یاشاسین کرونا!

نیگار خیاوی

چوخداندی بیر-بیریمیزدن قورخماغا باشلامیشیق، آرامیزدا یاییلمیش اولان بو قورخو یازییا آلینمامیش بیر متنه چئوریلرک آرامیزدا شیشمه‌یه باشلادی یاواش-یاواش. اؤز آرامیزدی کرونا گلیب بو چیرکین متنین اوستونه چکدییمیز اؤرتویو گؤتوردو و، هه! ایندی اوزه قالمادان، اوتانمادان بیر-بیرینیزدن آیریلین! دئدی. آداملار بیر-بیرینین گؤیلوندن چوخدان کؤچوب گئتمیشدیلر، قالمیشدی گؤزدن گئتمه‌لری، اونو دا کرونا گلیب چؤزدی.

با ویروس کرونا روز های پر تنش و ساختارشکنی در پیش رو است

محمد حسین یحیایی

ماه ها است که ویروس کرونا جهان را با نخستین و عمیق ترین بحران قرن حاضر روبرو کرده است، در روز های نخست که کشور پر جمعیت چین، دومین اقتصاد جهان گرفتار آن شد کسی باور نمی کرد که در مدت کوتاهی این ویروس ( کووید 19 ) به همه کشور های جهان ( 136 کشور ) گسترش خواهد یافت و هزاران انسان را طعمه خود خواهد کرد ( امروز پنجشنبه 26 مارس/ 7 فروردین ) تعداد مبتلایان از مرز نیم میلیون نفر که تا کنون شناسایی شدند گذشت و هر لحظه بر این تعداد مبتلایان و کشته ها افزوده می شود، تلاش شبانه روزی دانشمندان برای نجات و مهار آن به نتیجه نرسیده و بحران ناشی از آن در حوزه های اقتصاد، سیاست،

بیانیه ی جمعی – فرنود فرهیخته رفت، یادش اما ماندگار است!

بیانیه جمعی

بیست و پنجم اسفند ماه، غلامحسین فرنود – این روشنفکر تا آخر متعهد به آرمان سوسیالیسم و مدافع  توده‌های زحمت، در پی زیستی سراسر تلاش و آفرینش در راه غنای فرهنگ، اندیشه و تاریخ ایران و زادگاهش آذربایجان، چشم از جهان بست و دوستداران بسیارش را در اندوه نشاند. خبر درگذشت این آموزگار فرهیخته، فروتن و زحمتکش سه نسل دانش آموز، هر همرزم، همراه، همبند زندان دوره شاه، هم اندیش، همکار، شاگرد، دوست و آشنای او را عمیقاً متاثر کرده است. ما امضاء کنندگان این متن بزرگداشت، نام و یاد فرنود ماندگار در تاریخ مبارزات آزادیخواهانه و عدالت طلبانه ایران را با ارائه فشرده‌ای از زیست پرباری که او داشت، گرامی می‌داریم.

طنازی خامنه ای و روحانی بر ویرانه های اقتصاد

محمد حسین یحیایی

از مدت ها پیش شباهت های شگفت انگیزی بین گفتار، کردار و رفتار خامنه ای و روحانی مردان شماره یک و دو نظام مشاهده می شود، گفتار آندو به هم به قدری نزدیک شده است که گاهی در تشخیص آن مشکل پیش می آید، نگاهی به پیام های نوروزی آنان که هر دو در دقایق نخست سال از تلویزیون دولتی ایران ( صدا و سیما که از بودجه عمومی و مالیات های مردم تغذیه می کند )، پخش می شود بیانگر آن است که تفاوتی بین نهاد انتخابی ( مقام ریاست جمهوری ) و انتصابی مجلس خبرگان برای همه عمر ( رهبری ) نیست و هر دو باهم رقص کنان بر ویرانه های اقتصاد ترانه می خوانند و خود ستایی می کنند، خامنه ای از سال 1378 شعار های پر طمطراق خود را چاشنی سخنرانی کرده در دو نوبت یکی در پیام نوروزی و دیگری در سخنرانی مشهد به زبان می آورد که گویا به دولت مردان رهنمود می دهد،

از جمع یاران یکی کم شد – «غلامحسین فرنود» یار «صمد» و «بهروز» به ابدیت پیوست

ایشیق سایتی

«

فرنود» بخشی از تاریخ جنبش روشنفکری آذربایجان و بویژه تبریز بود که برای پیشبرد مبارزه عدالت خواهانه و آزادی‌طلبانه با محوریت «صمد بهرنگی»، «بهروز دهقانی» و «کاظم سعادتی» در سالهای دهه ۴۰ شکل گرفت و جان‌های شیفته‌ای همچون «علیرضا نابدل» و «مناف فلکی» را گرد خود آورد

«ایشیق» – سایت ادبیات و هنر آذربایجان: با کمال تاسف و اندوه «غلامحسین فرنود» انسان فرهیخته، معلم وارسته، نویسنده و مترجم مردمدار و روزنامه‌نگار چیره‌دست آذربایجانی شنبه ۲۴ اسفند در سن ۷۹ سالگی جمع یاران خود را ترک کرد و به ابدیت پیوست

ویروس کرونا اقتصاد ایران را به کما می برد

محمد حسین یحیایی

اقتصاد ایران از مدت ها پیش گرفتار بیماری های کشنده ای مانند کاهش رشد، رکود، تورم ، بیکاری گسترده، کاهش شدید ارزش پول ملی و نابسامانی مدیریتی شده بود که مهمان ناخوانده ای بنام « کرونا » از راه رسید، رژیم درمانده سیاست همیشگی خود را به کار برد، ارگان ها و نهاد های امنیتی خود را وارد میدان کرد، از همان روز های نخست نهاد های به اصطلاح انتخابی به حاشیه رانده شدند، وزیر بهداشت که مسئولیت حفظ سلامتی مردم را دارد دو نامه به « حسن روحانی » رئیس دولت نوشت که در شورای امنیت ملی قرائت شود، در نامه نخست « نمکی » وزیر بهداشت از روحانی درخواست می کند که برای پیشگیری از گسترش ویروس کرونا راهپیمایی 22 بهمن لغو شود و احتمالا انتخابات 2 اسفند برگزار نشود

بین الخالق دونیا قادینلار گونو موبارک!...

س. سیداوالی

کیمی قادینلارین حقینده ن دانیشار، کیمی بو حق لر اوچون مجادله ائده ر. قادین حقینده ن دانیشماق، اؤزلویونده گؤزل بیر شئی، آمما عمل ده قادینلارین حقی اوچون ‌مجادله ائتمک داها گؤزل. 

کیمی دئییر قادینلار حقی اوچون‌ مجادله یالنیز قادینلارین ایشی، کیمی دئییر کیشی لر مئیدانا گلمه سه، بو ایش اولاسی دئییل.

دین و سنت لرین، گئری قالمیش قانون- قایدالارین و کیشی سل بیر توپلومون اسیری اولان بیر قادین، آنجاق اسیر اولادلار تربیه ائده بیلر. 

 قادین آزادلیغی دئدییین، انسانلیق آزادلیغی دئمک ‌دیر.

آی ایشئغئندا

ممد علی

1

`       آی ایشئغئندا

 سحری تِز ایدی. گونون چئخماسئنا هله چُخ قالئردئ. آمما دهلیز ایشئق ایدی. تانئش بیر ایشئق. اِشیکده‌ن گلیردی.  بُینومو  اه‌یدیم پنجره‌دن اِشیگه، یوخارئ‌یا باخدئم.  اؤزو ایدی. آی اؤزو ایدی. اُن دؤرد، اُن بِش گِجه‌لیک آی. اِله هامان تانئدئغئم آی.

آیئن ایشئغئ اؤزلونده گونون ایشئغئ دئر کی، آی اُنو بیزه گؤنده‌ریر، یا بیزه سارئ دؤنده‌ریر.

زبان مادری و هویت ملی

هدایت سلطان زاده

زبان مادری و هویت ملی

1- زبان، پیچیده ترین پدیده اجتماعی است و بگفته  دیل اسپندر[1]، پدیده ختثی و بیطرفی نیست. زبان  فقط وسیله اتنقال ایده ها نیست،  بلکه خود شکل دهنده ایده ها ست . مهمتر اینکه، مقدم برهرچیزی، زبان برنامه ای برای فعالیت  مغز است. در این معنی، چیزی مضحک تر از این نخواهد بود که بگوئیم که افراد انسانی، توانائی دیدن جهان بهمان گونه ای را که هست، دارا هستند و یا ثبت کنندگان بیطرف جهان خود اند. زیرا آنان خود جهانی را آفریده و تصویرِ آفریدهِ خود را در درون جهانِ زبان ریخته اند. افراد انسانی نمی توانند جهان اطراف خود را بیطرفانه انتقال دهند.

روز جهانی زبان مادری گرامی باد!

بیانیه ی کانون نویسندگان ایران به مناسبت روز جهانی زبان‌ مادری

زبان، تنها راهی برای ارتباط نیست، بلکه محمل اندیشه و احساس بشری نیز هست؛ از این رو، به حاشیه راندن و حذف زبان‌های مادری، نادیده گرفتن و سرکوب عواطف و اندیشه‌های گروه‌های مختلف مردم است. سیاست‌های اقتدارگرایانه، برای تبدیل "زبان رسمی" به پتکی بر سر دیگر زبان‌های کشور، امکان گفتگو و تفاهم بین فرهنگ‌ها را از بین می‌برد و موجب نابودی بخشی از میراث فرهنگی و تباه کردن حق انسانی می‌شود. در ایران اما حاکمان نه تنها به‌عمد استفاده از زبان مادری را محدود کرده‌اند بلکه فعالان حوزه‌ی زبان مادری را با پرونده‌سازی و اتهامات واهی و امنیتی راهی زندان می‌کنند؛ اخیراً چهار نفر از فعالان حق زبان مادری را مجموعاً به هشت سال زندان و هشت سال تبعید محکوم کردند.

روزجهانی زبان مادری مبارک

پیام خانم ادری آزرولای، مدیرکل یونسکو به مناسبت روزجهانی زبان مادری

از نظر یونسکو همه زبان‌های مادری شایسته آنند که شناخته شوند،رسمیت یابند ودر تمام حوزه‌های زندگی و فضای عمومی نقش و برجستگی بیشتری به آن‌ها بخشیده شود. اما این چیزی نیست که در عمل اتفاق افتاده باشد. زبان‌های مادری بسیاری لزوما موقعیت زبان ملی را ندارند، موقعیت زبان رسمی را ندارند و یا حتی موقعیت زبان آموزشی را ندارند. و همین وضعیت است که می‌تواند موجب کاستن از ارزش بالذات یک زبان مادری و مرگ کامل آن در بلندمدت شود.

پیآمد های بحران ادلب در منطقه

محمد حسین یحیایی

سال ها است که منطقه خاورمیانه دستخوش تغییر و تحول است، با پایان دوران استعمار و فروپاشی امپراتوری ها، در برخی از مناطق خاورمیانه که سرشار از معادن انرژی ( بیشتر فسیلی ) بود خاندان ها با همکاری نیرو های امپریالیستی بر قدرت سیاسی و اداری تکیه کرده، نظام موروثی خود را برپا کردند، همسو با آن جغرافیای سیاسی و مرز ها هم بگونه ای شکل گرفت ( نقشه سایکس/ پیکو ) که هر موقع اراده کردند و شرایط را به سود خود تشخیص دادند، در دو سوی مرز آشوب برپا کنند و جنگ برپا سازند، همزمان رژیم های شکل گرفته در منطقه برای پایداری خود با ارتجاع ریشه دار درهم آمیختند نا موقعیت و موضع خود را تقویت کنند.

نشست سومین کنفرانس شورای دمکراسی خواهان ایران در چند پرده

محمد حسین یحیایی

از مدت ها پیش تدارک این کنفرانس از سوی دست اندر کاران شورا پیش برده می شد که در 8 فوریه در شهر استهکلم به اجرا درآمد، در این کنفرانس احزاب ، سازمان ها، گروه ها و افرادی که بیشتر تمایل به حقوق ملی، حق تعیین سرنوشت و گذر از مرکز گرایی سرکوبگر دارند شرکت داشتند ( احزاب کرد، کومله و دمکرات، جبهه دمکراتیک برون مرز، دمکراتیک اهواز، بلوچ، بختیاری و لرستان، ترکمن، شورای گذار و اتحاد دمکراتیک آذربایجان و... ) نشست در هوای سرد استهکلم با صمیمیت و گرمی آغاز و با تفاهم و قطعنامه به پایان رسید. این نشست را می توان در چند پرده، به اختصار بیان کرد.

