Feb 21, 2014

نگاهی گذرا به تاریخچه آموزش ترکی آذربایجانی

21 فوریه، روز جهانی زبان مادری
شیوا فرهمند راد
چندی‌ست که در ایران از اجرای بندهای ناقص قانون اساسی موجود درباره‌ی "تدریس زبان مادری" سخن می‌رود و مخالفان، از جمله اعضای "فرهنگستان زبان فارسی" جنجالی پیرامون آن به‌پا کرده‌اند. بر کارگزاران فرهنگستان زبان فارسی حرجی نیست زیرا وظیفه‌ی آنان پاسداری از زبان فارسی‌ست و نه هیچ زبان دیگری. نکته این‌جاست که در میان "فرهیختگان" فرهنگستان یا بیرون از آن، کمتر کسی به‌دور از تعصب و خشک‌اندیشی، از عشق به انسان و انسانیت، از پایبندی و احترام به حقوق انسان‌ها، و به‌ویژه از طرفداری از حق طبیعی و آزادی برخورداری شهروندان از آموزش به زبان مادری سخن می‌گوید. این نوشته می‌کوشد که با تکیه بر اسناد و منابع در دسترس نشان دهد که آموزش به زبان ترکی آذربایجانی از دیرباز وجود داشته و با آغاز سلطنت پهلوی‌ها و در طول 90 سال گذشته این حق با خشونت دولتی پایمال شده‌است.

فایل pdf متن کامل مقاله را از این نشانی دریافت کنید.

Feb 12, 2014

مصاحبه با عبدالحسین ناهیدی آذر

عبدالحسین ناهیدی  آذر

بیوگرافی عبدالحسین ناهیدی آذر؟
سال ۱۳۲۰ در یوسف آباد قوری گؤل به دنیا آمده‌ام. پدرم به خاطر ظلم فئودال مجبور به ترک ده و مهاجرت به شهر تبریز شد. در تبریز تصادفا ساکن خیابان محل سکونت شیخ محمد خیابانی شدیم. یکی دو سالی به خاطر فقر نتوانستم درس بخوانم، ولی بعدا با کار کردن پدرم به مدرسه رفتم. بعدا وارد دانشسرای مقدماتی شدم و بعد از اتمام این دوره، به عنوان معلم در شبستر خدمت می‌کردم. ضمن تدریس، شبانه درس می خواندم. دوباره به تبریز برگشتم و همینجا بازنشست شدم.

عبدالحسین ناهید، نویسنده کتاب "زنان ایران در جنبش مشروطه" درگذشت

مدرسه فمینیستی:
عبدالحسین ناهیدی آذر، نویسنده کتاب "زنان ایران در جنبش مشروطه" درگذشت. عبدالحسین ناهیدی آذر، مورخ آذربایجانی و نویسنده کتاب هایی همچون:زن در تاریخ ایران، زنان ایران در جنبش مشروطه، دو مبارز(به همراه رحیم رئیس نیا)، جنبش آزادیستان- قیام شیخ محمد خیابانی، روزنامه های تبریز در صدر مشروطه_به انضمام مجموعه روزنامه ناله ملت،نقش کودکان و نوجوانان در جنبش مشروطه، تجار و دهقانان ایران در عصر مشروطه خواهی و سه مبارز مشروطه، امروز ۲۱ بهمن ماه، در تبریز درگذشت.

آذربایجان

علی داشقین

کیپریگم، اوجومدا یاش داملالاری
یاپراقدا شئه کیمی، اینجیدن آری
سئل اولوب آخیرلار اوزومه ساری
قالمیشام قاش ایله گؤز آراسیندا...

نقدی بر پروژه “مدرنیته ایرانی” سید جواد طباطبائی و سخنان اودرباره زبان ترکي

دکتر حیدر شادی

آقای طباطبائی ... ‏‎ ‎‏ می‌گویند که چون ترکیه و یا آذربایجان تاریخ مستقل ندارند (!! ) پس ‏هویت جعلی دارند. ‏ ..‏ بر اساس این منطق، آلمان، به عنوان مثال، که تاریخ فرهنگی ‏طولانی ندارد و در دوره رنسانس هم با ارتقای زبان محلی خود به عنوان زبان رسمی و ‏استقلال از زبان لاتین پیدا شد، هویت جعلی دارد. ‏..‏. آقای طباطبائی و عموما ملی گرایی ‏ایرانی که نوعی استدلال باستانگرایانه می‌کنند در واقع بر یک چنین بینان سستی بنای ‏خود را بنیان نهاده‌اند.‏


کسوف و نوزایش "خرد ایرانشهری" به مثابه روایت تاریخی و برساخته اجتماعی

آغارتی

روح انگیز پورناصح

بیر ساعاتدان آرتیق کئچمیش اولسایدی دا، یئنه تؤوشه‌ییردیم. باشیما نه گلدییینی تخمین ائده بیلمیردیم. اوره‌ییم سیخیلاندا دا ائشییه چیخا بیلمه‌جه‌یم دئیه، جانیما قورخو اوتوردو.
پری دئیه‌ردی ها گله‌جک‌ده هر شئی ترسینه اولاجاق، داغلار ییخیلیب، دره‌لر دولاجاق، ایت‌لر سوسوب، کوچوک‌لر هوره‌جک، آمما بونجا شورلوغونو اینانا بیلمزدیم. بلکه ده دوز بمباسی پارتلامیشدی بیر یئرده. بو فیکیرلر لاپ قورخودوردو منی.
اؤزومو چتین‌لیکله الیندن قورتاریب ائوه سالدیم. قاپینی ایشکیلله‌ییب، قورخودان قیفیللادیم دا. آغیرـ آغیر نفس آلیردیم، بیر آز دینجلیم دئیه ایشکیللنمیش قاپییا دایاندیم. آغیرلاشمیشدیم. حالیم قاریشیق‌ایدی. گؤوده‌مین هر یئری گؤینه‌ییردی. اؤزومو هر یئره چیرپمیشدیم. گؤزلریمین آجیشماسیندان، اولجه قورخموشدوم کور اولماغیمدان. پالتارلاریم نئچه یئردن ایلیشیب، جیریلمیشدی.

Feb 1, 2014

زبان امروزی ترکی آذری در غربال زمان

م. ع. فرزانه


زبان امروزی مردم آذربایجان که در گفت و شنودها از آن عموما بنام ترکی «تورکو» و ماخذ تاریخی و گروهبندی زبانها به ترکی آذری (آذری تورکجهسی) ترکی آذربایجانی و از این قبیل نام میبرند، به زبانی گفته میشود که امروزه علاوه بر اهالی سرزمینی که از نظر جغرافیایی نام آذربایجان بر خود دارد، اقوام و تیره های شهرنشین بسیاری نیز، با فاصله دور و نزدیک از این خطه جغرافیایی، از نواحی شرقی ترکیه و عراق گرفته تا کوهپایه های خراسان و از سواحل خزر تا سرزمینهای فارس و کرمان به این زبان تکلم میکنند و احساسها و اندیشه ها و مقاصد خود را در این زبان بیان میدارند.


سمندر

پل الوار- چئویرن: رضا سیدحسینی
پل الوار

سمندر ایلک اولان و ایلک اولمایان
جوٍت آدم ایله حوادیر.
من یول اوٍستوٍنده ان سونونجویام؛
ان سون یاز،
ان سون قار،
اؤلمک اوٍچوٍن سون دؤیوٍش.
و بیز هرزاماندان‌ آشاغی و هر زاماندان‌ یوخاری‌یـیق.
بیزی یاندیران اود دا هر بیر شئی!
آلما، چؤرک، اوٍزوٍم آغاجی‌نین بوداغی.

مصاحبه با “حبیب فرشباف” معلم روستاهای آذربایجان

محمد رضا کریمی


اوستاد حبیب فرشباف، آذربایجانین دیرلی شاعر و یازاری اولاراق، ایندی بیر معلم اولدوغونا داهادا گووه‌نیر. بیز ده اونون بو باره‌ده فیکیرلرینی بیلمک ایسته‌دیک. بونون اوچون، اوستاد حبیب فرشبافین ایکی قیسا دانیشیغینی بیر یئره توپلاییب، سیز حؤرمتلی اوخوجولاریمیزا تقدیم ائدیریک. حبیب‌ین فیکیرلری بو عرصه ده چوخ دیرلی و دوشونجه‌لی‌دیر. حبیب هله بوگون ده بو سورغو قاباغیندا کی اگر باشدان ۱۳۴۲ینجی ایله قاییداق، هانسی ایشی گؤتورردینیز؟ – دئییر: یئنه معلم اولاردیم. بو دانیشیغی، بیرگه اوخویالیم: (محمدرضا کریمی‌)
***

س: از عمو حبیب روستاها برای ما بگویید.

استاد محمد علی فرزانه نین 8. اینجی ایل دونومی مناسیبت ایله

دکتور صدیقه عدالتی

استاد محمد علی فرزانه نین 8. اینجی ایل دونومی مناسیبت ایله آذرتاک اوتاغیندا دکتور صدیقه عدالتی خانیمین معروضه سی


Dr. Sidiqə Ədalati. Ustad Məhəmməd Əli Fərzanə-nin vəfatının 8. ildönümü münasibətinə