اٸريک فروم- کؤچوروب اويغونلاشديران: محمد جواد توفيق
ايجتيماعى سيستئمى داها جانلى‌راق، داها شوعورلو
و راسيونال اٸتمک جهتينده دگيشديرمک اوچون چاليشمانين حلل
ائديجى عونصورو اوموددور. آمما چوخ واخت اومودون طبيعتى‌نين (نه اولدوغو) يانليش باشا
دوشولوب، اونونلا هئچ بير ايلگيسى اولمايان، حتا بوتٶولوکله اونون ترسينه اولان مٸيللرله
دگيشيک سالينيبدير.(قاريشديريلبدير)
« اومودلولوق» نه‌دير؟ (اومود اٸتمک)
اومودلو اولماق، چوخلارى‌نين باشادوشدوگو کيمى، ايستک و آرزى-
ديلک صاحيبى اولماقديرمى؟
بئله اولسايدى، اوندا داها چوخ و داها ايگى اوتوموبيللره،
ائولره و شٸيلره ماليک اولماق ايسته‌ينلرى اومودلو اينسانلار آدلانديرماق اولاردى.
آما بو دوغرو دٸگيل، بو اينسانلار داها چوخ مصرفچيليک دوشگونلريديرلر، اونلارى اومودلو
(اومود اٸدن) اينسانلار آدلانديرماق اولماز.
اومودون اوبيٸکتى بير نسنه يا شٸى اولماسا و داها يٸتگين حيات
سورمک، داها دولغون حياتى‌ليک دوروموندا اولماق، سونسوز سيخينتيدان (اوزونتودن) قورتولماق؛
تٸولوژيک تٸرمين ايشلتسک گوناهلاردان آرينما و يا سياسى ترمين ايله دٸسک دٸوريم
(اينقيلاب) اونون اوبيٸکتى اولسا، گٸرچک آنلامدا اونا اومود (اومودلولوق، اومودلو اولماق-
اومود اٸتمک) دٸمک اولارمى؟ اصلينه دورساق بو ساياق باخيب ياناشماق ايشلرينى اومود
(اٸتمک) آدلانديرماق اولاردى؛ آما بونلار پاسيوليک و «دٶزک گٶرک نٸجه اولور!» –
کٸيفيتى داشيسالار، اومود اولمايا دا بيلر، اٸله اولاندا اومود بوگون‌اگمه‌نين اوستونو
اٶرتور و يالنيزجا بير ايدٸولوژيک قاورامينا چٸوريلميش اولور.
فرانس کافکا "پروسئس"(موحاکيمه) روما‌نيندا ائپيزودلاريندان
بيرينده بو نؤوع پاسيو و بويون‌اگن اومودو چوخ گؤزل تصوير ائتميشدير. بير کيشى جنت
قاپيسينا (قانونا- اومود قاپيسينا) گلير و قاپيچيدان ايچرى گيرمگه ايجازه ايسته‌يير.
قانونلارا آپاران يولون قاپيسى آچيق اولسا دا، قاپيچى ايندى اونو ايچرى بوراخا بيلمه‌يه‌جگينى
سٶيله‌يير. قانونلارا آپاران قاپي آچيق اولسا دا کيشى گيريش ايجازه‌سينى آلانا دک
دٶزوب- گؤزله‌مک قرارينا گلير. بئله‌جه او اوتورور و گؤزله‌يير – گونلر اٶتور، ايللرسووشور.
واخت‌آشيرى، گيرمک اولارمى دئيه دٶنه- دٶنه ايجازه ايسته‌ييرسه ده، دگيشمز اولاراق
«هله اولماز» جاوابينى آلير. بو اوزون ايللرين بويو کيشى دايانمادان قاپيچينى
باشدان آياغادک گٶزدن کٸچيريريب سٸير اٸديردى، اونون کورک ياخاليغينداکى بيره‌لرى بٸله
تانى‌ييردى. گٸده‌رک قوجالير، اؤلوم ياخينلاشيردى. اوندا ايلک دفعه اولاراق قاپيچيدان
سوروشور: «بوتون بو ايللر بويوندا نئجه اولدو مندن باشقا کيمسه قاپيدان ايچرى گيرمگه
ايجازه ايسته‌مه‌دى؟» قاپيچي جاواب وئرير:
«سندن باشقا، کيمسه بو قاپيدان کٸچه بيلمز ايدى. چونکو قاپى يالنيز سنين اوچون
ايدى. سن اونسوز دا (ايجازه آلمادان دا) کٸچه
بيلردين،. ايندى آرتيق قاپينى باغلاياجاغام.»
کيشى بو سؤزلرى باشا دوشمک اوچون حددن آرتيق ياشلانميشدى،
اولا بيلسين، گنج ايکن ده باشا دوشمه‌يه‌يميش. سون سؤز هميشه بوروکراتلاريندير؛ اونلار
«يوخ» دئييرلرسه، گيرمک اولماز. اونون پاسيوجه‌سينه و انفعالى گؤزله‌ين و دٶزن اوموددان
آرتيقراق اومودو اولسايدى، قاپيدان ايچرى کئچردى و بوروکراتلارين قاداغاسينى سينديرماغا
اٶرکلى‌ليگى اونون آزادليغينى دوغرولدا بيلردى، بو اگلم (اقدام- عمل) ده اونو پارلاق
سارايا (جنته- آيديليق دونياسينا) گتيريب چيخاراجاق ايدى. بير چوخ اينسانلار کافکا‌نين
قوجاسى کيمى‌ديرلر. اونلار اومود بسله‌ييرلر، بونا باخماياراق، اورکلرى دٸينه
قولاق آسماييرلار و بوروکراتلار ياشيل ايشيق گؤسترمه‌يه‌نه دک، اونلار گؤزله‌ييرلر
و آرتيق يٸنه ده گٶزله‌ييرلر.
بئله پاسيوجه سينه اومود بسله‌مگى (گؤزله‌ييب دؤزمه‌نى) گله‌جگه
اومماق آدلانديرا بيلمک اولار. بونون ياييليميش بيرعومومى اومود بيچيمى ايله
ياخيندان باغليليغى وار. زامان و گله‌جک پاسيو آدلاندير بيلديگيميز اومودون اؤزه‌گى
مرکزى کاتئقوريياسيدير.
بسله‌نيلن اومودون دوغرولماسى « ايندى» گٶزله‌نيلمير،
اونون گٸرچکلنمه‌سى يارين، گلن ايلده و بو دونيادا باش توتا بيلمه‌سى منطيقسيز گٶروننده
(اولاسى گؤرونمه‌ينده)، اوبيريسى دونيادا گٶزله‌نيلير.
بو اينامين آرخاسيندا «گله‌جگه»، «تاريخه» و «گله‌جک نسيللره» بوت کيمى تاپينماق گيزله‌نيبدير. بودوشونجه‌نين
باشلانغيجى فرانسيز اينقيلابى دٶنمينده روبئسپيئر کيمى اينسانلار طرفيندن قويولموشدور.
او، گله‌جگى تانريجا (ايلاهه) کيمى اٶگوب
و اونا تاپينيردى: من هئچ بير شئي ائتميرم، من پاسيو قاليرام، چونکى گوجسوز و يئترسيزم،
بير زاد اليمدن گلمير؛ آما گله‌جگين، زامانين آخيمى منيم ائده بيلمه‌ديکلريمى گئرچکلشديره‌جکدير.
چاغداش بورژوا دوشونجه‌سى‌نين، «گليشيمى» تاپينماسى، اومودون يابانچيلاشماسى و گله‌جگه
تاپينما‌نين باشقا بيچيميدير. اودوللار(بوتلر- صنملر)، سونرا گلنلر و گلجک، گرکن
ايشلرى منسيز (منيم يئريمه)، من بير ايش گٶرمه‌دن و اٶزومو دوغرولتمادان، يئرينه
يئتيره‌جکلر.
استالينيست کونسئپسيياسى، بونا اساسن تاريخ
نه‌يين دوغرو، نه‌يين سهو، نه‌يين ياخشى، نه‌يين پيس اولدوغونا قرار وئرير - گله‌جک
نسيللر قارشيسيندا روبئسپيئرساياغى باش اگمه‌‌نين بيرباشا داواميدير. او، مارکسين کونسئپسيياسى‌نين
تام ترسيدير، هانسى کى دئميشدير: "اينسانلارين شراييطين و تربييه‌‌نين محصولو
اولدوغو و نتيجه اعتيباريله دگيشميش اينسانلارين باشقا شراييطين و دگيشميش تربييه‌‌نين
محصولو اولدوقلارى حاقيندا ماتئرياليست تعليم اونودور کى، اينسان شراييطى دگيشديرير
و تربييه‌چى‌نين اؤزونون تربييه‌يه احتيياجي وار".
گؤزله‌مه‌نين پاسيو فورماسى
اومودسوزلوغون و يئترسيزليگين اؤرتوگودور. آنجاق اومودسوزلوغون و مايوسلوغون باشقا
دونى و اونون لاپ ترسينه گؤرونن بيچيمى ده واردير. او دا اؤزونو، گئرچکليگه سايمازجاسينا
ياناشماغين، گوج ايله مومکون اولمايانى الده ائتمگه چاليشماغين، آتيلقانليغين- آوانتوريزمين و يئکه
يئکه دانيشماغين آراخاسيندا گيزله‌دير. يالانچى قلاووزلار(يول گؤسترن، پئيغمبرلر) و کودتا باشچيلارى بو دورومدا
اولورلار. اونلار، بوتون شرايطده اؤلومو يئنيلمکدن يئى بيلمه‌ينلره اکسيک گؤزو
ايله باخيرلار. بيزيم بو گونوموزده، اومودسوزلوغو و نيهيليزمى قوندارما رايکاليزم
دونوندا، گنج نسيلين بير پاراسى‌نين ان فداکار نوماينده‌لرى آراسيندا گؤرمک چتين
دئگيلدير. اونلار قورخمازليقلارى و ايلگيلنمه‌لرينه گؤره آنقاژئمانى سيمپاتييا قازانيرلارسا
دا، گئرچکليکدن اوزاقليقلارى و ايستراتئژى‌نين اولماماسى، حتّي بير پاراسى‌نين حيات
سئوگيسى بسله‌مه‌مه‌لرينه گؤره باخيشلارى قانع ائديجى دئگيلدير.
اومودون پارادوکسو و طبيعتى
اومود پارادوکسالدير. او، پاسيوجه‌سينه گؤزله‌مک دئگيلسه، دوغرولماسى مومکون اولمايان شرايطى گوج
ايله گئرچکلنديرمک ده دئگيلدير. او، پوسقويا ياتميش قاپلانا بنزه‌يير، يالنيز
سيچراييش آنى يئتيشنده، يئريندن قوپور. آياقدان دوشموش يورغون رئفورمچولوق يا دا قوندارما
پسئودو- راديکال آوانتوريزم اومودلواولماغى گؤسترمه‌يير. اومودلولوق، (اومود ائتمک،اومماق)-
هله دوغولماميش اولانا هر آن حاضير اولماقدير، او بيزيم ديريليگيمزده دوغرولماسا بئله،
اومودسوزلوغا قاپيلماماقدير. آرتيق وار اولانا و يا اولا بيلمه‌ينه اومود بسله‌مک بوش
سؤزدور. اومودو اؤلگون اؤله‌زى اينسانلار ارينگنليکله (راحت‌طلبليق- تنبلليک)
ياشاماغا، يا دا گوج ايشلتمگه مئيل ائديرلر؛ اومودو گوجلو اولانلار ايسه يئنى حياتين
بوتون علامتلرينى سئزير، بسله‌يير و دونيايا گلمگه يئتگينلشميش (اولغونلاشميش) اولا‌نين
دوغولماسينا هر آن يارديم ائتمگه حاضير اولورلار.
اومودون چاشديريجى اؤزلليکلريندن ان باشليجاسى بيلينجلى (شوعورلو)
و بيلينجسيز (شوعورسوز) اومودو بير بيريندن آييرا بيلمه‌مکدير. بئله بير يانليشين،
بختورليک، ايضطيرابلى قورخو(anxiety
(،
دئپرئسييا، داريخماق و نيفرت کيمى بيرچوخ باشقا (دويغوسال) ائموسيونال تجروبه‌لريميز
(آلديقدا- گئديشينده- پروسه‌سينده) ده اورتايا چيخابيلمه‌سى آيديندير. فرويدون
دوشونجه‌لرى‌نين گئنيش ياييلماسينا باخماياراق،
اونون بيلينجسيز (شوعورسوزلوق) قاورامى حاقدا تئوريسى‌نين چوخ آزاراق بو کيمى ائموسيونال
فنومنلره اويقونلاشديريلماسى (تطبيق)، تعجوبلودور. بونون ايکى باشليجا قايناغى
اولابيلر. بيرينجيسى، بير پارا پسيکوآناليتيکلرين و «پسيکوآناليز فيلوسوفلارى‌نين»
يازيلاريندا بوتؤولوکله بيلينجسيزليک فنومنى- يانى، رئپرئسييانى (repress بوغماق / ازمک- سيخيشديرماق) - يالنيز جينسى ايستکلرله ايلگيلنديريلير.
بو مؤليفلر رئپرئسييا تئرمينينى- يانليش اولاراق - جينسى ايستکلرين و حرکتلرين (گيزلتمک-
قاباغينى آلماق/ ياتيريلما supress)
باسديريلماسى‌نين سينونيمى کيمى ايشلديرلر. بونونلا دا، فرويدين تاپديغينى بير
پارا چوخ اٶنملى نتيجه‌لردن يوخسونلاشديريرلار. ويکتوريان دؤنميندن سونراکى نسيللر
اوچون جينسى ايستکلرين سيخيشديريلماسى‌نين فرقينده اولماق (قاوراماسى)، اومودسوزلوق،
يابانچيلاشماق و يا آج‌گؤزلوک کيمى تجروبه‌لر‌دن داها چوخ‌راق راحاتسيز ائديجى‌دير.
بو فاکت دا ايکينجى سبب اولا بيلر. آيدين اؤرنکلردن بيرينى بورادا گتيرک: اينسانلارين
چوخو قورخو، اوزونتو (غصه)، تکليق، اومودسوزلوق دويدوقدلارينى ديله گتيرميرلر، دئمه‌لى
بو دويغولار بيلينجسيزديرلر .
بونون سببى بللى‌دير. بيزيم ايجتيماعى اولگوموزه (مودليمزه) گؤره،
اوغورلو اينسان قورخو، اوزونتو و يا تکليق دويغولارى کئچيرمه‌مه‌ليدير. او، بو دونيانى
بوتون دونيالارين ان ياخشيسى سانماليدير؛ و ايره‌ليله‌مگه اوپتيمال ايمکا‌ن اولماسينا
گؤره او، قوشقو، اومچوقلوق (مأيوسلوق ) و روحى چؤکونتو (دئپرئسييا)، اوزونتو (غوصه)
، اومودسوزلوق و قورخو دويغولارينى اؤز ايچينده‌جه بوغماليدير.
- بورادا، «بيلينچديشى»ندان سؤز ائتمه‌نين،
يابانجيلاشميش دوشونمه و دانيشمانين بير باشقا بيچيمى اولدوغونو وورقولاماق ايستيرم.
«بيلينچديشى» دئيه بير شئي يوخدور. او بير اورگان يا دا گؤيده اولان بير شئى دئگيلدير.
بير اينسان، خارجى يا داخيلى اولايلارين «بيلينجينده اولابيلير» ،يا دا «بيلينجينده
اولمايابيلير» ؛ يانى، بورادا سؤز روحى بير فونکسيون دان گئدير. «بيلينچديشى»بللى بير
يئرده بولونان بير اورگان دئگيل.
بير چوخ اينسانلار بيلينجلى اولاراق اؤزلرينى اومودلارلا دولو،
بيلينجسيز ايسه اوموددان يوخسون (فاقد) حيس ائديرلر. بونون ترس دوروموندا
اولانلارين سايى چوخ آزدير. اومود و اومودسوزلوغو آراشديرارکن، اينسانلارين اؤز دويغولارينا
گؤره نه دوشوندوکلرى ايلکين دٸگيل، گئرچکليکده نه دويدوقلارى اؤنمليدير. بونو
اونلارين سؤزلرى و سؤيله‌ديکلرينه گؤره يوخ، داها چوخ اوز ايفاده‌لرينه، يئريمه طرزينه،
گؤزلرى قارشيسيندا باش وئرنه ماراقلا رئاکسييا وئرمک قابيليتلرينه، فاناتيزمين يوخلوغونا
اساسن بيلمک اولار. بو سونونجو دا منطيقى آرقومئنتلره قولاق آسماق باجاريغيندا اؤزونو
گؤسترير.
بو کيتابدا سوسيوپسيکولوژيک فنومنلره اويغونلاشديريلان ديناميک
باخيش آچيسى، ايجتيماعى - علمى آراشديرمالارين چوخوسونون دئسکريپتيو بيهئويوريست (وصف
ائديجى داورانيش) ياناشماسيندان کؤکلو صورتده فرقلنير. ديناميک باخيش آچيسيندان ياناشاندا،
بيزى ايلک اؤنجه اينسانين ايندى نه دوشوندوگو و سؤيله‌ديگى و يا نئجه داورانديغى
ماراقلانديرمير. بيزى ماراقلانديران اينسان کاراکترى‌نين قورولوشودور(ايستروکتورودور).
باشقا سؤزله دئسک، اونون گوجلرى‌نين (انرژيسى‌نين) يارى‌سورکلى (يارى دواملى semipermanent ) قورولوشو، اونلارين
يؤنلديلديگى دوغرولتو و آخينى‌‌نين گورلوغونو (اينتئنسيوليک) بيلمک بيزى
ايلگيلنديرير. داورانيشى تحريک ائدن آپاريجى قوووه‌لرى بيليريکسه، اوندا داورانيشى،
يالنيز اينديکى زاماندا آنلاميريق، همى ده اينسانين دگيشن دورومدا نئجه داورانماغا
مئيللى اولا بيلمه‌سينه گؤره ده منطيقه
اويغون فيکيرلر ايره‌لى سوره بيلريک. اينسان کاراکترى‌نين قورولوشونو بيلسک، ديناميک
باخيش آچيسيندان، اونون تفکّورونده و يا داورانيشيندا باش‌وئرن گؤزله‌نيلمز "دگيشيکليکلرين"
بير چوخوسونو اونجه‌دن گؤرمک اولار.
اومودون نه اولماديغينا گؤره داها چوخ سؤز دئمک اولار، گلين قاباغا
گئدک و اومودون نه اولدوغو سورغوسونا جاواب وئرمگه چاليشاق. گؤرک اونو سؤزجوکلر
ايله وصف ائتمک اولارمى و يا يالنيز شعرله، ماهنيلا، ژئستلرله، ميميکا و يا داورانيشلا
آنلاتماق اولاندى؟
سؤزجوکلر بو دويغونو دا، باشقا تجروبه‌لرى يئترينجه آنلادا
بيلمه‌ديگى کيمى، يئترينجه ايفاده ائتمه‌ييرلر. اصلينده، چوخ واخت سؤزجوکلر ايشى ترسينه
گؤرورلر: اونلار باشدان کئچيريلميش تجروبه‌نى توتقون، بولانيق و قيريق قيريق ائديب
يوخا چيخاريرلار. معمولا سئوگى، نيفرت و يا اوموددان دانيشاندا اينسان دئمه‌لى
اولدوغو سؤزو ايتيرير. دوغروسو، پوئزييا، موسيقى و اينجه‌صنعتين آيرى بيچيملرى
اينسان ياشانتيلارى‌نين وصف ائتمه‌سى اوچون ان اويغون و الوئريشلى آراجديرلار. چونکو،
سورتوک سيکّه کيمى دئگيللر، بللى‌ديرلر، آنلاشيلمازليقدان و مجردليکدن
اوزاقديرلار و اينسانين تجروبه‌سينى تمثيل ائتمگه، گؤز اؤنونده ديريلتمگه يئترليديرلر.
بونونلا بيرليکده، حيسى تجروبه‌لرين شعر کيمى بيرى‌بيرنه قوشولماميش
سؤزلرله ايفاده ائديله‌بيلمه‌سينى ده دانماق اولماز. اينسان هئچ اولماسا بللى بير
اؤلچوده باشقاسى‌نين سؤيله‌ديگى تجروبه‌نى پايلاشماسايدى، بو ايش اولاسى دئگيل
ايدى. ياشانتينى تصوير ائتمگه گؤره، اونون چئشيدلى يانلارى و جنبه‌لرى گؤستريلير و
بونونلا دا يازيچى و اوخوجو آراسيندا ايليشکى قورولاراق عئينى شئيدن دانيشديقلارينى
بيليرلر. من ده بونا چاليشارکن اوخوجودان منيمله بيرليکده امک صرف ائتمه‌سينى و اومودون
نه اولدوغو سورغوسونا جاواب وئره‌جگيمى گؤزله‌مه‌مه‌سينى خاهيش ائتمه‌لى‌يم. ديالوقوموزو قورا بيلمک اوچون، اؤزونون تجروبه‌لرينى
گؤزدن کئچيرمه‌سينى اوخوجودان خاهيش ائتمه‌لى‌يم.
اومودلولوق
بير نؤع واراولماق دورومودور. بو، اينسانين ايچرى جهتدن حاضيرليقلى اولماسيدير، اوندا
اولان و هله ايشلتمه‌ديگى گوجلو پوتانسيل «چاليشما»دير. «چاليشقانليق- فعالليق» آنلاييشى چاغداش صنايع توپلوموندا ياشايان اينسانين
ان گئنيش ياييلميش خوليا و يانيلمالاريندان بيرينه سؤيکنير. ائله بيل مدنيتيميزين بوتؤو بؤلوملرينى بير بيرينه قوشوب
ايشه سالان، مشغوللوق و اوغراشماق آنلاميندا اولان «چاليشقانليق» دير. دئمک تام مشغوللوق [آل‌وئرچيليک ايشى اوچون گرکن مشغوللوق] چاغداش
[آل‌وئرچيلک] توپلومون تکرلرى‌نين هرلنمه‌سينه گرکن ديشلى‌لر(ديشلى تکرلر) رولونو
اوينايير. دريندن باخاندا، بير چوخوسو نسه ايله اوغراشمالى و بوش دايانا بيلمه‌ين
آنلامدا «چاليشقان»ديرلار. اونلار دينجليک ساعاتلارى (فراغت ساعاتلارى) و بوش
واختلاينى دا باشقا بيچيمده فعاليت ائتمگه چئويريرلر. دوغرودان دا «ائتمگه نسه
اولمايان» بير دورومدان چکينيرلر. پول
قازانماقدا فعال اولماياندا، فعالجاسينا مشغول اولدوقلارى اوتوموبيل سورمک، قولف
اويناماق و يا بوش بوشونا انگلرينى يورماقداديرلار. بئله داورانيشى چاليشقانليق اولاراق
يورا بيليب بيلمه‌مک ترمينولوژى بير سورغودور. اؤزلرينى چوخ آکتيو (چاليشقان) سايانلارين
چوخوسو، آرا وئرمه‌دن «مشغول» اولماقلارينا باخماياراق بؤيوک اؤلچوده پاسيو اولدوقلارينى (چاليشقان اولماديقلارينى-غئير
فعالليقلارينى) باشا دوشمه‌ييرلر، ايشين ده چتينى بوراسيندادير. اونلار سورکلى
اولاراق ديشاريدان تحريک اولوب قيجيقلانماليديرلار. بير نئچه کلمه سؤز يا سينمادا
باخديغى فيلم صحنه‌‌‌سى يا گزمگه چيخماق، يا دا مصرف‌ائتمه ياشانتى‌سى‌نين داها ماراقلى
(جوشدوروجو) بيچيملرى و يئنى جينسى پارتنئر تاپماق دا بئله بير قيجيق اولا بيلر.
اونلار جوشدورولماغا، قيزيشديريلماغا، قورشانيلماغا، ايشه سالان «دوگمه‌‌نين باسيلماسينا»
و يولدان چيخاريليب باييليب آلدانماغا احتياج حيس ائديرلر. آرا وئرمه‌دن قاچماقداديرلار، بير يئرده دينج
دورا بيلمزلر. «ييخيلارلار»، آياغا دورمازلار. اؤزلريله اؤز اؤزه توش گلمگين
قورخوسوندان قاچماق اوچون بير شئيله اوغراشيب و باشلارينى قاتماغى اؤزلرى‌نين چوخ
چوخ چاليشقان اولمالارى کيمى سانارلار.
اومود - حيات و گليشمه ايله ... پسيخى دورومدور. گونشدن محروم
کؤلگه‌ده بؤيوين آغاجين گؤوده‌سى اونا دوغرو جان آتيرسا، بيز دئميريک کى، او، اينسانين
ائتديگي معنادا «اومود ائدير»، چونکى اينسانين اومودو آغاجدا اولمايان حيسلر و اؤزونودرک
فيکيرلرله باغليدير. آما يئنه ده دئمک سهو اولمازدى کى، آغاج گونش ايشيغينا اومود ائدير
و بو اومودو اونونلا ايفاده ائدير کى، گؤوده‌سى گونشه جان آتير. دوغولان اوشاقلا عئينى
شئى باش وئرمه‌يير مى؟ او، بلکه ده، بونو درک ائتمه‌سه ده، اونون فعالليغيندا دوغولما
و آسيلى اولمادان موستقيل نفس آلماغا اومود ايفاده اولونور. مگر سودامر کؤرپه آناسى‌نين
دؤشونه اومود ائتمير؟ مگر کؤرپه اومود ائتمير کى، آياغا دوراجاق و گزمگى اؤيرنه‌جک؟
مگر خسته ساغالماغا، محبوس ايسه - آزاد اولماغا، آج ايسه - دويماغا اومود ائتمير؟ مگر
بيز يوخويا گئدرکن يارين اويانماغا اومود ائتميريک؟ مگر محبت ياخينليغى کيشى‌نين اؤز
گوجون، پارتنئرينى احتيراصلانديرماغا و قادينين اؤز نؤوبه‌سينده کيشينى احتيراصلانديرماغا
اومودونو نظرده توتمور؟
اومود دٸوريمى: اينام
اومود بيزى ترک ائدنده حيات بيتير، حقيقتده و يا پوتئنسيال اولاراق.
اومود - حياتين ايستروکتورونون، اينسان روحونون ديناميکاسى‌نين آيريلماز ترکيب
حيصه‌سيدير. او، حيات ايستروکتورونون ديگر ائلئمئنتى (حيصه‌سى) ايله: ايناملا سيخ شکيلده
باغليدير. اينام - اعتيقادين و يا بيليگين ضعيف فورماسى دٸگيل؛ اينام - ثوبوت اولونمايا‌نين
رئال مومکونلوگونه شوبهه‌‌نين اولماماسيدير، ياراديجى تخيّل‌دور. اينام رئال، آما هله
دوغولماميش اولانا عايد ائديلديکده، راسيونالدير؛ او، داخيله گيره‌رک و ماهيتي گؤره‌رک
بيلمه و قاوراما باجاريغينا اساسلانير. اينام، اومود کيمى - گله‌جگين اٶنجه‌دن دٸگيلمه‌سى
دٸگيل، اينديکي زامانين بويلولوق (حاميله ليک) وضعيتى‌نين گؤرولمه‌سيدير.
اينامين گووه‌نيله بيلن (امينليک) اولدوغو حاقيندا فيکيرلر آيدينلاشديريلماليدير.
اينام رئال مومکونلوگه موناسيبتده اعتيبارليدير، آما شکسيز حقيقت کيمى اعتيبارسيزدير.
اوشاق واختيندان قااباق اؤلو دوغولا بيلر؛ دوغوش زامانى اؤله بيلر؛ حياتى‌نين ايلک
هفته‌لرينده اؤله بيلر. اينامين پارادوکسو بوندادير: دقيق آيدين دٸگيل، نه‌يين اينسانين
گؤروشونه و آنلاماسى ايله علاقه‌لى اولماسى حاقيندا امينليکدير؛ نه‌يين رئال نتيجه
ايله علاقه‌لى اولماسي حاقيندا امينليک دٸگيل. بيزيم علمى اؤن گؤرويه (پروقنوزا) و
يا مومکون اولمايانا اينانماغا احتيياجيميز يوخدور. اينام بيزيم حيات تجروبه‌ميز، بيزيم
ترانسفورماسييا تجروبه‌ميزه اساسلانير. ديگرلرى‌نين دگيشه بيلمه‌سى مومکونلوگونه اينام،
منيم اؤزومون دگيشه بيلمگيمين نتيجه‌سيدير.
راسيونال و ايرراسيونال اينام آراسيندا اهميتلي فرق وار. راسيونال
اينام اينسانين تفکّور و يا حيسلرده‌کى داخيلى فعالليغى‌نين نتيجه‌سى اولدوغو حالدا،
ايرراسيونال اينام - جارى اولانا، خاريجدن اولانا تابع اولماقدير، بير شئيين حقيقت
اولوب - اولماماسيندان آسيلي اولماياراق اونو حقيقت کيمى قبول ائتمه‌سيدير. ايرراسيونال
اينامين واجيب حيصه‌سى اونون پاسيو خاراکتئريدير، واجيب دٸگيل کى، اونون اوبيئکتى ايدول،
ليدئر و يا ايدئولوگييا اولاجاق. حتّى عاليم اوچون ده عنعنه وى (گله‌نکسل) ايدئيالارا
اولان ايرراسيونال اينامدان قورتولماق ضروريدير کى، اؤز ياراديجى دوشونجه‌سينه گؤره
راسيونال ايناما نايل اولسون. اونون کشفى ثوبوت اولونان کيمى، اونون آرتيق ايناما احتيياجى
يوخدور، بلکه ده نؤوبتى فرضيّه ايستيثنا اولماقلا. اينسان موناسيبتلري آلانيندا باشقا
بير اينسانا «اينانماق» اونون فيکيرلرينه اينانماق دئمکدير، يانى اونا اينانماقدير
کى، بو اينسانا گووه‌نمک اولار و اونون فوندامئنتال ايستيقامتلرى دگيشميه‌جک. عئينى
دوشونجه ايله بيز اؤزوموزه اينانا بيلريک، اؤز فيکيرلريميزين دايميليگينه دٸگيل، اساس
حيات اوريئنتاسيياميزا، بيزيم خاراکتئريميزين قورولوشونون ماتريسينه. بئله اينام بيزيم
شخصى تجروبه‌ميزله، قانونى اساسدا «من» دئمک باجاريغيميزلا، اؤزوموزله ايدئنتيکليک
حيسى ايله شرطلنميشدير.
اومود - اينامى موشاييعت ائدن احوال - روحيّه‌دير. اومودسوز ايناما
ماليک اولماق اولماز. اومودون اينامدان باشقا هئچ بير تملى يوخدور.
No comments:
Post a Comment