Mar 8, 2014

قادین لار و ائولنمک

سویل سلیمانی

نده ن بیزیم قیزلار ائولنمک حاققیندا دانیشماقدان چکینیرلر؟!

نده ن اوغلان لار ائولنمک  لرینی باغیریرلار  اما قیزلار اونو پیچلداشیرلار؟!
(ائولنمک توپلوموزدا و یاسال اولاراق قبول ائدیله ن ان یایقین عایله شکیل اولدوغو اوچون، بوردا اوندان سوز ائدیرم. یوخسا عمومی اولاراق توپلوموزدا ایلیشکی لرین چئشیدلی نوع لری حاقیندا دانیشماق دا قادینلاریمیزدا بویوک بیر چئکینمه واردیر). بو سوآلا گؤره نه قدر چوخ دوشونسه مده ، منی قانع ائده ن جوابا چاتمامیشام. یادیمدادیر باکی یونیوئرسیته سینده اوخویاندا، یاتاق خانادا کی ایران دان اولان  قیزلار چکینه چکینه بو صحبته یاناشیردیلار.  بو حاقدا اطرافلی و گئنیش دوشونه ن قیز آز گؤردوم. طبیعی کی قیزلار بو قونودا سئچه ن کیمی دئییل، سئچیله ن کیمی تربیت اولورلار. ارکک لر فاعل و قیزلار مفعول کیمی دوشونمه یه یؤنله ندریلیر، عادت وئریلیرلر. بو وضعیتده ده قیزلار بو مسئله ده ساده جه مفعوللوق دورموندان قایناقلانان بعضی عمومی مسئله لری دانیشسالار دا  روحسال و جینسل مسئله لری عاییله و اؤز ایچلرینده دانیشب دارتیشماقدا چوخ چتینلیک چکیرلر.
طالع ائله گتیردی  من اؤز توپلوموزدان اوزاق دوشدوم. زامان کئچدیکجه بیر چوخ مسئله ده اولدوغو کیمی بو مسئله ده ده، بیزیم له غرب آراسیندا کی درین دوشونجه و داورانیش فرق لیلیینیی گؤردوم. سوآللاریما جواب تاپا بیلمک اوچون بیر سیرا کیتابلار اوخوماغا باشلاییب، کالئج ده بو موضوییا عایید درس گؤتوردوم. سوآللاریما جواب آرارکن ماراقلی موضوعیا راست گلدیم. سترنبرگ آدلی آمریکالی پیسخولوق سئوگینی بیر اوچ بوجاغا بنزده دیر. یاخینلیق ( جینسل)، احتراص و تعهد.  تعهد گله جک ده هدفله نن اورتاق یاشام  ایله ایلگیلی پیلانلاری ایفاده ائدیر،  داها دوغروسو تعهد آنلاشما و قرارداد آنلامینا اشاره ائدیر. بیزیم توپلومدا کی ائولیلیک لرده نه قدر اینسان سؤزله شمه ایمضلاییر و یا بو حاقدا دانیشیر؟ توپلومدا بونا نه قدر یئر وار؟
طبیعی کی ائولیلیک اؤزو بیر سؤزله شمه دیر و ایران داسا  کبین کلمه سی بوسؤزله شمنین  قارانتی سی کیمی دیر. آمما بو سؤزله شمه و اونون قارانتی سی اولان کبین آرتیق بیر بوراکراتیک فرمول کیمی عمل ائدیر. بو گله نکسل سؤزله شمه شخصی ایستک، آرزو و اؤزه للیکلری یانسیتمادیغی اوچون ایشله مه سی چوخ ضعیف دیر.
ایراندا قادینلار اؤزلرینی ائکونومیک اولاراق قوروماق اوچون کبینده ن یارارلانسالاردا کبینی مودئرن و چاغداش بیرسؤزلشمه حساب ائتمک اولماز. ساده جه ائکونومیک اولاراق باغیمسیز اولمایان قادینلار اوچون بیر قورونما آراجی کیمی استفاده اولونور.
آمما اساس سوآل بودور کی بیزیم توپلومدا کبین و گلنه کسل( سنتی) سؤزلمه شمه نین دیشیندا باشقا سؤزله شمه لره  یئر وار می؟ اگر وارسا نه قدر یایقیندیر؟ بو سؤزله شملری نه قدر قانونی چرچویه سوخماق اولار؟
اؤرنه یین تبریزده یاشایان بیر قیز جینسل ایلیشگیسی حاققیندا  نه قدر دانیشیب  اؤز شرطلرینی آرایا قویا بیلر؟ بو قیز اؤز شرطلرینی عاییله سی ایله اورتایا قویوب اونلاری بیر سؤزله شمه حالینه گتیره بیلرمی؟
قیزی "نجابت"  کلمه سینده گیزله دیب اونون آدی ایله اؤز ایستکلرینی قونوشان ارکک لر هاچان بونا سون وئره جکلر؟  بو کیمی یاساقلانان قونولار ، قادین و ارکک اوچونده فلاکت ایله سونوجلانمیر می؟ یوخسا "قیز اوزگه نین مالیدیر" دئیه - دئیه، مال اولان قیزلارا گؤره، آنجاق مال صاحیبی می دانیشاجاق؟!!
  

No comments: