بو موصاحیبهنی ۱۹۶۶-جی ایلده ریچارد مئریمئن چارلی چاپلینين آوارا رولونو اوینادیغی عرفهده
آلیب. قیسا آلینمیش موصاحیبهده چارلی چاپلین آوارا اوبرازینين نئجه اورتایا
چیخماغیندان، ایلهام منبعینين هارادان قایناقلاندیغیندان دانیشیر. یقین کی، بو صؤحبت
مشهور آکتیورون کاراکتئرینی یاخیندان تانیماقدا کؤمک اولاجاقدیر.
ریچارد
مئریمئن:
- بیزیم صؤحبتیمیز یالنیز و یالنیز سیزین ایشینیز، صنعتینیز بارهده اولاجاق،
باشقا مؤوضوعلارا گیریشمهیهجهییک. ایستیردیم، بیر آز ایش حیاتینیزدان
دانیشاسینیز.
چارلی
چاپلین: -
قیساجا اولاراق بونو بئله شرح ائتمک اولار: منیم اللشدیگیم تک شئی اؤز ایشیمدیر.
ایشلدیگیم یئردن باشقا منه لازیم اولمایان ایشلر منیم اوچون تامامیله ماراقسیزدیر.
آیری بیر ایشه صاحيب اولسام دا، یئنه بورادا قالارام. باشقا جور مومکون دئییل.
ر.م: دانیشا بیلرسینیز،
آوارالار اوبرازی نئجه مئیدانا چیخدی؟
چ.چ: هر شئی بیردن اولدو.
اوپئراتور منه هانسیسا بیر گولمهلی قریم آختاریب تاپماغیمی ایستهدی، آنجاق هئچ
نه آغلیما گلمهدی. بو زامان قالخیب کوستیوم اوتاغینا گئتدیم و دهلیزده دوشوندوم:
قوی اونلار بیر-بیرینه اویغون گلمهین شئیلر دوزلتسینلر- توربایا اوخشار
شالوارلار، دار پالتو، یئکه باشا بالاجا شلیاپا و س... پیس گونده، اما یئنه ده
جئنتلمئن. من هله بیلمیردیم، اوزه نه ائلهمک اولار، آنجاق هر حالدا دوشونوردوم
کی، اوز ایفادهسی کدرلی و جيدی اولمالیدیر. اونون مزهلی طرفینی گیزلتمک ایستهییردیم
و بونا گؤره ده نازیک بیغ دوزلتمک آغلیما گلدی. اونلار پئرسوناژین کاراکتئرینه خط
چکمیردیلر، سادهجه سفئه-سفئه شئیلر دانیشیردیلار. اونلار منیم اوز ایفادهمی
گیزلتمیردیلر.
ر.م: اؤزونوزه باخاندا بس،
ایلک رئاکسییا نئجه اولدو؟
چ،چ: گئدردی. خصوصی بیر ائفئکت
یوخ ایدی. هله کی، من کامئرادا اوینامایاجاقدیم. کادرا گیرنده ایسه من اؤز
گئییمیمه آرخایین ايدیم و بو، منی چکیلیشه کؤکلهییردی. دویغولاریم چوخ گؤزل ايدی،
قهرمان دا ایستر-ایستمز اؤزومه چئوریلمگه باشلاییردی. صحنه هانسیسا بیر هوتئلین
فوايئسینده باش توتوردو، بورادا آوارا بیر موشترییه حیلهیله اوتورماغینی، ايستراحت
ائتمگینی ایستهییر. اطرافداکیلار اونلارا شوبههيله باخیردیلار. من ایسه
چالیشدیم، عئینن کیرایه نیشینين هوتئلده ائلهدیگی کیمی حرکت ائدیم: حساب
کیتابینا باخدیم، سیقارئت گؤتوردوم، پوفولدتدیم و اینسانلارین نئجه کئچیب-گئتدیگینی
موشاهیده ائلهمگه باشلادیم. بیردن زیبیل قابی آیاغیما ایلیشیر. بو اوینادیغیم
ایلک گولمهلی ائپیزود اولور. بئلهجه پئرسوناژ دوغولدو. اؤزو ده منه گؤره، او
ائله ده پیس دئییلدی. منیم سونرادان اوینادیغیم پئرسوناژلاردا ائله ده کومیک
ائپیزودلاردان ایستیفاده اولونمادی. بیرجه شئیی من اولدوغو کیمی ساخلادیم - بو
آوارانين گئییمی یوخ، اونون آغرییان آیاغی ایدی. او بئله سس-کویلو، گورولتولو
گؤرونموردو، آیاقلاری همیشه آخسایا-آخسایا، سورونه-سورونه حرکت ائدیردی. من
سیفاریش وئردیم کی، منه داها بؤیوک آیاققابی وئرسینلر، چونکی بوندا بالاجادان
فرقلی خئیلی گولمهلی گؤرونوردوم، بو منه حدیندن آرتیق کومیکلیک وئریردی. اونو دا
دئییم کی، من چوخ ائلئقانت آدامام و ائلئقانت گؤرونمک اوچون بو آیاققابیلار داها
چوخ مزهلی اولمالی ايدی.
ر.م: سیز اؤز باخیشینیزلا دئیه
بیلرسینیزمی کی، آوارا اوبرازی بیزیم زامانیمیزا گلیب چیخاجاق؟
چ.چ: هله فیکیرلشمیرم، یئرینی
تاپیب. بو گؤرونوشله بیزیم دونیا داها چوخ نیظاما سالینمیش گؤرونور. من
اینانمیرام، بو داها خوشبخت بیر یئر توتاجاق، هئچ واخت. بو ساچی اوزون، گؤدک
پالتارلی اوشاقلارا باخیب، منه ائله گلیر، هر کس سفیل، آوارا اولماق ایستهییر.
ایندی کئچمیش اوتانجاقلیقلا، تواضؤعکارلیقلا بونون علاقهسی یوخدو. اونلار
گؤستریرلر کی، بو جور اوتانجاقلیق کئچمیشدن بئله قالیب. بو باشقا بیر ائپوخادیر.
اونا گؤره ده نئجه اولاجاغی بارهده اطرافلی دانیشا بیلمهیهجگم. شوبههسیز،
سس-یئگانه سببدیر. منیم سسیمدن اورتایا چیخان پئرسوناژ یئرینده قالمیر. من اونون
سسینين نئجه اولدوغونو تصوورومه گتیرمیرم. اونا گؤره ده اونا گئتمک قالیر.
لاتين و عرب اليفباسينا کؤچورن- محمد قره خانلو
"Avaranın öz
yerini tapacağını düşünmürəm"
çevirən:
A. Ayvaz
Bu
müsahibəni 1966-cı ildə Riçard Merimen Çarli Çaplinin Avara rolunu oynadığı ərəfədə
alıb. Qısa alınmış müsahibədə Çarli Çaplin Avara obrazının necə ortaya
çıxmağından, ilham mənbəyinin haradan qaynaqlandığından danışır. Yəqin ki, bu
söhbət məşhur aktyorun xarakterini yaxından tanımaqda kömək olacaqdır.
Riçard Merimen: -
Bizim söhbətimiz yalnız və yalnız sizin işiniz, sənətiniz barədə olacaq, başqa
mövzulara girişməyəcəyik. İstəyərdim, bir az iş həyatınızdan danışasınız.
Çarli Çaplin: -
Qısaca olaraq bunu belə şərh etmək olar: mənim əlləşdiyim tək şey öz işimdir.
İşlədiyim yerdən başqa mənə lazım olmayan işlər mənim üçün tamamilə
maraqsızdır. Ayrı bir işə sahib olsam da, yenə burada qalaram. Başqa cür mümkün
deyil.
R.M: Danışa bilərsiniz,
avaralar obrazı necə meydana çıxdı?
Ç.Ç: Hər şey birdən oldu.
Operator mənə hansısa bir gülməli qrim axtarıb tapmağımı istədi, ancaq heç nə
ağlıma gəlmədi. Bu zaman qalxıb kostyum otağına getdim və dəhlizdə düşündüm:
qoy onlar bir-birinə uyğun gəlməyən şeylər düzəltsinlər- torbaya oxşar
şalvarlar, dar palto, yekə başa balaca şlyapa və s... Pis gündə, amma yenə də
centlmen. Mən hələ bilmirdim, üzə nə eləmək olar, ancaq hər halda düşünürdüm
ki, üz ifadəsi kədərli və ciddi olmalıdır. Onun məzəli tərəfini gizlətmək istəyirdim
və buna görə də nazik bığ düzəltmək ağlıma gəldi. Onlar personajın xarakterinə
xətt çəkmirdilər, sadəcə səfeh-səfeh şeylər danışırdılar. Onlar mənim üz ifadəmi
gizlətmirdilər.
R.M: Özünüzə baxanda bəs,
ilk reaksiya necə oldu?
Ç,Ç: Gedərdi. Xüsusi bir
effekt yox idi. Hələ ki, mən kamerada oynamayacaqdım. Kadra girəndə isə mən öz
geyimimə arxayındım və bu, məni çəkilişə kökləyirdi. Duyğularım çox gözəldi, qəhrəman
da istər-istəməz özümə çevrilməyə başlayırdı. Səhnə hansısa bir otelin foyesində
baş tuturdu, burada avara bir müştəriyə hiyləylə oturmağını, istirahət etməyini
istəyir. Ətrafdakılar onlara şübhəylə baxırdılar. Mən isə çalışdım, eynən kirayənişinin
oteldə elədiyi kimi hərəkət edim: hesab kitabına baxdım, siqaret götürdüm,
püfüldətdim və insanların necə keçib-getdiyini müşahidə eləməyə başladım. Birdən
zibil qabı ayağıma ilişir. Bu oynadığım ilk gülməli epizod olur. Beləcə
personaj doğuldu. Özü də mənə görə, o elə də pis deyildi. Mənim sonradan
oynadığım personajlarda elə də komik epizodlardan istifadə olunmadı. Bircə şeyi
mən olduğu kimi saxladım - bu avaranın geyimi yox, onun ağrıyan ayağıydı. O belə
səs-küylü, gurultulu görünmürdü, ayaqları həmişə axsaya-axsaya, sürünə-sürünə hərəkət
edirdi. Mən sifariş verdim ki, mənə daha böyük ayaqqabı versinlər, çünki bunda
balacadan fərqli xeyli gülməli görünürdüm, bu mənə həddindən artıq komiklik
verirdi. Onu da deyim ki, mən çox eleqant adamam və eleqant görünmək üçün bu
ayaqqabılar daha çox məzəli olmalıydı.
R.M: Siz öz baxışınızla
deyə bilərsinizmi ki, avara obrazı bizim zamanımıza gəlib çıxacaq?
Ç.Ç: Hələ fikirləşmirəm, yerini tapıb. Bu görünüşlə
bizim dünya daha çox nizama salınmış görünür. Mən inanmıram, bu daha xoşbəxt
bir yer tutacaq, heç vaxt. Bu saçı uzun, gödək paltarlı uşaqlara baxıb, mənə elə
gəlir, hər kəs səfil, avara olmaq istəyir. İndi keçmiş utancaqlıqla, təvazökarlıqla
bunun əlaqəsi yoxdu. Onlar göstərirlər ki, bu cür utancaqlıq keçmişdən belə
qalıb. Bu başqa bir epoxadır. Ona görə də necə olacağı barədə ətraflı danışa
bilməyəcəyəm. Şübhəsiz, səs-yeganə səbəbdir. Mənim səsimdən ortaya çıxan
personaj yerində qalmır. Mən onun səsinin necə olduğunu təsəvvürümə gətirmirəm.
Ona görə də ona getmək qalır. 
No comments:
Post a Comment