آیدینلانماق نه دیر

ایمانوئل کانت - چئویرن: درویش اوغلو

اؤن سؤز:

کئچنلرده اؤز فیس بوک صفحه مده  قویدوغوم آلتی ویدئودا "دیلیمیزین گلیشدیریلمه سی گره گینی اؤز وظیفه میز بیلمه لییک" آدلی یازیمی آنلاتدیم. بو سیرا ویدئولارین سون بؤلومونده دیلیمیزین بوگونه قدر گلیشدیریلمیش مرحله سینده گونئی آذربایجاندا بو دیل ایله بیر دؤلت اداره ائتمگین مومکون اولمادیغینی ایلری سوردوم. گونئی آذربایجان میللتی، و بو آرادا اؤزلرینی میللی اویانیش حرکاتینین اؤنونده گئدن آیدینلاری سایانلار، اؤز آیاغی اوستونده دوروب اؤز اقتصادی، اداری، حقوقسال، بیلیمسل و دؤلتچیلیک ایشلرینی اؤز دیلینده قاباغا آپارماق ایسته ییرلرسه،  یازیلی دیلیمیزین اوستونده جددی بیر شکیلده ایشلملی و بودیلی بوگونکو گوجونون اوستونده، بیلیمسل، حقوقی، فلسفی، اقتصادی، تکنیکی  ... و بیر دؤلتی اداره ائده بیلجک بیر دیل دوزئیینه (سطحینه) یئتیشدیرملی دیرلر.

هرکیم ایستر اؤزونو سرور ایام ائله سین.

درویش اوغلو

آشاغیداکی شعر خاص بیر موقعیتده ذهنیمه گلدی. داها دوغروسو بو شعری قان قوسار کیمی قوسدوم.

اؤزونو "مارکسیست" قلمه آلان بیر دوست ایله قیسسا بیر دارتیشمامیز اولدو. بو دوستوم، آیری دوستلاریمین بیر نئچه سی کیمی، ایگیرمی نئچه ایل آلمان اؤلکه سینده یاشادیقدان سونرا آلمانجانی نه یازابیلن، نه اوخویابیلن و نه ده دوغرو دانیشابیلنلردن بیریسی دیر. مارکسیسم ادبیاتینیدا تانینمیش بیر "حدیث کتابی" اولان "آنتی دورینگ" ه اشاره ائتدیگینده باشیمدان بیر آلوو قالخان کیمی اولدو.

Dəliliyin ölçüsü

Dərvişoğlu

Cümə günü Oktober ayının onikisi, axşam saat yeddiyə yaxın, kamyonların hamısı birdən həfdəlik yoldan qayıtdıqlarından hər şofer kamyonunu yuvub, təhvil verib, evə getmək üçün tələsirdi. Hollanddan tut, Austriya və İsveçrəyə qədər bir çox supermarketlərə ət, tovuq və balıq satan böyük bir şirkətdə Kamyon şoferi olaraq işləyirdim. Bazar günü Axşam yola çıxardım, ancaq cümə günü axşam qayıdardaım.

Butovun burda oxuyon

مانتوا

درویش اوغلو

بیر یازینی اوخوماغا باشالدیغیمزدا، گؤزوموزه توخونان ایلک سؤز یازینین باشلیغی، یاخود آدی دیر. یازینین آدی یاخود باشلیغی، ایلک باخیشدا ذهنیمیزده بیر تداعی یارادار و بو تداعی بیزی او یازینی اوخوماغا باشالماغا، یوخسا اوخوماغا دیگمز بیر یازی اولدوغو اینانجینی یاراداراق، اوخومادان کئچمگه سوق ائده بیلر. ماراقلیسی بوردادیر کی، باشلیغیندان هئچ بیر شئی آنالیابیلمدیگیمز بیر پارا یازیالردا، یازینین بوتونونون او باشلیغین ایضاحی اولدوغونو گؤرمک مومکوندور. رقیه کبیری نین "ماوایل" آدلی ناغیلینی ایلک گؤردوگومده، "ماوایل" سؤزونه دوداغیمی بوزوب، کئچمک ایسته میشدیم. آنجاق یازینی اوخوماغا باشالیینجا، آرا وئرمکسیزین سونونا قدر بیر نفسده اوخویوب، سونوندا آلنیمین تری ایله گؤزومون یاشی بیری بیرینه قاریشدیغیندا "ماوایل" سؤزونون نه دئمک ایسته دیگینی آنالمیشدیم.

چاغیریش

درویش اوغلو

بو شعر مهدی اخوان ثالثین "چاووشی" آدلی شعریندن آذربایجان تورکجه سینه چئوریلمیش و بیر پارا بؤلوملری بیراخیلمیش، بیر پارا بؤلوملری دگیشدیریلمیش، بیر پارا یئرلرده ایسه "چاووشی" شعرینده اولمایان بؤلوملر آرتیریلمیش بیر قوشقودور.

یولا آددیم قویان، افسانه لرده یول دؤگنلر تک

یول اوسته ییغدیغی چنته چیگینلرده

سیخیبدیر پنجه سینده خیزران دگنک

دئگینکن کن، سکوت ایچره

حکایت دریاچه خزر به روایت شیخ معدی (علیه الرحمه)

درویش اوغلو

سهم ایران از خزر باشد اگر یک در هزار

ای بسا این یک هزارم میرود زیر مزار

در روایت آمده است که چوخ اواخوند (جمع آخوند) را بر تملک قطعی یک در هزار یقین حاصل گردید چورتکه ها پیش کشیده شد و محاسبات تقسیم دقیقتر گشت.

آنکه عمامه به سر دارد و بر دوش عبا

غیر بطن خود و فرزند ندارد به غنا

گر خزر خالی کنی در این شکم

میزند فریاد: "سهم من چه کم!"

دیلیمیزین گلیشدیریلمسی گرگینی اؤز وظیفه میز بیلمه لییک

درویش اوغلو

گونئی آذربایجان اویانیش حرکاتی، هر اجتماعی حرکت کیمی، تکاملی بیر حرکت دیر. تکاملی بیر حرکت دئمک جانلی بیر وارلیغین اؤز ایچیندن قاینایان، اؤز ایچ گوجلرینین بیری بیری ایله اویوم، قیوام و انسجام ایچینده بؤیویوب گلیشمه سی سونوجو او وارلیغین بوتونلوگونون بؤیویوب گلیشمه سی دئمکدیر. بیر آغاجین، بیر حیوانین یاخود بیر انسانین کیچیکلیکدن بؤیومه پروسه سینه دیققت ائدرسک، اونون بؤیومه سینده اورگانلارینین و ایچ اورگانلارینین بیری بیری ایله اویوم و انسجام ایچینده بؤیومه سی گریگنی گؤره بیلریک.

دوقتور سید عربی

درویش اوغلو

گوز تازا گیرمیشدی، مدرسه لر آچیلمیشدی. هاوا سرینلَمگه باشلامیشدی. بئشینجی کیلاسا گئدیردیم. طؤله دامیندا سردیگیمیز قوزلاری آخشام گون باتانا یاخین، گئجه گلن شئه ین قوزلاری تازادان ایسلاتماماسی اوچون، ییغاردیق. بیر آخشام آبا (آنامی آبا چاغیراردیق) ایله بیرلیکده طؤله دامیندا قوزلاری ییغارکن، آبا "آلله نعمتووه چوخ شوکور، بالا آلله برکت وئرسین، ماشاالله بو ایلکی قوزلار هر ایلکیندن داها ایری و ایچی دولودورلار" دئیه شوکور ائدیردی. آبانین آتاسیندان میراث قالمیش بیر زمیسی وار ایدی. آبا اؤزو زمیسینی گؤرمه میشدی. زمینین هاردا اولدوغونو، ائنینین - بویونون نئچه متیراولدوغونو بیلمزدی.

