Aug 3, 2014

آتااركیل - پاتريالكال - سیستمی

سویل سلیمانی

عمومیت له آتااركيلیکده ن صحبت ائتیمیز زمان بیرکیشی[1]  یا کیشی لرین  گناهلانديريلماسي نظرده توتولور. آتا ارکلیک ده ن  یارانان بو ذهنیته گوره دیر کی ، عمومیتجه کیشی لر بو سوزه (آتاارکیل ) و بوسوز اطرافیندا گئده ن صحبت لره قارشی تدافعی جبهه آلیرلار . بیر چوخ کیشی بو دورمودا، یوخ من ائله دئييلم، بئله يم دئيه رك، اؤزونو ساونمایا چالیشاراق، قادین  ضدی اولمادیغینی اثبات ائتمه یه قالخیر. او اؤزده ن کی آتا ارکیلیگ سوزو و لوغتی  قادین دشمانلیغی کیمی ویا تکجه قادینا قارشی اولان بیر سیستم کیمی آنلاشیلیر.

آتااركيل و یا آتاارکلیک دئیله ن آن، ایلک  اونجه آتا سوزو و بوندان یولا چیخاراق دا  " ارکک سؤزو یادا دوشور.  بو دا سانکی آنجاق کیشی لر، قادینلارا  قارشی باسقی قورولار کیمی بیر ذهنیت و تصور یارادیر.
  بو ذهنیتده ن یولا چیخان بیر چوخ قادین، کیشی لری  ارکک لیک لرینی  بیر امتیاز اولاراق قادینلارا قارشی  ایشله دیب، قولاندیقلارینا  گؤره اونلاری گناهلانديررلار. بئله نچی بیر وضعیتی و دورمو  بیر چوخ ارکک،  شخصی مسئله كيمي قبول ائدرك، همين آن اؤزونو قوروماق اوچون ساونما و مدافعه مووقعه نه گئچیر. ویا سالدیرقان و هجوم ائدیجی بیر دوروم و وضعیت آلیر.   بو مدافعه و هجوم دورمو  بونو گؤستریر کی،  ارککلر بو گناهلاندیرلماقدان  ياخا قورتاراماغا چالیشیرلار!. بو اؤزلوینده مثبت بیر دوروم کیمی اولابیلر. چونکو ارکک لر قادین ضدی اولمادیقلارینی اثبات ائتمک اوچون بیر چابا گوستریرلر. بو چابا ایسه بیزه موضوعونو مباحثه و سورغولاما فرصتی وئریر. امما بو دورمون باشقا بیر سورنو وار کی، قادینلار بو سوچو تکجه ارکک لرین  اوستونه آتاراق، اؤز مسولیت لرینده ن قاچا بیله رلر.
 بیر چوخلاری دا آتارکیل سوؤزنو فمنیزمه باغلایب و اونو بیر ایدئولوژیک سؤیلم ین ایفا ائدیجی سی  کیمی گؤورلر.  حتی بیر چوخ لاری بو قاورام قارقاشاسین دان(هرج ومرج مفاهیم) استفاده ائدیب، بونو کیشی لره قارشی قولانیرلار. هر هانسی بیر مباحثه ده کیشی طرفین سوسدورماق اوچون، اونو آتا ارکیل اولماق ایله سوچلاییر. بو حالدا آتا ارکلیک بیر ارکک  ده گری( ارزشی) کیمی  گؤرونور.  و ساده جه  ارکک لرین بو سیستمین منفعت لرینده ن یارالانیب استفاده ائتیگی دوشونجه لور. کی بو  دوشونجه و باخیش طرزی سورغولانمالی دیر.
بیر چوخ زامان بیز توپلومدا وار اولان آتا ارکیلیک ایله اوندا ایشتراک ائتمه مئسله سینی بیر-بیرینده آیرا بیلمریک. بیز قادین و یا ارکک اولاراق  آتا ارکیل بیر توپلومدا،  جینسه ل رولاریمیزی، آتا- آنالارمیزدان اؤیرندیمیز کیمی، سونرا کی نسیله ره  ده   اؤیرتیریک. بیز ایلک اونجه اؤزوموزون توپلومون ایچینده کی یئریمیزی و نه لر ائتیمیزی گورمه لیک. بیز بیر فرد اولاراق آنجاق سیستمه  تابع اولاراق  سوسیال حیاتیمیزا داوام ائده بیلریک کیمی بیر دوشونجه یه صاحیب اولدغوموز زامانا قدر، وار اولان سیستمی  تنقید ائتمه میز نه قدر توتارلی و مقصد اویقون اولا بیلرکی؟ سوالی نی دا اؤزوموزده ن سورشمالیق.
آتااركيل سیستمینی آنلاماق اوچون ایلک اونجه عمومی اولاراق سیستم ین نه دئمک اولدوغونو آنلامامیز گرکیر. سیستم بیر دوزه ن، یول و یونته م   ومدل دیر. سیستم بللی بیر آماجا چاتماق اوچون، بللی بیر ایشی گورمک اوچون، بیر مالی تولید ائتمک اوچون ویا بیر مکانیزمانین چالیشماسی اوچون ، گرگلی گؤرونه ن ، دوزه ن ،یول و یونتملرین بوتونولویونه اشاره ائده ر.
 سیستم مادی و مجازی اولان ائلمنت لرده ن تشکیل تاپار. سیستم بیر کل و بوتون اولاراق کیچیک پارچالاردان عبارت دیر. هر سیستم اؤزونه گوره  ده گرلر(ارزش لر) و آنتی ده گرلر(ضد ارزش لر) یاراداراق، اؤزونون وارلیغینی سوردورمک و آماجا چاتماق ایستیر.  حتی بعضا سیستمین وارلیغی نی قوروماق سیستمین ان بویوک آماجی اولار.
هر سیستمین اؤزونه گوره بیر دوزه نی ونظم  تعریفی واردیر. سیستمی وار ائده ن بو دوزه ن اولدوغو اوچون،  سیستم اؤزنون  نظم ده ن وئردیگی تعریف ین خاریجینده اولان نظم تعریف لرین، دوزه ن سیزلیک اولاراق گوره ر و اونلاری آنتی ده گر اولاراق تعریف ائدره ک، اؤزونو قورمایا چالیشار.
سیستمین اؤنملی یؤنله رینده  بیری ده  اؤزونه گؤره اؤدوله ر( پاداش لار) و جزا لاری اولماسی دیر. آیرجا سیستم  بیرلری اوچون معنوی و یا مادی بیر منفعت و چیخارلار دا  یاراتمالی و یا  او منفعت لرین وعده سین وئرمه لی دیر. بو جهت ایله سیستم اؤزونه دوستلار و دشمانلار یاراداراق اؤز وارلیغینی قارانتی آلتینا آلمایا چالیشار.
سیستم  مئسله سینین بوردا بیزی ماراقلاندیران نقطه سی، بیر آز  دا اولموش ایسه اونو آنلاماق و اونون حاقیندا دؤشونمه یه باشلامامیزدیر. اونا گؤره ده بو نقطه ده ن سونرا آتا ارکیل سیستمی مباحثه  ائتمه یه گئچه بیلریک.
آتا ارکیل سیستمینی آراشدیرماق اوچون بوتونلوک ده توپلومون ائکونومیک دورومونو ، صینیف  قورلوشونو، توپلومدا کی راسیسمی، جینسیت قورلوشونو و جنسیت ده کی آیری سچئگلیک دورومولارینی گؤزدن کئچیرمه میز لازیمدیر. بو اوسته سادیغمیز ائکونومیک، صینیف، جنسیت کیمی دورمولار، آتا ارکلیگین سونوجو و نتیجه سی اولدقلاری کیمی ، آتا ارکیلگین سبب لری ده اولا بیلرلر.  طبیعی که بو عاملرین کناریندا دین و قدرت کیمی قوروملارین رولارینی گؤرمه مه زلیکده ن گلمک اولماز.  بو عاملرین  ائتگیسینی و یا سونوجلاری اؤلچمک اوچون بیز بیر اؤلچو مکانیزماسی ،ویا سویله می گه لیشدیرمه لییک. یانی بیز سیستمده ن اولان یوروم و تحلیل له رمیزی بللی بیربیلیم و علمی بؤلومه دایاندیرمالیق. بوردا دیر کی بیز فمنیزمه احتیاج دویوروق، چونکو آتاارکیلیگین وارلیغینی اورتایا چیخاران، فئمینزم حرکتی نین سیستمی تنقید ائتمه سی  اولموشدور.  سیستمی ده یشدیرمک، یوموشاتماق و داها انسانی  یاشاما اومودونو دا ،ائله فئمنیزم ین بو تنقیدلری بیزه قازاندیرمیشدیر.
 پست فمنیست لر  سنتی و ایدئولوژیک فمنیزمی آشایب، آرخادا بوراخاراق،  آتا ارکیل سیستم تنقیدینی تک قادینآ دایاناراق یاپمازلار. اونلارسیستمین قادینلیق تعریفی نی تنقید ائدرلر. اونلار اینسان  تنقید ی عمومی اینسان حاقلاری سویلمی  چئرچوسینده اورتایا قویارلار.بونون اوچوندور کی اونلار ساده جه قادین دئیل ، چئورجیلیک( طبیعتی قوروماق) ، جینسه ل ترجیح لره( قئی، لئزبیه ن و...)،ملی کیملیگی آلما و قوروما ، مهاجر حاقلاری قونوسوندا و ساواشا قارشی مبارزه  حرکت لردینده  اؤن صفده  یئر آلارلار.
آتاارکیل سوزو لاتین سوزوننده ن  گلن آتا-حاکیمیتی معناسیندادیر. آتا بو سوزده داها چوخ استعاره دیر. آتا دئیله ن زمان بئین ده ارکک، قایغی چکن، محافظه چی، ائوین مالیه مسئله لرینی و امنیت ین حل ائدن، هم فیزیکی هم روح اولاراق گوجلو اولان شخص نظرده توتولور.  آتا ارکلیل سیستمده ، ارکک ده ن یارانان بو تصویر ارکه گی بویوک مسولیت لر آلتیندا قویور. ارکک بو مسؤلیت و گؤره وله ری یئرینه گتیرمک اوچون بیر حاکمیته صاحیب اولمالی دیر. بوردا حاکمیت دن ایسه  منظور نظارتلی کنترل دیر. یانی ارکک نظارت ائدیب و کنترل ائده بیلمه لی کی اونا وئریله ن مسؤلیت لری یئرینه گه تیره بیلسین. امما اساسی مسئله لرین بیری بودور کی، قادینا دا  بو سیستم ده مسؤلیت لر وئریلیر. امما سیستم ارکگین حاکمیتنه و اتوریته سینه اساسا تعریف له نیر. بوردان یولا چیخاراق دا  قادینین مسؤلیت لری، ایستر ائکونومیک،ایستر باشقا ساحه لرده  داها دوشوک و آشاغی قیمت له ندیرلیر.   اورنک اولاراق، ائشیکده بیر ارکک تمیزلیک ایشینده ایشلر، عینی ایشی یانی تمیزلیک ایشینی بیر قادین اؤز ائوینده گوره ر و بیرده یئه مک پیشیره ر. امما سون ده گرله ندیرمه ده ارکه گین ائشیک ده تمیزلیک ایشی داها قیمتیلی و ده گر لی کیمی گوستریله ر. 
 آتاارکیل سوزونده وار اولان آتا سوزو  بیزی یانیلتمامالی کی ، بو سیستم  هر زمان و مطلق اولاراق کیشی لر طرفین ده ن  یایلیر و قورنور، بیر چوخ زامان قادین لار آتاارکیلیگین سس ینه  چئوریلب، سیستمی یئنی ده ن تولید ائدیرلر. اوشاقلار تربیه نی آنادان آلدیق لاری اوچون چوخ زامان آتاارکیل دوشونجه  و ارزش لری عایله ده و خصوصن آنادان اؤیره نیلر. آتاارکیل سیستم قادینی، تولید و مصرف ین آنا مرکزی قرار وئره ره ک، قادین و اونون جینسه لیگینی چوخ  ده گرلی بیر مال کیمی و آلیش- وئریش موضوعوسو کیمی اورتایا قویار. اونا گؤره ده اؤزده و ظاهرا  قادین جینسه لیگی دومینانت و آلده ائدیلمه سی گه رکن بیر مال کیمی تقدیم ائدیله ر.
 آتاارکیل سیستمین دن قادین قدر، کیشی لر ده ضربه گؤره رلر. بو سیستم ده  ارکک عایله باشچی سی سایلدیغی اوچون ، ائکونومیک، امنیت و بیر چوخ باشقا سوروملولوق و مسؤلیت لر اونون بوینونا دوشور.  بونلارین دیشیندا سیستم طرفینده ن توپلومدا یئرله شدیرله ن  ناموس و بونا بنزر  ده یرلری  قوروماق مجبوریتی قادین قدر، ارککی ده پیسکولوژیک یوک آلتینا سوخار . بئله لیک ایله ارکک اؤز خاریج نده  اولان  بیر وارلیقی(قادینی) کنترل ائتمک زورندا بوراخیلار. بو کنترل ائتمک سیستم طرفینده ن ارکک اولماغین ان اؤنملی اوزه لیک لرینده ن بیرینه  چئورله ر. ائله کی کنترل ائتمه یه ن ارکک ،غیرت سیز کیمی سؤزلر ایله  باشقا ارکک و قادینلار طرفینده ن توپلومدا آشاغیلانار. حتی  ارکک لرین بیر چوخو اجرا ائتمه یه مجبور اولدوقلاری بو اوتوریته نی قوروماق اوچون، زوراکلیغا باش ورماق دوروموندا قالارلار.
 آتاارکیل سیستم  قادین و کیشی لری  برابر گوره بیلمیر. ارکک لرین دوغال اولاراق اوستون اولدوقلارینی ساوونوب ،مدافعه ائدره ک ، قادینی هر ساحه ده ضعیف ویا  قورونماسی گره کن بیر جینس اولاراق گؤرور. بئله لیکله اینسانلیغی ایکی قورویان و قورنمالی اولان جینسه آیرار. بو آیرماقدان گؤزله نه ن هدف و آماجلار ایسه اؤزو باشقا بیر مباحثه نین قونوسودور.   دینی اینانج لار ایسه  بو مسئله نی شیدت له ندیرر.  گؤگ سل ( آسمانی) دین اولاراق تانینان دینلره گؤره  قادین ارکگین قابرقاسیندان یارانیب.  قادین ارکگین جنتده ن قوولماسیندا  ان  بویوک رولو اوینایب، و بو ابدی بیر سوچ کیمی، قادینلارین اوستونده آغیرلیق ائتمه کده دیر. بو سیستم قادینی قورونمایا محتاج، هر آن بیر تهلوکه یه سبب اولابیله جک بیر جینسلیگه صاحیب بیر وارلیق گوردویو اوچون ، اونون اوستونده باسقی قورماغی دا مشروع سایار.
بل هوکس بو سیستم و دوشونجه نی یاشامیمیز بویونجا عایله و اطراف واسطه سیله اویره ندیمیزی ایدعا ائدیر. بل هوکس آتاارکیلگی راسیزیم (اؤزلیک له آغ اوستونلوغو)، امپریالیزم و کاپتالییزم سیستمینلرین نین  آیرلماز بیر پارچاسی اولدغونو ورغولایر. بو آیرمچلیق اوستونه قورولموش اولان ایدئولوژیک  سیستیم لر، توپلومو کنترول آلتیندا توتا بیلمه ک اوچون بو کیمی آیرمجیقلارا احتیاج دویور و بو آیرمجیلیقلاری  بسله یرلر.
 بیز آتااركيليگي شخص لرین (کیشی یا قادین ) خاراکتر  و داورانیشلاریندا آختارديغیمیز زامان، بؤیوک کونتکس اولان عائله، دین، اقتصاديات ، دولت، کولتور و بونلارین اینسان حیاتینین  فورملاشماسیندا کی رول و یئرینی گؤره بیلمیريک .مسئله نی فردی داورانیشلار اوستونده  ده گرله ندیرمکده اولانلاردان بونو سورماق لازیمدیر کی، سیزین رفتار و داورانیشلارینیز، حایات طرزی سئچمه نیز و بوتون اولاراق شخصیت نیزین فورمالاشماسیندا، عایله، دین، توپلومسال کولتور و دیل کیمی عنصرلرین یئری نه قدردیر؟ سیز بو عنصرلری کی هر بیری اوز باشینا بیر سیستم دیر، نه قدر رد ائده بیلرسنیز؟
  بیزاینسان اولاراق اؤزوموزدن قات- قات بؤیوک بیر سیستمده ایشتیراک ائدیریک. سوسیال حیات بیزی اؤزموزدن بؤیوک بیر سیستمه قاتیلمایا  ساری گؤتورور.  بیز بو سیستمه قاتیلرکن ، چوخ زامان وار اولان سیستمی یئنیده ن تولید ائتمه یه مجبور اولوروق. بو پروسس ده چوخ آز انسان بیر آز دا اولاسا سیستمه قارشی داورانما یولونو تاپا بیلیر. البته هر شئی اوچون تکجه سیستمی سوچلاماق بیر چوخ اینسانا راحات گؤرونور. ساده جه سیستمی گناهلانديرماق، سیستم قورلوشونو آنلاماغا مانع اولماقلا ياناشي، اونو ده يشدیرمک اومودوموزو  دا  یوخ ائده ر. اونا گؤره ده آتاارکیل سیستمی تانیماق، بو سیستمن نئجه ایشله دیینی بیلمه ک و بو سیستمین اینسانلیغی نئجه اسارته آلدیغینی آنلاماق باخیمدان اؤنملی دیر.
آتااركيل و یا هرهانسي سوسیال سیستم اینسانلارین قاتیلماسی ایله تشکیل تاپار. سیستم  انسانلاری بیر آرادا ساخلاماق، اورتاق آنلایش و ایلیشکیلر( رابطه لر) اوچون یاسالار و توپلومسال قورالار گه تیره ر. بو اورتاق آنلایش و توپلومسال قورالار اینسانین اؤزونده ن اؤنملی حالا گه لر. بو اورتاق آنلایش ین گئتردیگی اؤدولر(جایزه لر) و جزالار واردیر. بو اؤدول و جزالار هم فیزیکی یاشامی داوام ائتمک اوچون ،همده بیر آلقی دان (تصور)عبارت اولان، کولتورل یاشامی داوام ائتمک اوچون  گرکلی کیمی گؤونور، ویا  گرکلی کیمی گؤستریله ر.
  هر هانسی بیر سیستمی درك ائتمك اوچون اونون مختلف يؤنله ريني بيلمك،  او سیستمی یاردان عنصرلرین نئجه بیر بوتون و کل ی  فورمالاشدیردغینی گؤرمك گه رکیر. آتا ارکیل سیستم ده ، بو اؤزه لیک لری ایله تانینماقدادیر: ارکک-حاکیمیتی ، سیستمین ارکک-كيمليگينه دایانماسی، ارکک- مرکزلی و تاخینتلی کنترل (اوپسئسیو کنترل ).  آتااركيل كولتور اساس دا بیر سیرا ایده یا و سیمگه لره دایانیر. تمامیله گونده لیک حیاتدا، يعني ادبیاتدان توتموش، شخصی یاشاييشا قدر هارداسا بوتون ساحه لري احاطه ائده رک اینسانلاری اداره ائتمه یه باشلایير. آتااركيل کولتورو  اینسانی، قادین، کیشی اولاراق آیریب. اینسانلیغی قادینلیق و ارککليك اولاراق ایکی جینسه ل دسته یه بولور. عموميتله آتااركيل کولتور اینسانين وار اولدوغو هر ساحه ده نظارت و حاکمیتینی سوردورور. آتااركيلیک دوشونجه سی هر شئيدن اؤنجه قادین و ارککین طبیعت و یارانیشلارینین فرقلی اولماسینی ایره لی سورور. آتا ارکیلیک کیشینین اوستون بیر یارانیشادان گه لدیینی قبول ائدیر. بو ايسه کیشی نین طبیعت ده اوستون گؤرونمه سينه وبوردان یولا چیخاراق مناسبتلرده فرقلی اولماسینا امکان یارادیر. حتی بو مسئله هتروسکسواللیغی بیر نورم کیمی اورتایا قویور.  اونا گؤره کی، بو سیستمه گؤره جینسه لیک ساده جه ایکی نوع و چئشیده ن دیر. بونو اثباتلاماق اوچون ده طبیعت اورنک وئرلیرکی طبیعتده ده جینسل ایکیشکی هتروسکسوالدیر.
آتااركيل توپلومدا یاشاماق اوچون بیر قادین و کیشیدن وئریلن تعریف و بو تعریفه گؤره اونلاردان اولان گؤزلنتيلره (قانون، جزا، گئيیم فورماسی، داورانیش ...)  باش ایمه ک گره کیر. بو قایدالار کیشی و قادینین اوینادیقلاری رولاری داها اؤنجه ده ن بللی ائدیب دیر. قادین آنا اولمالی، کیشی ايسه عائله نی قورومالی و ایشله يرك اونلارين خرجلرینی اؤده مه لیدیر.
بیزیم بو سیستمه گیرمه میزین تكجه یولو، اونون سوسیال  قورولوشلاریندا، داها اؤنجه ده ن مرزلری بللی اولموش بیر رولو منیسه یب یئر آلماغيمیزدان گئچر. بیزعائله ده "آنا"، "قیز"، "باجی " کیمی رولاری ، اقتصادی سیستم ده ایسه ایش واسیطه سیله "معلیم"، "فهله"، سياست سیستمینده  ایسه "وطن داش" و دینی سیستمده ايسه "امام " یا "دینی خادیم" کیمي اشتیراک ائدیريک. بو سیستم لرده اشتیراک ائتدیگیمیز زامان، بو سیستم لرین کولتور و اینانجی اساسدا داورانماغا باشلايیب و سیستمی یئنده ن تولید ائدیریک.
بو سیستمده بیز اینسان اولدوغوموز اوچون دئیل، بلکه اوینادیغمیز رولارا گؤره تعریف ائدیلیب و رولاریمیزا گؤره  ده گر گؤوروک. سیستمین بیر  سوباي قادیندان اولان طلب لری ایله ائولي  اولان قادیندان طلبلري فرقليدير. يعني توپلوم ائولنمیش بیر قادینا "حیات یولداشی" گؤزونده باخیب و ارینین قارشیسیندا اونون مسئولیت داشیماسینی گؤزلیر. آمما بو مسولیت لر داها اونجه ده ن بیر کل اولاراق تعریف ائدیلیب دیر.
بیز اؤزوموزو تانیديغمیز  زامان، اجتماعي مؤوقعيميزه اساساً اؤزوموزه کیملیک تعریف ائديريك. بو کیملیگین اساسیندا سیستمین کولتورونو منیمسمه یه باشلايیریق. مثال اوچون اؤزونو بیر ارکک گؤردوگون زامان  توپلومدا ارککلرین گئیدیگی گئييملري، داورانیشلاري منیمسه مه یه باشلايیريق. بیز آتااركيل سیستمینه قاریشیيب و اونون یئنی ده ن یارانماسیندا اشتراک ائدیريک.  اونا گؤره کی، سوسیال استاتوس صاحیبی اولوروق .
آتااركيل سیستم ده کی  برابرسيزليك ین اساسی و اؤلچوسو جینسیت دیر.  بیز ده اوندا اشتراک ائتمه یه مجبوروق.  بوندان قاچماغین ان اساس یولاریندان بیری قادین یا ارکک اولماقدان واز كئچمك دير. يعني قادين و اركك مفهوموندان اوزاقلاشماقدير. دیلین قادین و ارکک دیلی اولاراق آیرلماسیندا اوزاقلاشماقدیر. جینس لیگین قادین و ارکک اولاراق آیرلماسیندان اوزاقلاشماقدیر.
طبیعی کی بو قیسا یاز ایله بو مسئله یه بیر حل یولو تاپماق اولماز. امما یاشادیغمیز مدرن اؤته سی( پست مدرن) دؤنم ده، سیستمین پارچالنماسینین یولو آچیلمیش گؤرنمک ده دیر. اونا گؤره ده چئشیدلی یاشام سئچیمله رینه ایمکان یاراداراق بیر بویوک و قارا ده لیکه دؤنه ن  آتاارکیل سیستم یئرینه، داها چوخ و فرقلی سیستملرین اورتایا چیخماسینا یول آچماق ، بیر آز دا  اولسا نفس آلما ایمکانی یاراداجاقدیر. دئیه دوشونوره م.
قایناقلار:
1.       Bell hooks- Understanding Patriarchy
2.       Allan G Johnson- The Gender Knot - Revised Edition 2005


[1] -  متنده ایشله دیلن کیشی ایله ارکک سوزونو بیر-بیرینده ن آیرماق لازیم دیر، نئجه کی قادین ایله قادینلیقی. بوردا ارکک ده ن قصد ائدیله ن اورگانیک اولاراق ارکک بدنی ایله دوغان دیر(male ). یانی عربجه دئسه ک مذکر اولانداندیر. امما کیشی ایسه داها چوخ توپلومسال دیر. یانی توپلومدا عموم اینسانلارا گؤره ارکک ده ن یاراتیلان بیر توپلومسال تصور دور(man).  ارککلیک دن ایسه منظور ارکک یونلو (خاراکترلی) اولان دیر (masculinity).

No comments: