در امریکای لاتین تعداد زنان در پست های بالای حکومتی بیشتر از اروپاست

مصاحبه ی رئیس جمهور شیلی با مجله ی اشپیگل: مترجم س. حاتملوی

اعدام خانم ریحانه جباری و اسید پاشیهای گسترده علیه زنان در خیابانهای شهرهای اصفهان و مشهد بار دیگر افکار عمومی جهان را به وضعیت اسفناک زنان کشور جلب نمود.

ریحانه جباری که برای جلوگیری از تجاوز جنسی و طی یک دفاع مشروع باعث قتل یکی از ماموران وزارت اطلاعات و امنیت شده بود، بعد از سالها زندان و شکنجه ی جسمی و روحی -به گفته ی عمویش- با توطئه ی مشترک وزارت اطلاعات و امنیت و قوه ی قضائیه به شکل مظلومانه ای اعدام شد.

اسید پاشیهای پی در پی در دو شهر کشور- بخصوص در شهر اصفهان- که با حمایت کل سیستم جمهوری اسلامی به صورت ترور گسترده ی حکومتی در آمده است، علیرغم اعتراض مردم هنوز هم ادامه دارد.

کشورهای امریکای لاتین که طی دهه ها توسط حکومتهای نظامی تحت حمایت ایالات متحده ی آمریکا اداره می شدند، طی دو دهه ی اخیر برای ایجاد جامعه ی مدنی و دولتهای حقوقی مبتنی بر دموکراسی راه درازی را پیموده اند. در طی این دو دهه در اکثر این کشورها مبارزه با فقر و تامین اجتماعی برای اقشار کم در آمد در درجه ی اول اهمیت قرار داشت. در این سالها هنگامی که زنان ایرانی کابوس حاکمیت دینی- مافیائی را تجربه می کردند، زنان امریکای جنوبی یک شبه ره صد ساله پیمودند.

هم اینک در سه کشور مهم امریکای جنوبی یعنی برزیل، آرژانتین و شیلی بالاترین قدرت اجرائی در دستهای توانای زنان این قاره قرار دارد.

به خاطر اینکه قانون اساسی شیلی امکان انتخاب پی در پی را به رئیس جمهور نمی دهد، خانم میشله باخِلِت Michelle Bachelet 63 ساله با فاصله ای چهار ساله برای دومین بار به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد. او که قبلاً پزشک کودکان بود، فرزند ژنرالی است که به علت وفاداری به سالوادور آلنده در سال 1973 توسط عوامل پینوشه در زندان کشته شد. او در تبلیغات انتخاباتی خود قول داده است که امکان برخورداری از آموزش و پرورش، بهداشت و بازنشستگی را برای همه ی شیلییائی ها فراهم کند.

مصاحبه با خانم باخِلِت توسط خانم هلنه تسوبر Helene Zuber انجام شده و در شماره ی 44-2014 مجله ی اشپیگل آلمانی نشر گردیده است.

 

*****

س- خانم رئیس جمهور، با شروع دومین دور ریاست جمهوریتان با چه وضعیتی در کشور روبرو شدید؟

ج- شیلی عوض شده است. شهروندان کشور خیلی بیشتر از قبل از حق و حقوقشان آگاه هستند. آنها می خواهند در سرنوشت کشورشان دخالت بکنند. مثلا آیا کشور احتیاجی به یک نیروگاه دارد و اگر آری، آن نیروگاه باید کجا ساخته شود.

س- کشور شیلی مرحله ی گذار از دیکتاتوری نظامی به دموکراسی را از سر گذرانده است. منتها هنوز هم اینجا و آنجا بقایائی از دیکتاتوری باقیست. چگونه می خواهید آنها را هم بر طرف کنید؟

ج- ما باید قانون اساسی مان را عوض بکنیم. قانون اساسی فعلی در سال 1980 و زمان دیکتاتوری وضع شده است. بعد از بازگشت دموکراسی تغییرات معینی در آن داده شده است. ولی اساس آن هنوز اعتبار خود را حفظ کرده است. عوض دستکاری در آن باید اساس آنرا تغییر بدهیم تا واقعیت جامعه ی دموکراتیک ما را منعکس کند.

س- مثلاً.

ج- ما در حال عوض کردن قانون انتخابات هستیم. با سیستم انتخاباتی دوران پینوشه در هر حوزه ی انتخاباتی فقط دو کاندیدای وابسته به دو بلوک بزرگ سیاسی که اکثریت آرا را بدست می آوردند، شانس انتخاب شدن داشتند. احزاب کوچک عملا شانسی برای پیروزی نداشتند. این مسئله مخصوصا برای رای دهندگان جوان که خواهان کاندیداهای متفاوتی هستند، اهمیت دارد. همچنین در نظر داریم قانونی را به پارلمان پیشنهاد کنیم که بر اساس آن بعد از تجاوزات جنسی موقعی که خطر جانی برای مادر و کودک وجود دارد، کورتاژ را قانونی بکنیم. و یا می خواهیم قواعد زندگی مشترک برای زوج ها را صرف نظر از جنسیت آنها معین بکنیم. چونکه تا بحال فقط ازدواج زن و مرد به رسمیت شناخته می شد.

س- شما هشت ماه است که سر کار هستید. ولی برای تهیه ی قانون اساسی تازه کاری انجام نداده اید. شما در پارلمان دو سوم آرای لازم را ندارید. این برنامه اصلا شدنی است؟

ج- تهیه ی قانون اساسی تازه را من از سال آینده پیش خواهم برد. باید یک بحث عمومی وسیع شروع بشود تا قانون اساسی تازه انعکاس خواستهای مردم باشد. من معتقد هستم که این قانون نباید فقط توسط یک عده از خبرگان تهیه بشود. ابتدا باید شهروندان کشور در عرصه های مختلف در باره ی آن بحث بکنند. آنها باید در باره ی جامعه ای که می خواهند در آن زندگی بکنند، تصورات خود را بیان کنند. اینکه حاکمیت با اقتصاد کشور چگونه رفتار بکند. همینطور با محیط زیست. من آرزوی چنین پروسه ای را دارم. موضوع اینست که در باره ی سمت و سوی اساسی پیشرفت جامعه توافق بوجود آید. بعد از همه ی اینها متنی که تهیه شده است، به پارلمان ارایه داده خواهد شد.

س- در دور دوم انتخابات فقط کمتر از نصف تعداد واجدین شرائط شرکت کردند. آیا 25 سال بعد از پایان دیکتاتوری در شیلی خستگی از دموکراسی وجود دارد؟

ج- زنده کردن رابطه ما بین حاکمیت و شهروندان و احیای مشروعیت ارگانهای آن وظیفه ای است که بر عهده ی ماست. گیرم که این یک پدیده ای بین المللی است. در اروپا نیز خستگی از سیاست به چشم می خورد.

س- شما یک سوسیالیست هستید ولی در دور اول ریاست جمهوریتان تغییرات کمی در سیاست نئو لیبرال دوران پینوشه دادید. می خواهید حالا به این سیاست پایان بدهید؟

ج- در همان موقع هم با قدمهای معینی سعی در تامین اجتماعی کردم. اما اقتصاد باید رشد بکند.. شیلی با جمعیت 17 میلیونی اش نمی تواند فقط به بازار داخلی خود اکتفا بکند. لذا در شروع روند دموکراتیزاه کردن، تکیه به صادرات کار درستی بود. این کار را هنوز هم ادامه می دهیم. شیلی در دورانی طولانی با موفقیت فقر را تعدیل کرد. حالا بایستی با نابرابری ها شدید موجود مبارزه کنیم.

س- چگونه این کار را انجام خواهید داد؟

ج- اصلاحات متعددی را در نظر گرفته ام. اولین قدم اصلاح مالیاتی برای تهیه ی منابع لازم برای مخارج تامین اجتماعی است. با کلاهبرداری مالیاتی مبارزه خواهد شد. کسی که در آمد بیشتری دارد، باید مالیات بیشتری بپردازد. بدین ترتیب همبستگی در جامعه محکمتر خواهد شد.

  س- متخصصین پیش بینی می کنند که رشد اقتصادی در این سال به نصف برسد. قیمیت مس پائین آمده است. و این از همه بیشتر به کشور شیلی* ضرر می زند. آیا اینک زمان مناسبی برای افزایش مالیاتها است؟

ج- به نظر عده ای از کارفرمایان برای اصلاح مالیاتی هیچوقت زمان مناسبی وجود ندارد. بله رشد اقتصادی کندتر می شود. ولی نه به خاطر آن که عده ای بعضی از مزایایشان را از دست می دهند. کند شدن رشد اقتصادی در دوران ریاست جمهوری من شروع نشده است. ما در سطح جهان شاهد کند شدن رشد اقتصادی هستیم. دولت من برای مقابله با آن و بالا بردن رشد تولید مجموعه ای از اقدامات را انجام داده است. برای ایجاد توازن، در زیر ساخت های کشور سرمایه گذاری زیادی کرده ایم. برای این کار تا سال 2021 بیست میلیارد و پانصد میلیون یورو در نظر گرفته ایم.

س- در شیلی از سال 2011 دانشجویان تظاهرات می کنند. آنها خواهان تحصیلات مجانی و اصلاحات اجتماعی هستند. در مقابل آنها چه عکس العملی نشان می دهید؟

ج- باید همه ی پسرها و دخترها - صرف نظر از اینکه در کجای شیلی زندگی می کنند و اینکه والدین آنها ثروتمند هستند یا نه- از تحصیلاتی با سطح خیلی خوب بهره مند شوند. وظیفه ی حاکمیت است که مخارج مدارس عمومی با کیفیت بالا را تامین بکند. شرط لازم برای اینکه کشور شیلی همچنان به رشد اقتصدی خود ادامه بدهد، وجود نسل جوانی است با تحصیلات خوب.

س- خیلی از دانشجویان که اصلاحات مورد نظر شما را کافی نمی دانند، به تظاهرات خود ادامه می دهند. امسال تا بحال 30 انفجار با مواد منفجره رخ داده است.در آخرین انفجار که گروههای آنارشیستی مسئولیت آنرا به عهده گرفته اند، حتی کسانی زخمی شده اند. به نظر شما اینها خطری جدی محسوب می شوند؟

ج- به کارگیری مواد منفجره مثلا در رابطه با دستگاههای عابر بانک سالهاست که وجود دارد. فقط تعداد معدودی از این انفجارها دلایل سیاسی دارند. بیشتر آنها دلایل جنائی دارند. عده ای از مخالفین می خواهند بدین وسیله جلب توجه بکنند. منتها تعداد اینها در شیلی اصلا قابل توجه نیست. اما انفجارهای اخیر را خیلی جدی گرفته ایم. کسی که بمبی را در نزدیکی ایستگاه مترو و یا یک رستوران کار می گذارد، جان انسانها را به خطر می اندازد. این تروریسم است. برای رد یابی این عملیات تمامی امکانات را در اختیار دادستانی کشور گذاشته ایم و در نظر داریم که قانونی را برای مبارزه با تروریسم به پارلمان ارایه دهیم.

س- چه توضیحی برای خشم این جوانها دارید؟ دلیل آن شاید اینست که آنها شخصا دیکتاتوری را تجربه نکرده اند؟

ج- اصلاحات ما به شکل رادیکالی زندگی خیلی از این جوانها را تغییر خواهد داد. در دولت ائتلافی من، در احزاب دیگر، در بین نمایندگان مجلس، نمایندگان شوراهای شهر و شهردارها، جوانان حضور دارند. امیدوارم که آنها اعتماد به سیاست را به هم سن و سالانشان باز گردانند.

س- شما دوشنبه ی این هفته برای بازدید رسمی به آلمان خواهید آمد. آیا وقتی صدراعظم آلمان خانم مرکل را ملاقات کنید، در باره ی تجاربتان در کشور آلمان دموکراتیک که هر دوی شما در آنحا به عنوان دانشمندان علوم طبیعی کار می کردید**، صحبت خواهید کرد؟

ج- من خانم مرکل را از دوران اول ریاست جمهوری ام - که برای اولین بار با او ملاقات کردم- می شناسم. قدرت رهبری او را خیلی تحسین می کنم. زندگی ما در آلمان دموکراتیک هیچوقت موضوع مذاکرات ما نبوده است. ما در باره ی سیاست خارجی و راههای توسعه ی مشترک اقتصادی صحبت کردیم.

س- اقدامات مشترک تازه ای وجود دارد؟

ج- انرژی های دوباره احیا شونده، معدن کاوی و بهبود زیر ساخت ها، پروزه های بزرگ مشترکمان هستند. کشور آلمان مهمترین طرف اقتصادی ما در اروپا است. همچنین ما خواهان یادگیری سیستم کارآموزی کشور آلمان*** هستیم. ما در شیلی به این سیستم شدیدا احتیاج داریم.

س- در سالهای اخیر آمریکای لاتین در اکثریت خود چپ بود. ولی در خیلی از این کشورها محافظه کاران در حال پیشروی هستند. آیا بزودی شما تنها سوسیالیست حاکم در این قاره خواهید بود؟

ج- در قاره ای به این بزرگی با تنوع اقشارش تغییرات سیاسی کاملا طبیعی هستند. منتها همه ی ما را مبارزه با فقر و نابرابری پیوند می دهد. اینکه امروزه در آمریکای لاتین تعداد زنان در پست های بالای دولتی بیشتر از اروپاست، نشانه ی پیشرفت و موفقیت ما در برابری زن و مرد است.          

 

 

* 40 درصد منابع شناخته شده ی مس جهان در کشور شیلی قرار دارند. شیلی بزرگترین صادر کننده ی مس جهان است. با انتخاب سالوادور آلنده به ریاست جمهوری شیلی معادن بزرگ مس کشور ملی اعلام شدند.  ملی کردن معادن مس خشم ایالات متحده ی آمریکا و کنسرنهای آناکوندا و آی.تی.تی را که منابع مس، تلفن و تلگراف این کشور را در دست داشتند، برانگیخت. سازمان سیا با کمک ژنرالهای وابسته کودتائی را علیه آلنده ترتیب داد. طی این کودتا سالوادور آلنده و هزاران آزادیخواه و مبارز شیلییائی کشته شدند.  

** خیلی از سوسیالیست ها و کمونیست های شیلییائی بعد از کودتای نظامیان به کشور آلمان دموکراتیک پناهنده شده و تا بازگشت شان به کشور در آنجا زندگی و کار می کردند. 

*** طبق قوانین در کشور آلمان هر جوانی حق کارآموزی در یک رشته را دارد. موسسات دولتی و یا خصوصی به نسبت بزرگی و کوچکی شان یا باید شرایط کارآموزی با حقوق ماهانه را برای این جوانان فراهم آورند و یا مخارج آنرا به دولت بپردازند. با بحران اقتصادی اخیر، این سیستم کار آموزی در اروپا و دیگر قاره ها مورد توجه زیاد قرار گرفته است.