Oct 15, 2016

کيتابى اوخوياندا ائله‌ديگيم قئيدلر

فاطيمه کريملى؛ عرب الیفباسین چئویرن: م.ا. جواد

1 - باشيمين ايچينده کيمسه وار، آما او من دئگيلم
ياخين کئچميشده کيشيلر آراسيندا بير تجروبه کئچيريليب و اونلارا تقديم اولونان 20 X 25 سانتى‌مئتر اؤلچوسونده اولان قادين فوتولاريندان هانسي‌نين داها جلب ائديجي اولدوغونو سئچمک تاپشيريليب. کيشيلرين بيلمه‌ديگي بير حقيقت ده وار ايدي، فوتولارداکي قادينلاردان ياريسي‌نين گؤز ببگي بؤيوموش حالدا ايدي. تجروبه‌ده ايشتيراک ائدنلرين بؤيوک اکثريتي ايسه گؤز ببگي بؤيوک اولان قادينلاري سئچدي. هئچ بيري ايسه دئمه‌دي کي، سئچديکلري قادي‌نين گؤز ببگي‌نين 2 ميلى مئتر بؤيوک اولدوغونو گؤروب.
اونلار فرقينده اولمادان سئچيم ائديبلر. بس بو سئچيمي کيم ائديب؟ بئيين گؤز ببگي بؤيوک اولان قادينلارين جينسي هيجان و حاضيرليق وضعيتينه ايشاره اولدوغونو باشا دوشوب و اونلاري سئچيب. همين کيشيلر ان جاذيبه‌دار قاديني سئچنده اصلينده اؤزلري قرار وئرمه‌ييب. بو قراري يوز مين ايللردير بئيينلرينه قازينان پروقرام وئريب.
سيز سئوينجله "عاغليما بير فيکير گلدي!" دئييب غورورلاناندا اصلينده بئيينى‌نيز چوخ بؤيوک بير ايشين عؤهده‌سيندن گليب و سيزي بو داهييانه آنا حاضيرلاييب. صحنه آرخاسندان چيخاريب تقديم ائتديگينيز معلومات اصلينده سينير سيستئمي‌نين بو اينفورماسييا ايله باغلي ساعاتلارلا، گونلرله، بلکه ده ايللرله اول باشلاديغي فعاليتين، اونو پوخته‌لشديريب، موتمادي اولاراق سيناديغي کومبيناسييالارين محصولودور.
2 - حيس‌لرين شاهيدليگي: تجروبه اصلينده نئجه بير شئيدير؟
incognito-8 بو شکيللر قبول ائديجيلره دوزگون فورمادا تاثير ائدنده ثابيت گؤرونتولرين حرکتده اولدوغو تاثيري باغيشلايا بيلر. بو يانيلما‌نين يارانما سببي شکيللرده‌کي کسکين کؤلگلنمه‌‌نين ويزوال سيستئمه‌کى حرکت قبول ائديجيلريني خبردار ائتمگيدير. اگر حرکت قبولائديجيلري نه‌يين‌سه حرکت ائتمگي ايله باغلي سيقنال قبول ائديرسه، سيز ده بونا سورغوسوز-سوالسيز اينانيريسيز.
3 - آراداکي بوشلوق: ذهين
2004-جو ايلده پسيخولوق جون جونس و همکارلاري جورجييا شتاتي‌نين وولکئر، فلوريدا شتاتي‌نين ليبئرتي بؤلگه‌سينده 15 مين نيکاحلا باغلي قئيدلري آراشديريب. الده اولونان نتيجه‌لره گؤره، جوتلوکلرين اکثريتي آدي‌نين باش حرفي اؤز آدي ايله عئيني اولان آداملارلا عاييله قوروبلار. بس نييه؟ اصلينده سبب آدين باش حرفي يوخ، همين آدين ديگر طرفه اونون اؤزونو خاطيرلاتماسيندادير. اينسانلار باشقالاريندا اؤزلريني تاپماغي سئويرلر. پسيخولوقلار بونو شوعورآلتي اؤزونو سئومه، ديگر سؤزله دئسک، ياخين، اؤگرشيلميش شئيلره قارشي دويولان راحاتليق حيسى ايله ايضاح ائديرلر. بونا هم ده گيزلي ائقويزم (implict egotism) دئييرلر. بو، تکجه حيات يولداشي سئچيمينده يوخ، ساتين آلماق ايسته‌ديگينيز محصوللاري سئچنده ده فيکيرلره تاثير ائدير.
