Jul 30, 2016

ایرانلی ضیالیلار تورکیه نی تانیماق ایسته میرلر

س. حاتملوی

تورکیه ده فوق العاده وضعیت اعلان ائدیلدیکده ن سونرا، بو اؤلکه حاقدا قیزغین مباحثه آپاردیغیمین و آدینی چکمک ایسته مه دیم، سول فیکیرلی دوستلاریمدان بیرینه دئدیم کی: ایرانلی روشنفکرلری نین (عادی و عوام جماعتی دئمیره م) یوزده دوخسانی، تورکیه حاقدا "معیوب" نظرلری و فیکیرلری واردی. بونون سببی ده، اونلارین بو اؤلکه حاقدا خبرسیزلیک و ساواد سیزلیقلاری دیر. من بو دوستوما (تورکیه حاقدا مجتهد اولدوغونو ادعا ائدیردی) روسیه ده ن چوخ، تورکیه حاقیندا اوخوماغی توصیه ائله دیم.
بو گون ایرانلی "منورالفکر"، آمریکا بیرلشمیش ایالت لری، روسیه جمهورییتینی و نه بیلیم هر هانکی اوزاق بیر اؤلکه نی، قونشو تورکیه ده ن، مصر ده ن و سعودی عربستان دان داها چوخ تانیییر.
حالبوکی مشروطیت دؤورونده عکسینه ایدی. طالبوف لار، آخوند زاده  لر و حتی تقی زاده لر و کسروی لر تورکیه و اسلام  عالمی نی داها یاخشی تانیییردیلار. چونکی عثمانلی اقتداری نین و تورکیه جمهوریتی نین هر اؤلکه ده ن چوخ ایرانا پوزیتیو تاثیری اولموشدور. رضا شاه ین مصر پادشاهی ایله فامیل اولماسی و بیرینجی خارجی اؤلکه اولاراق تورکیه یه سفری، هئچ ده تصادف اولمامیشدیر.
سون گونلرده تورکیه حاقدا اوخودوغوم یازیلار ( ایرانلیلارین قلمینده ن آخان یازیلاردان دانیشیرام؟؟!!...)، منده فقط تاسف حسلری اویادیر. یازیلارین بیر چوخوندان گؤرمک اولور کی، بونلارین باشماقلاریندا توی دیر: باخین فقط ایران دئییل، تورکیه ده باتدی.

دئیه نلره گؤره، پادشاه ایکی آداما جزا حکمی وئرمک ایسته میشدی. بیرینجی سینه دئمیشدی: جزانی سن سئچ کی، سنه وئره ن جزانین ایکی برابرینی ایکینجی آداما وئره جگم. آدام پخیل اولدوغو اوچون دئمیشدی: قبله ی عالم! امر ائت جلاد منیم بیر گؤزومو چیخارتسین!!...

ایندی بو بدبخت لر بیلمیرلر کی تورکیه نین بیر گؤزو کور اولسا، اونسوزدا حضیض ذلته دوشموش ایران اقتصادی نین ایکی گؤزو کور اولاجاقدیر.
تورکیه کیمی انکشاف ائله میش بیر اؤلکه ایله قونشو اولماق بیزیم اؤلکه اوچون اولدوقجا اهمیتلی دیر. ایران ایله تجارت و آلیش- وئریش اوچون مثل سیز یئر توتان بیر اؤلکه ده، آنارشی نین حاکیم اولماسی نین ضرری، لاپ چوخ بیزیم اؤلکه یه توخونا بیلر.
بو مسئله نی ایران دؤلتی بو اوزده ن ایراق "منورالفکر" لرده ن داها یاخشی باشا دوشور. تصادف دئییل کی ایران دولتی کودتانی محکوم ائله مک ده، هامیدان قاباغا دوشدو  و بلکه ده اردوغان حاکمیتینه کودتا خبرینی گیزلیحه وئره ن دولتلرده ن بیری ائله ایران دولتی اولموشدور.
بو گون تورکیه، منطقه نین گوجلو اقتصادلاریندان بیری دیر. بوتون چتینلیک لره رغما تورکیه 60 اینحی ایللره گئری قاییتمایاجاقدیر.
بو یازیچیلار هله باشا دوشمه ییبلر کی:
-  بیرینجی سی تورکیه نی مدرنیزمه دوغرو آپاران فقط آتاتورک دئییل ایدی. بلکه بو ایشی باشلایانلار، اونلار ضیالی و یوکسک دولت و اوردو صاحیب منصب لرینده ن عبارت بیر جمع اولموشدور. عین زاماندا تورکیه نی مدرن لشدیرمک پلانی فقط آتاتورکون فیکری اولمامیشدیر. بو فیکر، ائله عثمانلی اقتداریندان قایناقلانیردی.
- ایکینجی سی، یئتمیش ایل کمالیزم، تورکیه نی همیشه لیک و گئری قایتاریلماز بیر شکیل ده، ائله دئییشیب کی، ایران کیمی حکومتین اورادا یارانماسی ممکون دئییل. تورکیه، ایرانین عکسینه (ایراندا شیعه دومینانت دیر)، مذهب جهتینده ن بیر موزائیک دیر. بو دوغرودور کی، تورکیه گئت- گئده بیر کنسرواتیو جامعه یه چئوریلمک ده دیر؛ لاکن او اؤلکه ده، بیر عده  فرصت طلب ین علم گزدیرمه لرینه باخمایاراق، دینچی بیر حکومت اصلا و ابدا دوام ائده بیلمز.
- ایران، آسیا دا یئرلشمیش بیر اؤلکه دیر. آسیا قطعه سی ده، هله لیک (تکرار ائدیره م هله لیک؟؟!!...) دونیا جغرافیاسینین "خارج از محدوده" سی حسابلانیر. حالبوکی تورکیه اروپادا، ناتو دا، اروپا محکمه سی کیمی اینستیتوسیونلاردا عضو اولدوغو اوچون، اؤز باشینا بیر مملکت دئییل.
-  تورکیه اؤلکه سی، گوجلو مدنی جامعه، کؤکلو حزبلر، ایشچی طبقه سینه دایانان سندیکالار و قادین تشکیلاتلارینا مالیک اولدوغو اوچون (بو سیویل جامعه نین نه قدر گوجلو اولدوغونا کودتا گئجه سی شاهید اولدوق)، اورادا ایره لیجی قووه لر، محافظه کار قووه لره قارشی مبارزه نین یولونو یاخشی بیلیرلر.

یاددان چیخارمایاق کی آغ پارتی نین بوتون پروپاگاندا سیستمینه رغما، تورکیه اؤز تاریخینده، نئچه، نئچه اردوغان کیمی و بعضا اوندان داها گوجلو و بویوک شخصیت لر گؤرموشدور. البته کی بو شخصیت لرین دونیا گؤروشلری، طبقه منسوبیت لری و هابئله الده ائتدیکلری نائیلیت لر فرقلی اولموشدور. آمما اونلاردا، زامانیندا بو اؤلکه ده سؤزلری کئچمیش، بئله و یا ائله، مدرن تورکیه نین یارانماسیندا رول اوینامیشدیلار.   
بو اؤلکه "عصمت اینونو" لاری گؤرموشدور. بو باجاریقلی، بویوک شخصیت و گوجلو دولت آدامی، " ملی رهبر" لقبی آلمیشدیر.
بو اؤلکه "عدنان مندرس" لری گؤرموشدور. تورکیه نین تاریخی شخصیت لرینده ن  بیری اولان مندرس، اؤنجه کودتاچی افسرلر واسطه سیله اعدام ائدیلمیش، لاکن سونرالار بو دولت آدامی، ملی قهرمان کیمی ده یه رلندیریلمیشدی.
یئنه ده دونیا گؤروشلرینده ن آسیلی اولمایاراق باخساق، بو اؤلکه دمیره ل، اجویت و اوزال کیمی شخصیت لر گؤروبدور. بونلارین هر بیری سیاست عالمینده، اردوغان دان بویوک اولماسالار دا، کیچیک ده دئییللر.
و نهایت تورکیه ده آتاتورک کیمی بیر رهبر ده ن دانیشماق اولار. بئله یوز دانا اردوغان لار دا اونون آدینا کؤلگه سالماغا قادیر اولمایاجاقلار.
آمما ایندی باخاندا بو شخصیت لر هاردادیلار؟ اونلاردان قالان بیر قورو آد و پیس- یاخشی سیاسی ارثیه دیر.
اردوغان لار، گلدیک لری کیمی گئده جکلر. آمما تورکیه یاشایاجاقدیر. تورکیه یاشایاجاقدیر کی، اونو یاشادان انسانلاردا، یاشایا بیلسینلر.
اردوغان، چوخ شانسلی بیر سیاست آدامی اولسا ( شانسی اولسا؟؟!!...)، ایگیرمی ایل سونرا، بلکه بیر طیاره میدانی، بیر یونیورسیته و یا بیر شهرده بیر میدان اونون آدینی داشییاجاقدیر. یوخسا مین لر سرکرده، رهبر و دولت آدامی کیمی تئز- گئج یادلاردان چیخیب و تاریخین قارانلیقلاریندا آدی ایتیب- باتاجاقدیر.

و نهایت کودتا گئجه سی، تلویزیوندان استامبول دا خالقین تانک لارا سینه گریب، تانک لارین و زرهپوشلارین ته که رلرینی ایته لیییه- ایته لییه دایاندیرماسینی گؤره ن حیات یولداشیم، بیر سؤز دئدی کی، هله ده او سؤز قولاغیمدا جینگیلده مک ده دیر. او دئدی کی:
"
روشنفکرلر هر زامان خیاوان دا کی بو انسانلاری هئچه ساییرلار. حالبوکی تاریخی بونلار یازیرلار".

و نه دئمیشدی او بویوک تورک شاعیری
اونلار کی توپراقدا قارینجا
سودا بالیق
هاوادا قوش قدر
چوخدورلار؛
قورخاق
جسور
جاهیل
حکیم
و جوجوق دورلار؛
و قهر ائده ن
یارادان کی اونلاردی
....
بیر شفق وقتی قارانلیغین کناریندا
اونلار آغیر اللرینی توپراغا باسیب
دوغرولدوقلاری زامان
....
( شعر، ناظیم حکمت ین قوای ملییه منظومه سی نین بیر پارچاسیدیر)

No comments: