اليفباسينى
دگيشن: امجدى
1917-جى ايلده آنادان اولموش
بؤلل ايکينجى دونيا ساواشى‌نين ايشتيراکچيسى اولموش، 1939-جو ايلدن موحاريبه نين
سونونادک موختليف اؤلکه‌لرده، موختليف جبهه لرده ووروشموش، دفعه لرله يارالانميش،
اسير دوشموشدور و تدقيقاتچيلارينين فيکرينجه، آلمان ادبياتيندا اونون کيمى
ياراديجيليغى شخصى حياتى ايله سون درجه سيخ باغلى اولان ايکينجى يازيچى
تاپماق چتيندير.
دوغرودان دا، اونون، ژانريندان آسيلى اولماياراق بوتون اثرلرينده
اساس تصوير اوبيئکتى بيرباشا شاهيدى اولدوغو حاديثه لر، ياراتديغى اوبرازلار
ايسه موعاصيرلرى اولموشدور. بئله‌ليکله،
بؤللون ياراديجيليغى اوچون اساسن ايکى مؤوضوع سجيّه‌وى اولموشدور: موحاريبه و
موحاريبه قورتاراندان سونرا اونون ايشتيراکچيلارينين ياشاماغا مجبور اولدوقلارى
ايجتيماعى- سوسيال شراييط... داها دوغروسو، موحاريبه نين دهشتلرى، اينسانلارين ايستر فيزيکى، ايسترسه ده معنوى سينيقليغى، اونلارين «قاچقينلار و اسيرلر عصرينده» (اونون ديلينجه دئسک)
اوزلشديکلرى چتينليکلر، سويوق موحاريبه و «بالاجا آداملارين» هر گون دگيشن سياسى
اويونلارين، دينى- اخلاقى دونياگؤروشلرينين قوربانينا چئوريلمه‌سى ه.بؤلل ياراديجيليغى‌نين
اساس موتيولرى اولموشدور.
دونيا مدنيتى خزينه‌سينه «او
ايللرين چؤرگى» ، «و هئچ نه دئمه‌دى» ، «صاحيبسيز ائو» ،«هارادايدين آدم؟» ، «ساعات
اونون ياريسيندا بيليارد اويونو» ،«بير تلخگين دوشونجه‌لرى» و س. کيمى قييمتلى
رومانلار بخش ائتميش ه.بؤلل حکايه ژانرينين دا اوستالاريندان حساب اولونور. بؤلل حکايه
ژانرينى اؤز موصاحيبه‌لرينين بيرينده «ان چوخ سئوديگى جاذيبه‌دار نثر فورماسي»
آدلانديرميشدير و دوغرودان دا، ياراديجيليغى‌نين سون گونلرينه‌دک بو ژانرا موراجيعت
ائتميش، «يولچو، يولون دوشسه سپار...» ، «منيم غملى صيفتيم» ، «چؤرگين دادى» و
ساير کيمى گؤزل حکايه نومونه‌لرى ياراتميشدير.
چؤرگين دادى
زئرزميدن گلن ايرنج، تورشوموش قوخو اوزونه
ووردو. ياواش- ياواش سوروشکن پيللکنلرله
دوشدو، آلاقارانليق بير يئره چيخاراق دودنه - دودنه ايره‌ليله‌دى. هاردانسا
داميردى: يا ائوين دامى زده‌لنميشدى، يا
دا سو بوروسو پارتلاميشدى. توز-تورپاغا، زير - زيبيله قاريشان سو پيللکنلرى
آکواريوم شوشه‌سى کيمى سوروشکن ائله‌ميشدى. يولونا داوام ائتدى. قاپيلارين بيريندن ايشيق گليردى، آلاقارانليق
دهليزين ساغ طرفينده‌سه بير لؤوحه آسيلميشدى:
«رئنتگئن اوتاغى. ايچرى گيرمک
اولماز!». ايشيغا طرف گئتدى. ساريمتيل،
اؤلزيميش بير ايشيق ايدى و آلاوينين تيترگيشيندن بيلينيردى کى، شام ايشيغيدير. گئده - گئده قارانليق اوتاقلارا
باخدى: هاميسيندا اوست - اوسته ييغيلميش ستول- ستوللار، يومشاق ديوانلار، بير -
بيرينه سيخيلميش دولابلار...
ايشيق گلن اوتاغين قاپيسى
تامام آچيق ايدى. بؤيوک آلتار شامى‌نين
يانيندا ماوى مانتولو بير راهيبه دايانميشدى و پارداخلى قابدا سالات
قاريشديريردى. قابداکى گؤيرتى
يارپاقلارى آغ رنگه بويانميشدى و او گؤردو کى،
يئره دوزولموش قابلارداکى شوربا آستا-آستا چالخالانير. راهيبه‌نين ايرى،
قيرميزييا چالان اللرى آلتيندا قابين ديوارلارى بويو فيرلانان يارپاقلار آشاراق
يئره دوشور، راهيبه‌سه اونلارى ساکيتجه گؤتوروب تزه‌دن قابا قويوردو. شامدانين
يانيندا ايرى بير تنيکه قازان وارايدى و اوندان گوجله سئزيلن شوربا، ايستى سو،
سوغان، ادويات قوخوسو گليردى.
اوجادان ديللندى:
- آخشامينيز خئيير!
راهيبه گئرى دؤندو،
ائنلى، قيرميزييا چالان ياناقلارينا قورخو
چؤکدو، آستادان دئدى:
- ايلاهى!! نه ايسته‌ييرسينيز؟
اوشاق اللرينه اوخشايان ظريف
اللرينه خيرداجا- خيرداجا گؤيرتى يارپاقلارى ياپيشميشدى و اونلاردان سيييق سووس
سوزولوردو.
- ايلاهى!!- قيز تزه‌دن
ديللندى. - منى لاپ قورخوتدونوز. نه
ايسته‌ييرسينيز؟
- آجميشام! - ياواشدان دئدى.
داها راهيبه‌نى گؤرموردو:
باخيشلارى ساغا - قاپيسى آچيق قالميش، داها دوغروسو، سينميش دولابا
سانجيلميشدى. سينميش قاپيى‌نين ياريسى
چرچيوه‌دن آسيلى قالميش، اوستو پارداخلى تاختا قيريقلارى دؤشمه‌يه سپه‌لنميشدى. دولابدا چؤرک وارايدي! چوخلو چؤرک... اوست-اوسته
قالانميشدى، قيرچين-قيرچين دوزولموشدو
چؤرکلر... او دقيقه آغزى سولاندى،
اودقوندو و اورگيندن کئچيردى: «چؤرک
يئيه‌جگم! هر حالدا، چؤرک اولاجاق!» راهيبه‌يه باخدى. قيزين باخيشلاريندان معصوملوق، اورککليک
ياغيردى.
- آجسينيز؟ - قيز ديللندى. - آجيبسينيز؟ - او، سوال ائديجى نظرلرله سالات
قابينا، شوربا قازانينا و چؤرکلره باخدى.
- چؤرک! - او گوجله
ديللندى. - خاهيش ائديرم، چؤرک....
قيز رفه ياخينلاشيب بير چؤرک
گؤتوردو، اونو ستولون اوستونه قويدو، چکمه‌جه ده بيچاق آختارماغا باشلادى.
- ساغ اولون! - دئدى ياواشدان.
- بيچاق لازيم دئييل... چؤرگى ال ايله ده کسمک اولور...
راهيبه سالاتى و شوربا
قازانينى گؤتوروب چيخدى. ..
تله‌سيک چؤرگى پارچالادى. چنه‌سى اسيردى. .. حيس ائتدى کى، آغزينين، آلماجيق سوموکلرينين بوتون عضله‌لرى
تيتره‌يير... سونرا ديشلرى چؤرگين پارچالانميش حيصه سينده‌کى يومشاق يئره
سانجيلدى. ..يئمگه باشلادى. يئدى. ..يئدى.
.. چؤرک بايات ايدى، بير هفته‌دن قالميش
اولاردى. قوروموشدو، اوستونده ده هانسى
فابريکينسه قيرميزيمتيل رنگه چالان يارليغى واردى. ديشلريله چؤرکده «لاغيم آتماغا» باشلادى،
قورويوب قاخاجا دؤنموش يئرلرينى اووجونا ييغدى، بير پارچا دا قوپاردى، ساغ الى ايله همين پارچانى يئيه-يئيه قاخاجا
دؤنموش يئرلرينى سول اووجوندا سيخدى. .. ائله هئى يئيير، يئييردى. .. سونرا
اورداکى قوتولارين بيرينين کناريندا اوتوردو... يئدى. .. هر دفعه تزه بير پارچا
قوپاراندا، کسيلميش يئرين يومشاق طرفيندن ديشله‌ييردى، چؤرگين بوتون دادينى آغزيندا حيس ائله‌ييردى.
.. هر دفعه ديشله‌ديکجه ده بو قورو چؤرک اونون آغزينى سانکى نوازيشله
اوخشاييردى. ...
قایناق:
www.kultur.az
No comments:
Post a Comment