 4 - دوشونمک مومکون اولان فيکيرلر
نه‌يى‌سه آرزولاماق نه قدر طبيعي گؤرونسه ده، ديقت ائديلمه‌لي اولان ايلک شئي بودور کي، بيز يالنيز نؤوعه اويغون شئيلر آرزولاماغا "پروقلاملاشديريلميشيق". بو، عادي، آما چوخ واجيب بير دئتالي وورغولايير: بئيين ساغ قالماغيميز اوچون لازيم اولان داورانيشلار سرگيله‌مک اوزره حاضيرلانيب. آلما، يومورتا، يا دا کارتوفون داديني بگنمگيميزين سببي اونلارين ايچينده‌کي مولئکوللارين گؤزل قورولوشو دئگيل. سبب اونلارين موکمل پروتئين و شکر پاکئتي اولماغيدير. باشقا سؤزله اونلار بانکينيزدا ساخلايا بيله‌جگينيز ائنئرژي دوللارلاريدير. خئييرلي اولدوقلارينا گؤره بيز ده اونلارين داديني بگنه‌جک فورمادا پروقراملانميشيق. عکسينه اولاراق ايفراضاتيميزين (فضولات) ايچينده ضررلي ميکروبلار اولدوغونا گؤره اوندان ايگره‌نيريک.
اينسانلارين "گؤزل" کيمي قييمتلنديرديکلري شئيلر اصلينده هورمونال دگيشيکليکلرين ياراتديغي نسيل آرتيرما قابيليتي‌نين ايشاره‌سي‌نين تاثيريدير. قيزلارلا اوغلانلار يئنى‌يئتمه‌ليک ياشينا قدر بدن قورولوشونا گؤره اوخشار اولور. يئني‌يئتمه‌ليک ياشلاريندا قيزلاردا اوستروگئن هورمونو آرتير و بو، اونلارين دوداغي‌نين فورماسيني، اوغلانلارداکي تئستئستئرون هورمونو ايسه چنه، بورون فورمالاريني دگيشير. نتيجه اعتيباريله قادينلارداکي دولغون دوداقلار، اينجه بئل آچيق بير مئساژدير: اوستروگئنله دولويام و نسيل آرتيرا بيليرم. بيز ده بو خوصوصيتلي گؤزلليک کيمي قبول ائتمگه پروقراملاشديريلميشيق. …. نئوروپاتولوق ويلايانور راماجهاندران کيشيلرين ساريشين قادينلاري بگنمه‌سي شابلونونون دا کؤکونده بيولوژي سبب اولدوغونو دوشونور: دريسي‌نين رنگي آچيق اولان قادينلار خسته‌ليک علامتلريني دريسي توند اولان همجينسلري ايله موقاييسه‌ده داها آيدين بللي ائدير. ساغلامليقلا باغلي داها چوخ معلومات دا داها ياخشي سئچيم ائتمگه ايمکان وئرير.
کؤرپه‌لرين ايري گؤزلري و يومرو صيفتلري‌نين بيزيم گؤزوموزه اونا گؤره شيرين گؤرونمه‌سي‌نين سببي اونلارين حقيقتن ده شيرين اولماقلاري دئگيل. سبب تکامولون يئتکين اينسانلارا اوشاقلارا باخماق اوچون حيس ائتديرديکلري اهميتدير. اؤز اوشاقلاريني شيرين حساب ائتمه‌ين نسيللرين کؤکو کؤرپه‌لره لازيمي قايدادا باخيلماديغينا گؤره کسيليب. بيز، يانى اوشاقلاري شيرين حساب ائتمه‌مگه غئيري-مومکون حساب ائدن نسيللر ايسه نؤوبتي نسلي ياراديب اوشاقلارا باخماق و اونلاري بسله‌مک ايشي‌نين عؤهده‌سيندن گليريک.
5 - بئيين رقيب کوماندالار کيمي
...پسيخولوق جئيمس پئنيبئيکئر و همکارلاري تجاووز و اينسئست قوربانلاري‌نين ايستر اوتانج، ايسترسه ده گوناهکارليق حيسى ايله بونو گيزلمه‌لري حاديثه لريني آراشديريبلار. ايللرله داوام ائدن آراشديرمالاردان سونرا پسيخولوق پئنيبئيکئر بو قناعته گليب کي، حاديثه‌ني باشقالارينا دانيشماماق اينسانا همين حاديثه‌دن داها چوخ زيان وورور. سيررلريني اعتيراف ائدن، يا دا يازان اينسانلارين صحتي ياخشيلاشير و ايسترئس هورمونونون ميقداري خئيلي آزالير. … سيرر بئيينده رقابت حاليندا اولان طرفلر آراسينداکي موباريزه‌‌نين محصولودور. بئينين بير حيصه‌سي حاديثه‌ني آچيقلاماق ايسته‌ديگي حالدا ديگري بونون عکسيني آرزولايير. بو رقيبلرين سسلري‌نين بير-بيري‌نين علئيهينه اولماسي سيرر آدلانير.
6 - مسئوليت طلب ائدن سوال، نييه اصلينده سهودير؟
شرطي آدي آلئکس اولان 40 ياشلاريندا بير آدامين حکايه‌سيندن بحث ائدک. آلئکسين حيات يولداشي جولييا اونون جينسي اوريئنتاسيياسيندا فرقلر حيس ائتمگه باشلايير. اونو تانيديغي ايگيرمي ايل عرضينده آلئکسين ايلک دفعه اوشاق پورنوقرافيياسي ايله ماراقلانديغي‌نين شاهيدي اولور. اوشاق پورنوقرافيياسي سايتلارينا گيرير، ژورناللار آلير و س. و بو دگشيکليک جوليياني قورخودور. آلئکس عئيني زاماندا هم ده شيددتلي باش آغريلاريندان دا ازيت چکمگه باشلايير. حکيمه گئدن جوتلوک تئستلرين نتيجه‌سينده آلئکسين بئينى‌نين بير حيصه‌سينده شيش اولدوغونو اؤگره‌نير. بئيين جراحلاري همين شيشي گؤتوردوکدن سونرا خسته‌‌نين جينسي ايستکلري يئنيدن اولکي نورمال حالينا قاييدير. آلئکسين احوالاتي گؤسترير کي، بيولوژي دگيشيکليک هم ده قرارلارين، ايستکلرين و سئچيملرين دگيشمگينه سبب اولور. هانسي درسي چيخارمالى‌ييق؟ بئينين کيمياسيندا باش وئرن خيردا دگيشيکليک بئله داورانيشلاردا چوخ بؤيوک دگيشيکليکلرله موشاييعت اولونا بيلر. خسته‌‌نين داورانيشي اونون بيولوگيياسيندان آيري آراشديريلماماليدير. اينسانلارين داورانيشلاري ايله باغلي آزاد سئچيم ائتديگيني دوشونسک ده پئدوفيل آلئکس، يا دا قومارباز پارکينسون خسته‌لري بو فيکريميزي دگيشمگه کؤمک ائده بيلر. چونکي هر کس جمعيت طرفيندن نورمال قارشيلانان سئچيملري ائتمکده برابر سوييه‌ده "آزاد" اولمايا بيلر.
7 - حؤکمدارليقدان سونرا حيات
ائپيلئپسييا آلين ناحيه‌سينده موعين بير نؤقطه‌يه فوکوسلانيبسا، اوندا خسته توتمالار کئچيرمه‌يه‌جک. داها فرقلي شئيلر ياشاياجاق. بئله کي، همين آدامدا راديکال ديندارليق (دينه ايليشيب قالماق، ديني مسله‌لرده اؤزونه امينليک)، هيپئرقرافييا (اساسن دين اولماقلا موعين مؤوعضودا حدديندن آرتيق چوخ يازماق ايستگي)، اطرافيندا هانسى‌سا وارليق اولدوغونو دوشونمک و س. بو کيمي حاللار اؤزونو گؤستره‌جک. تاريخده مئيدانا چيخان پئيغمبرلرين، قهرمانلارين و ليدئرلرين بير حيصه‌سيني آلينا فوکوسلانميش ائپيلئپسييا خسته‌لري اولدوغو حساب ائديلير. باش ملک ميکاييل، ايسگندرييه‌لي موقدس کاتئرينا، موقدس مارقارئت و ملک جبراييلين سسلريني ائشيتديگيني دئيه‌رک بونا هم اؤزونو، هم ده فرانسيز عسگرلريني اينانديران ژاندارکي ميثال چکمک اولار. او، 16 ياشيندا يوز ايلليک موحاريبه ‌نين گئديشاتيني دگيشديرميشدي. او دئييردي: "13 ياشيم اولاندا تانري‌نين اؤزومو ايداره ائتمکده منه کؤمک اولان سسيني ائشيتديمش. تانري منه گئتمگي امر ائتديگينه گؤره گئتمه‌لييديم. و بو امري منه وئرن تانري اولدوغونا گؤره، 100 آنام، 100 آتام دا اولسا، کرالين قيزي دا اولسايديم يئنه ده گئدرديم". دقيق دياقنوز قويماق غئيري-مومکون اولسا دا ژاندارکين گؤسترديگي سيمپتوملار اونون ائپيلئپسييا خسته‌سي اولدوغونو گؤسترير.
 پارپورتونوزون شيزوفرئنييا ايله علاقه سي وار؟ بئله گؤرونور کي، يئني بير اؤلکه‌ده ميقرانت کيمي ياشاماغين ياراتديغي سوسيال تضييق شيزوفرئنييا‌نين يارانماسينا تاثير ائدن عاميللردن بيريدير. بير چوخ اؤلکه‌ده آپاريلان آراشديرمالارا گؤر، مدنيت و خاريجي گؤرونوش باخيميندان ائو صاحيبي اولان اؤلکه‌دن بؤيوک فرقي اولان ميقرانتلار بؤيوک بير ريسک قروپودور. باشقا سؤزله دئسک، اينسان ديگرلري طرفيندن نه قدر آز قبول اولونورسا، اوندا شيزوفرئنييا‌نين يارانما احتيمالي بير او قدر يوکسکدير.
 اگر بئينيميز باشا دوشه بيله‌جگيميز قدر ساده اولسايدي، بيز اونو آنلايا بيله‌جک قدر عاغيللي اولمازديق. 
 يازيچى‌نين سايتى و کيتابين اينگيلس و تورکچه يوکله‌مه لينکلرى
 david-eagleman-incognito

No comments: