رضا براهنی ده ن اونون آنادیلینه ترجمه ائتدیییم اون شعر

س. حاتملویی 

فارسی دیللی ادبیات منتقد، رمان یازان و شاعیر رضا براهنی یه چوخ بورجلودور.

براهنی جامع الاطراف بیر ادبیاتچی ساییلیر.

اونون فارسی دیلینده یازدیغی رومان لار هله ده آنا دیلینه ترجمه اولماغی گؤزلمکده دیلر*.

زمانیندا اونون فارسی دیلینده یازدیغی شعرلرده ن بیر نئچه سینی آنا دیلیمیزه چئویرمیشدیم، لاکن اونلاری آرشیویمده بیر داها تاپا بیلمه دیم.

آشاغیدا وئریلن اون دانا شعری «آوای تبعید» انترنت مجله سینین رضا براهنی و اونون اثرلرینه حصر اولونموش نمره سی اوچون ترجمه ائتمیشم.

 

* براهنی نین «رازهای سرزمین من» رومانیندان یوز اللی صفحه و  «آواز کشتگان» رومانیندان اللی یه یاخین صفحه آنا دیلیمیزه چئویرمیشم.

فیسبوک دا اوخودوم کی، زکیه ذولفقاری خانیم دا «رازهای سرزمین» کتابینی آنا دیلیمیزه چئویرمیش، لاکن ارشاد اداره سی هله ده چابینا اذن وئرمه میشدی.

 

رضا براهنی

دانیش!...

دانیش منیمله!...
دانیش!...
بیلمک ایسته دیییم:
مین یارپاقلی آغاجین یارپاق تؤکومونده،
یئره دوشن یارپاقلارین،
سسینی دویماق اولارمی؟...
بولوتلاردان اله نن اولدوزلارین،
سسی وارمی؟...
من بیر آغاج بالاسی یام،
سسین قولاغیما،
آغاجلارین بوداقلاری آراسیندان اسن یوموشاجیق یئل کیمی گلیر.
دانیش بیلیم‌ کی،
آغاج کیمین‌ بالاسی؟...
منیم آنام بیر اولدوز،
زینه آرخدان سوزه ن سرین سو کیمی گلیر قولاغیما سسین،
دانیش گؤروم:
اولدوزلاری دوغان کیم؟...
اولدوز و آغاج ین آناسی سنسن،
دانیش!...
قوشلارین‌ اوچوشونو خاطیرلادان سسینله،
دانیش گؤروم!...
بس سنی دوغان آنا کیمدیر؟...

 

(دفتر آهوان باغ)


و سئوالین وسوسه سی

آغ بیر داشین آغیرلیغی آلتیندا یاتسام دا،
یوموشاجیق بیر یئلین قوینوندا،
وسوسه یه بورونموش بیر روح کیمی،
گلیره م یانینا بیر گون.
پنجره نین پروازیندا اوتوروب،
و تاماشانین احتراصیندا،
سوروشورام:
تنها و کیچیک بیر اوطاغین قوجاغیندا،
- قادین ین کئچمیش گؤزلییی تک-
گیزله نن بیر آی کیمی،
گئجه لرین نئجه کئچیر؟
بیلیره م کی -هئچ شبه م یوخ-
جوابیمی آلاجاغام.
بو دونیادان کؤچدوکده ن سونرا،
بوتون سئواللارا بیر جواب وار.

 

(خطاب به پروانه ها)

ویریب- ویرماماق

حبسخانا اورتاسیندا محبوس قادین

بیرده ن - بیره آیاغا قالخیب چیغیریر:
ویرما!... ویرما!... ویرما!...
و آیاغا قالخان اسیر قادین – کیشیلر،
حبسخانا اورتاسیندا چیغیریرلار:
ویرما!... ویرما!... ویرما!...
و تمشیت اوطاقلاریندا ویرماغا باشلایانلار!...
ویرما!... ویرما!... ویرما!...