چوخ ساغ اول ولی

درویش اوغلو

تیلفون چالدیغیندا حیات یولداشیم میطباخدان سسلندی:

- گل، اؤزون تیلفونو گؤتور،  مطلق کی عمی اوغلوندور.

سحر باشیندان ولی نین تیلفونونو گؤزله ییردیم. سحر تئزدن زنگ ائله ییب،

"من اوتریشدن تازا گیردیم آلمانا، بوردا پمپ بنزین دن اوتوبان کارتی آلیرام، آخشام ساعات یئددی - سکگیزده کؤلنه یئتیشرم"

دئمیشدی.

تر- تلسیک تیلفونو گؤتوردوم.

- سلام ولی، یورولمایاسان.

- سلام، نئجه سن؟

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم (5)

درویش اوغلو

 فاناتیک میللیتچیلیک

بو یازینین اؤنجه کی بؤلوملرینی اوخومامیش اولان دیلداشلاردان بو بؤلومو اوخوماغا باشلاماقدان اؤنجه، قاباقکی دؤرد بؤلومو دیققت ایله اوخوماقلارینی خاهیش ائدیرم.

بو یازینین اؤنجه کی بؤلوملرینده فاناتیک شخصیتین اولوشوم شرطلرینی، بیرئیسل (فردی) و اجتماعی بؤیوتلاریندان بیر پاراسینی آچیقلاماغا چالیشدیم. اؤنجه کی بؤلوملرین بیر خلاصه سینی قیسساجا تکرار ائدجک اولورسام:

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم (اجتماعی بویوتلار) - 4

درویش اوغلو

بو یازینین اؤنجه کی بؤلوملرینده  فاناتیک شخصیت تیپینین اولوشوم شرطلرینی، فیکیر، دوشونجه و دویغو دوزلگه سینی و فاناتیک شخصیتین اؤزللیکلریندن بیر پاراسینی آچیقلاماغا چالیشدیم. بونون یانیندا بیر توپلومون تاریخی گلیشیمینین، اینانجلارینین، عنعنه لریین و رسم و رسوماتینین جمعی بیلینج اولاراق بیرئیین روح دوزلگه سینین (ساختارینین) اولوشوموندا بؤیوک رول اوینادیغینی بیلیریک. جمعی بیلینجین بیرئی (فرد) اوستونده کی ائتکیسی (تأثیری) هاوانین، گونش ایشیغینین، جفرافی اؤزللیکلرینین بیرئی اوستونده کی ائتگیسی قدر ائتگین (مؤثر) و عینی زاماندا بیرئی طرفیندن آنلاشیلماز اولدوغونا دققت یئترمگیمیز گرکیر.

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم (3)

درویش اوغلو

بو یازینی آنلایابیلمک اوچون یازینین اؤنجه کی بؤلوملرینی اوخوموش اولماغینیز گرکیر.

فاناتیک شخصیتین هانسی شرطلر آلتیندا گلیشدیگینی و بو شخصیتین دویغو، فیکیر، دوشونجه و ائیلَم (عملکرد) دؤزلگه سینی اؤنجه کی بؤلوملرده آیدینلاتماغا چالیشدیم. بونلاری قیسساجا گؤزدن کئچیریرسک:

 فاناتیک شخصیت زور و اجبارین حاکیم اولدوغو، دویغودان یوخسول بیرمحیطده بؤیوموش اولماغین سونوجودور. فاناتیک شخصیتین دوشونجه و ائیلم دوزلکه سی ایسه ایکی اساس آیاق اوستونده دورماقدادیر:

کشگه

دوریش اوغلو

اللی ایل اؤنجه،

داها دوققوز یاشیندا بیر اوغلان اوشاغی ایکن،

اؤزمدن اون - اون بئش ایل یاشلی قیزلارا وورولاردیم.

روحوم قانادلانیردی،

خیالیمدا بیر دونیا یاراداردیق سئوگیلیم ایله،

انسان عاغلینا سیغمایاجاق ایشلر گؤرردیک بیرلیکده،

داغلاری یئریندن اویناداردیق،

اولدوزلاری دریب، بیری - بیرمیزه هدیه ائدردیک،

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم - 2

درویش اوغلو

بو یازینی آنلایابیلمک اوچون یازینین اؤنجه کی بؤلومونو اوخوموش اولماغینیز گرکیر.

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم (1)

فاناتیک مسلمان توپلومدا قادین و ارکک آراسینداکی ارتباط ان سیخی شکیلده دین قایدا قوراللارینا تابع توتولور و قایدا قانونا قارشی حرکت ائدن بیرئی ان شیدتلی شکیلده جزالاندیریلیر. جوان اوشاقلار آراسیندا یئددی سکگیز یاشلاردان باشلایاراق قیز – اوغلان آییریلیر، مدرسه ده، اویون ساحه لرینده، اجتماعی ییغینجاقلاردا و یاشامین بوتون ساحه لرینده اوغلان اوشاقلاری ایله قیز اوشاقلاری آراسیندا گئت – گئده قالینلاشان و سیخیلاشان بیر دووار هورولور.

روح بیلیمی باخیشیندان فاناتیزم

درویش اوغلو

فاناتیزم، چاغیمیزدا خسته اولاراق تانینان "اجبار شخصیت تیپی" نه یاخین، آیری بیر شخصیت تیپینین دوشونجه سیستمی دیر. آدیندان دا آنلاشیلدیغی کیمی "اجبار شخصیت تیپینین" فیکیر، دوشونجه و ترپنیشی دویغولاریندان یوخ، بللی اجبارلاردان قایناقلانیر. "فاناتیک شخصیت تیپی" ایسه "اجبار شخصیت تیپی"ندن داها دا آغیر و دویغودان یوخسول شرطلر آلتیندا گلیشدیگی اوچون، دویغولارینین بؤیوک بؤلومو یوخ ائدیلدیگی کیمی، آینا سلولارینین دا چوخونلوغو ائلمینی (عملکردینی) ایتیریب و یوخ اولدوغوندان، اؤز وارلیغینا قارشی هئچ بیر دویغوسو اولمادیغینین یانیندا آیری انسان و یا حیوانلار قارشیسیندا دا دویغوسوزدور.

بیر دلی نین خاطره دفتریندن

درویش اوغلو

گوز (پاییز) گونلری چوخ داریخمالی اولور. آلماندا، غربت ده، قیسسا، یاغیشلی، قارانلیق گونلر.  بئله گونلرده گون اورتاسی ساعات بیره قدر یاتاقدان چیخابیلمیرم. بیر اؤنجه کی آخشام، "صاباح سحر تئزدن قالخیب ایشلریمی گؤره جگم" فیکری ایله ساعات اوندا یاتدیغیما قارشین، ائرته سی گون  ساعاتین چالماسی ایله گوزومو آچیب، یاغیشلی، رطوبتلی، یاری قارانلیق هاوانی گؤرونجه ساعاتین اوستونه بیر یوموروق ووروب، یورقانی باشیما چکیرم. خیال دونیامدا درینلشمه گه باشلاییرام:

گونئی آذربایجاندا انقلاب اولوب. مستقل گونئی آذربایجان دؤلتی قورولوب. بو انقلابین رهبری و سونرالاری بو دؤلتین باشیچیسی محمد امین رسولزاده، سید جعفر پیشوری، عباس اوغلو حسینقولو، یوخسا ممدکاظیم حق وئردی یوخ، من اؤزومم.

دانیشیق فیزیولوژی سی و لهجه

درویش اوغلو

دانیشماق انسان وجودونون، دئملی بدنین، بیر ائیلَمی (فونکتسیونو) دیر.  دانیشماق اوچون بدنیمیزین بللی اورگانلاری نی ایشلتمه لییک. قیسسا بیر جمله نی بیرینه یئترمک ایسته دیگیمیزی گؤزوموزون اؤنونده جانلاندیریاق. "آجام" دئملی آجلیق دویغوسونو دیله گئتیرمک. بو دیوغویو بیریسینه چاتدیرماق اوچون، دئملی دیله گتیرمک اوچون بدیمینزین هانسی اورگانلارینی ایشه آلیریق؟

قارین عضله لریمیزدن باشلایاراق، دیافراگم، دؤش عضله لری، سس تئللری، بوغاز عضله لری چنه، دیل و دوداقلارین منسجم بیر حرکتی ایله بیر سؤز دیله گتیریلیر.

کافر تؤحفه سی

درویش اوغلو

بیر مسلمان کی او کافردن آلیب قرانی

بو کیچیک هدیه یه وئرمیش دین ایله ایمانی

اولمایا مملکت دین ده قران یوخ ایدی؟

ساتمالی ایدیق بئله بیر تحفه یه بیز اسلامی؟

بیزه قران گتیرن ائتدی بیزی کور، کار، لال

گؤرمه یَک بمب آتم لا کسیلن قربانی

اجتماعی مازوشیزم

درویش اوغلو

بو یازینی یازماغا مجبور اولدوغومون ندنینی و بو یازی یاییلدیقدان سونرا نه کیمی اولاسی (احتمالی) تهمتلره، ائتیکت وورلماغا (برچسب لره) و قینانماغا معروض قالاجاغیمی، یازینین سونوندا آچیقلایاجاغام.

بیر توپلوم بیرئیلردن (فردلردن) اولوشور. آنجاق بیر توپلومو بیر میلت شکلینه سالان فاکتور یالنیر اونون چوخ ساییدا بیرئیدن اولوشماسی دگیل، بو بیرئیلر آراسیندا اورتاق اولان بیر پارا فاکتورلارین وارلیغی دیر. دونیانین بیر جفرافی بؤلگه سینده یوز مین ایتالیالی ،یوزمین چک، یوزمین پرتقاللی، یوزمن لهستانلی، یوز مین افغان، یوز مین ترکیه لی، یوزمین چینلی و .....بیر یئره ییغیشیب، بیر آرادا یاشاسالار، بیر جامعه تشکیل وئردیکلرینین یانیندا، بیر ملت تشکیل وئرمیش اولمازلار.

بیر نمایشنامه:

درویش اوغلو

لطفاً نمایشنامه زیر را در تلویزیون صدا و سیمای جمهوری اسلامی به نمایش بگذارید.

حضور محترم مدیریت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

بنا بر اظهارات اخیرتان در سناریو و اجرای تئاتر "فیتیله" که تحت مسئولیت جنابعالیها از تلویزون پخش شد، "سوء تفاهم" کوچکی پیش آمده است.

بنا بر اظهار ویدیویئ جناب مدیر برنامه "فیتیله" ایشان خود آذری تشریف دارند، و در همان ویدیو چند کلمه ای هم ترکی حرف زدند. پس از نظر کارگردانی و اجرا هیچ مشکل فهم و هیچ مشکل کلامی بوجود نخواهد آمد.

 همه ما هموطنیم .

لطفاً نمایشنامه زیر را در تلویزیون صدا و سیمای جمهوری اسلامی به نمایش بگذارید.

اگر در این نمایشنامه  حرف رکیکی، رفتار غیر مؤدبانه ای، توهینی به کسی و یا ملتی و قومی، و یا نکته ای علیه نظام جمهور اسلامی و قوانین اسلامی پیدا کردید، میتوانید آن قسمت را سانسور فرمائید.

اگر مانع دیگری در اجرا و نمایش این تئاتر وجود دارد لطفاً بوضوح قید فرمائید.

با احترام

امضا: یک هموطن