خوجالی، جنایتی علیه انسانیت

علی قره جه لو

در اوایل سالهای 1960 ارمنی ها برای قبولاندن باصطلاح 24 آوریل بعنوان نسل کشی، فعالیت های وسیعی را برای گرفتن اجاز از مسکو آغاز کردند.  در سال 1965 رهبران ارمنی که در روسیه زندگی می کردند، بویژه در نتیجه اصرار میکویان، اجازه برگزاری پنجاهمین سالگرد نسل کشی ارمنی از مسکو گرفته شد.  در عین حال 24 آوریل، مطابق با سالروز تولد آندرانیک، که ارمنی ها او را بعنوان قهرمان ملی می شناسانند، بود.  با پیشقدمی رهبر حزب کمونیست ارمنستان، زورابیان و میکویان اجازه برگزاری جشن تولد آندرانیک نیز از مسکو کسب می شود.

فاشیست، فاشیست است!...

س. سئیداوالی

اعتراض جوجه فاشیست وطنی امیر فرض الهی به زبان ترکی فیلم " آتابای" و جوابهای کوبنده ی خانم نیکی امیری و آقای هادی حجازی به این "دلسوخته ی زبان رسمی فارسی"، در فضای مجازی امواجی را از هر دو طرف به حرکت در آورده است. 

دیگر همچون‌ گذشته، فاشیست ها، پان ایرانیست ها و طرفداران دکترین "یک زبان و یک ملت" در عرصه ی تبلیغات و پروپاگاندا، فعال مایشا نیستند و انترنت به مخالفین نظرات، لاطائلات و اراجیف آنها نیز امکان پاسخ گوئی را فراهم‌ کرده است.‌ 

مرکز یئر اوزونده آللاهین نماینده سی دیر!...

س. سئیداوالی

اؤنجه سیزه (اهل بخیه دئمیش) بو یازینین ترجمه سینین "شان نزولی" نی بیان ائدیم.

اورومیه گؤلو سون نفس لرینی چکیب، جان وئرمکده اولاندا، آذربایجانلیلارین اعتراضلاریندان قورخویا دوشن حسن روحانی، "معاون رئیس جمهور در محیط زیست" معصومه ابتکار خانیما امر وئردی کی بو گؤلو بیر ته هه ر اؤلمکده ن نجات وئرسین. 

ابتکار خانیم دا بیرینجی ایش اولاراق بیر هلی کوپتر ده اوتوروب و یوخاریدان گؤلون ائنینه- بویونا باخیب و ایشه باشلادی.

او گونلرده دوشوندوم‌ کی، عجبا بو تهرانلی خانیم حیاتی بویو هئچ بیر دفعه آذربایجانا سفر ائتمیش و جغرافی نقشه سینده اورومو‌ گؤلونون لیمان (بندر) لاریندان بیری اولان مثلا "قبادلی" نی تاپا بیلر؟...

سیزدهمین شماره "آوای تبعید" منتشر شد

اسد سیف

سیزدهمین شماره "آوای تبعید" به فرهنگِ "حذف" در ادبیات اختصاص دارد. نظامی که آزادی اندیشه و بیان را برنتابد، سانسور و حذف را از ادبیات آغاز می‌کند تا به دیگر عرصه‌های فرهنگ و علم و دانش، و سرانجام به حذفِ فیزیکی دگراندیشان برسد.

سانسور که بر جامعه حاکم گردد، نخستین محصولِ آن خودسانسوری است. انسان‌ها در فرهنگِ خودسانسوری از خلاقیت تهی می‌شوند، جسارت مدنی از دست می‌دهند، شک نمی‌کنند و دامنه‌ی فکر و اندیشه را بر خویش محدود می‌کنند.

سیزدهمین شماره "آوای تبعید" رنج‌نامه‌ی نویسندگان است از بختکی که سانسور نام دارد.

پنهانکاری رژیم، فروپاشی اقتصاد

محمد حسین یحیایی

رخداد های پر سرعت و پرشتاب ایران در چند ماه گذشته باعث شده تا رژیم، فروپاشی کامل اقتصاد راَ از دید مردم پنهان کند و رئیس دولت « اعتدال و امید » که نه اعتدالی در آن مشاهده می شود و نه امیدی ، از فرصت استفاده کرده به دروغ گویی های خود ادامه می دهد و یاوه گویی های خود را در نمایش نشست مطبوعاتی به اجرا در می آورد ( کاهش تورم از 52 درصد به 34 درصد، ایجاد 843 هزار شغل خالص در تابستان سال 98 ،افزایش ارزش پول ملی تا 40 درصد و آرامش اقتصادی در نشست مطبوعاتی روحانی دوشنبه 22 مهرماه )، حتا رئیس بانک مرکزی ( همتی ) هم می گوید: از نظر ارزی در بهترین شرایط در مقایسه با چند سال گذشته هستیم، ولی واقعیت اقتصاد چیز دیگری است که مردم بویژه تهیدستان سختی و دشواری آن را با پوست و گوشت و استخوان خود احساس و لمس می کنند،

"آشویتس" دوشه رگه سینده (اردوگاه) اؤلدورولن یوز مینلر گناهسیز انسانین خاطیره سی، شوونیزم، راسیزم و فاشیزمه دور دئمکده دیر!...

س. سیداوالی

بو گون یانوار آیی نین ایگیرمی یئددی سی، لهستان‌ اؤلکه سینده یئرلشیلن "آشویتس" دوشه رگه سینده (اردوگاه) اؤلومه محکوم‌ اولان مینلر محبوسون، قیزیل اوردو (ارتش سرخ) واسیطه سیله آزاد اولماسینین یئتمیش بئش ینجی ایلدؤنومودور. اونون اوچون دونیانین بیر چوخ اؤلکه سینده، او جمله ده ن لهستاندا و فئدرال آلماندا مراسیملر، ییغینجاقلار و تؤرنلر کئچیریله جکدیر. بو مراسیملر فئدرال آلماندا خصوصی یئر آلیرلار و مدرسه لرده، اونیوئرسیته لرده، پارلماندا، کابینه ده، دؤولت اداره لرینده و مختلف انستیتوتلار و آراشدیرما مرکزلرینده قئید اولوب و توپلانتی لار کئچیریلیر. 

ترور قاسم سلیمانی

علی قره جه لو

کشته شدن قاسم سلیمانی براثر سؤقصد، نقطه عطفی در روابط ایران - آمریکا، و سیر تحولات آینده منطقه محسوب می شود.  در عین حال، این سؤقصد که به دستور مستقیم ترامپ انجام گرفت، نتیجه تحولاتی است که در صحنه جنگ خاورمیانه در جریان است.  برای آگاهی به ابعاد این جنگ، که دلایل ترور سلیمانی را نیز آشکار می کند، نگاه به تصویر بزرگ در منطقه، ضروری است.

جنگی هر چند در مقیاس کوچک در منطقه در جریان است که ایران، عراق، سوریه و یمن را در برگرفته است.  در این جنگ که تاکنون، بشکل وکالتی پیشرفته است، فقط سلاح های آتشین سخن نمی گویند،

زنان در جنبش اعتراضی: پیونددهنده و پیش‌برنده

هوشیار دهقانی

دربرابر یگان ویژه − عکسی به یادماندنی از دی ۱۳۹۸، اثر مونا هوبه‌فکر

  زنان در دوره‌های مختلف مقاومت و اعتراض

مردم در طول عمر نظام جمهوری اسلامی بارها و بارها به حرکت‌های اعتراضی علیه حکومت زده‌اند. در کنار فرازها و فرودهای جنبش‌های سیاسی و اجتماعی، نقش زنان در اعتراض‌ها نیز فراز و فرودهای مخصوص به خود را داشته است.

در مقاومت دهه نخست پس از انقلاب دربرابر استبداد نوپا زنان حضور پررنگی داشتند.