 

(ظل الله - شعر های زندان)

خطابه

بیزی اؤلدورمکده ن باش آچدیغینیزدا،
یانی او زمان کی،
دار آغاج لارینیردان ساللانماغا
داها آیاق
و اعدام جووقالارینین اؤنونده
داها گؤزو باغلی قالمادی،
عالیجناب جلادلاریم!
سیز نه ائده جکسینیز؟
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!
بیزی دسته دسته قوویلادیغینیزدا،
او زمان کی اله وئرمه یه کیمسه قالمادی،
سیزین باشینیزی قاتماغا و سیزی ایلندیرمه یه،
بیزده دیرناق، دیش، ال و آیاق قالمادی،
سیز نه ائده جکسینیز؟
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!
انسان پیغمبر اولا، منجم اولوب گله جه یی اوخویا بئله،
سیزی دوشوننده، قیسیر اولور.
انسان سیزین قارشی نیزدا سولور،
بیرده ن - بیره بیر چیچک ین سولدوغو کیمی.
دئیین‌ گؤره ک،
بیز اؤلدویوموزده،
سیز یاشارکن نه ائده جکسینیز؟
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!
منیم‌ عالیجناب جلادلاریم!

 

(ظل الله- شعرهای زندان)

حسبخانانین انسانلاری

بیر آیاقلاری اوستونده،
حبس ده ن چیخانلاری تانیییرام،
اوره ک لرینده،
روماتیزم بیر ابدی قوناق.
قادینلار تانیییرام‌ کی،
جلادلارین‌ آراسیندا،
شرفله اللر دولانمیش، 
بئیین لرینده یووا سالمیش تجاوز رؤیاسی،
ابدی بیر چیغیرتی دی.
آلتی یاشیندا اوشاقلاری تانیییرام،
تپیک، شاپالاق و شاللاق آلتیندا،
بابالارینی اله وئرمیش کی:
مظنون بیر آدامی ائوه گتیرمیش،
بیرده
آناسی ائوین آدرسینی،
مظنون بیر کیشی یه وئرمیشدی.
چادیرالی بیر قادینی تانیییرام،
آناسینی ساتان جلادلار،
اونو لوت ائله دیلر،
گون‌ گؤرمه میش ممه لرینه الکتریک باتوم دایادیلار
و بیر ساعات سونرا،
سلول اورتاسیندا،
او ممه لرده ن بیر ببه سود اممیشدی.
اون دورد یاشینا باسمیش بیر قیز تانیییرام،
اشکنجه قورخوسوندان بعضا آلتی آی دان و چوخ زمانلار دورد گونده ن بیر عادت اولور.
و اوتوز دورد کیلو اولان‌ او اوغلان کی،
اون ایکی ساعات اشکنجه ده ن سونرا،
دانیشمادان اؤلدو.
و بونلار منیم تانیدیغیم او جهنم ین هله بیر قاتی دی.

 

(ظل الله – شعرهای زندان)

اؤلمک اوچون

اؤلمک اوچون،
منی مریم و نرگیز چیچک‌لری آراسیندا گؤممه!
دونیانین بوتون سولارینا بوراخما!
کهکشانلارادا تاپیشیرما!
اؤنجه منی او قیقاجی باخیشین بیلرزییینده ن کئچیر،
سونرا منی اؤز اطرافیما دولاندیر
و او قیقاجی باخیشین بیلرزییینده ساخلا.
ساخلا و دولاندیر،
من بو دونیادا هئچ اولمامیش کیمی.

(خطاب به پروانه ها)

بیر قوجاق یالنیزلیق

سحر چاغی ساعات دورد خیاوانیندا،
هر کسین باشی اوسته بیر تاوان،
هر کسین باشیندا گیزلی بیر باغ کیمی یوخو،
فقط من سنه بنزه ییره م - یالنیز-
بیر قورو قفس کیمی،
باهار فصلی نی گؤوده نده گیزله ده ن ای آغاج!
ایشیتیلی تیکانلی اولدوزلی بیر مفتول،
مجهول بیر دونیانین افق لری کیمی،

منی سارمیش، سنی سارمیش،
هر شئی یین سوسدوغو بو آن دا،
آدسیز غریب بیر وارلیقدی آی:
گاه قدیس لرین صوراتلاریندان ساچان نور
و گاهدان مین کیشی نین آدینی دؤیمه خال کیمی

بلور ممه سینده داشییان بیر قادین 
و بعضا دریده ن چکیلمیش بیر قاراچی نین قاوالی.
آی گؤرور منی رؤیاسیندا:
بئش بارماغیم دولاشمیش بیر بیرینه
و دیزلریمی قوجاقلایان ایکی ال.
(بیر قوجاق یالنیزلیق)
سحر چاغی ساعات دورد خیاوانیندا،
آی، گئجه نین یالنیزلیغیندان الهام آلیب،
یئنی طرزده یازیلمیش بیر شعر کیمی
و هر شئی یین سوسدوغو بو آن دا،
هر کسین باشی اوسته بیر تاوان،
هر کسین باشیندا گیزلی بیر باغ کیمی یوخو،
هر کسین بیر آدی، بیر سانی وار.
آمما من،
سحر ساعات دورد خیاوانیندا،

اوتوردوغوم بوز کیمی بو نیمکت ین اوستونده،
بئش بارماغیم دولاشمیش بیر بیرینه
و دیزلریمی قوجاقلایان ایکی ال،
قوجاقدا بیر تک یالنیزلیغیم وار
(بیر قوجاق یالنیزلیق)
هر کسین بیر آدی، بیر سانی وار.

 

(دفتر مصیبتی زیر آفتاب)

دورد یولون آیریمیندا بیر چیپلاق

ایکی الیم، ایکی گؤزوم، ایکی دوداق لاریمدان،
ایکی الی، ایگی گؤزو، ایکی دوداقلاریندان باشقا،
کیمسه بیلمه دی شهرده،
من‌ اونون‌ اوره یینده ن مین آرزو سورموشام.
کیمسه بیلمه دی شهرده،
قوروموش بو آغاجی،
من‌ یاراتمیشام.
کیمسه بیلمه دی شهرده،
جاملارین‌ شلاله سی تؤکولوب، داغیلدی
و منیم‌ ویران قالمیش اوره ییمده ن بیر قادین اورکوب- قاچدی
و اونون ویران قالمیش اوره یینده ن بیر کیشی.
بیزیم اوره ک لرده ن باشقا،
شهرین‌ ائولری نین بئله بیرینده،
کیمسه بیلمه دی کی،
عشق دئدییین اؤلدوروب، اؤلدورمک دی.
کیمسه بیلمه دی شهرده،
عشق دئدییین اؤلوب، اؤلمک دی.
ایندی دورموشام شهرین دورد یول آیریمیندا چیپلاق،
ساغلیغیم شهرین ائولرینین هئچ بیرینده دئییل،
دورد یول آیریمیندان کئچه ن یولچولارین بئله اوره یینده دئییل،
منیم ساغلیغیم داغ باشیندا دوران بولوتلارین الینده،
منیم‌ ساغلیغیم قارلارین آراسیندا.

شهرین دورد یول آیریمیندا دورموشام چیپلاق،
یاغ! سنه دئییره م یاغ! باغیریرام یاغ بولوت یاغ!
اوره ییم‌ اؤلسه ده، هله روحوم یاشار،
یاغ! سنه دئییره م‌ یاغ! یاغ بولوت! یاغ!.

(دفتر آهوان باغ)

پائیز

بوداقلاری کسمیشلر،
یارپاقلار تؤکولموش،
ائشیدیره م بیر قادینین پیچیلتی سینی:
"سن سوچلوسان".
یاغیش دا ایسلانمیش پائیزین ساری یئلی:
"سن سوچلوسان".
اوره ییم یام یاشیل بیر مئشه ایدی،
آغاجلاری قول بویون،
بوداقلاری کسیلمیش،
یارپاقلار تؤکولموش،
و اوره ییم ده کی قادین دئییر:
"سن سوچلوسان".
یاغیش دا ایسلانمیش پائیزین ساری یئلی:
"سن سوچلوسان".

 

(دفتر آهوان باغ)

 

آن

 

اوزاق دا آسلانان افق لرده ن،

بیرده ن بیره،

گئجه نین ظولماتی نی شاققالایان  

بیر فیرتانا شاخدی.

یئر اوزو سیلکه لندی

و آیاغیمدان باشیما،

آرادان ایکی یه بؤلوندوم،

ایلدیریم دئیمیش و اوخ دئمیش بیر آغاج کیمی.

و او چاتلاقدان،

سنین روحون ائشییه سیچرادی.

ایندی شئه چکمیش گئجه ده،

یاغیشین سویوق داملالاری،

کول النمیش باشیما یاغماقدادی

و بیلمیره م آغاجلار،

بو دونیانین قارانلیق مئشه سینده،

نه اوچون سسیز آغلاماقدادیلار؟

 

(دفتر آهوان باغ)