دو شعر از علیرضا نابدل

فارسى يا چئويرمه :قهرمان قنبرى

يئدى قاپى لى تِب شَهرينى كيم تيكدى؟

 فقط سولطانلارين آدلارينا راست گَليريك كيتابلاردا.

بويوك داش پارچالارين سولطانلار مى چينلرينده داشيديلار؟

و نئچه سِرى ويران اولان بابل!

هر سِرى سينده كيم اونو يئنى دن قؤوْزادى؟

ليمان ائولرين قيزيل دان تيكميشلر،تيكنلر ده همن ائولرده قاليرديلار؟

بير آخشام چاغى چين دووارى قورتولدو!بنالارى هارا گئتدى؟

ظفر طاغلارينان دولودور بويوك روما!

 اونلارى گويه قالديران كيم؟كيمنلرين اوستونه؟قيصرين هئيكلى مى قالديردى اونلارى؟

قيصرلر كيمه مُظَفر اولدو؟

شوهرتلى بيزانسين  فقط سارايى واريدى؟

افسانه وى بيزانسى او گئجه كى دنيز باغرينا باسدى!

بوغولانلار،بوغولاركن باغيرا باغيرا كوله لرينه باغيرديلار.

گنج ايسكندر هندوستانى تسخير ائتدى.

تك باشينا مى؟

قيصر گول لرين قاباغيندا ظفر قازاندى.

سربازلارا بير يئمك پيشيرن يوخودومو؟

ايسپانيالى فيليپ!

گمى لرى باتاندا ظولوم ظولوم آغلادى.

اونان سورا كيمسه آغلاماديمى؟

بويوك فردريك يئدي ايليك ساواش لارى قازاندى!

كيمسه اونون نان قازانماديمى؟

هر صفحه ده بير ظفر.

گئدرين وئرنلر كيم بو ظفرلرين؟

١٠ ايلدن بير بويوك كيشى!

بهاسين اودويه نلر كيم؟

چوخلو قونولار

چوخلو سوال لار.

برتولت برشت

 

پرسش های یک کارگر باسواد

برتولت برشت 

چه کسی شهر هفت دروازه ی« تِب» را بنا کرد؟

در کتاب ها، نام فرمانروایانی آمده است.

آیا فرمانروایان، تخته سنگ ها را به دوش کشیدند؟

و بابِل را که چندین و جند بار ویران شد،

چه کسی باز ساخت؟

فعله های شهر زَرّین« لیما » خود در کدام خانه به سر می بردند؟

در آن شب که دیوار بزرگ چین

تمامی گرفت،

بنایانش به کجا رفتند؟ روم بزرگ،

پر از تاق نصرت هاست. چه کسی آن ها را بر پا داشت؟

و قیصرها بر چه کسانی پیروز شدند؟

آیا بیزانس پر آوازه، برای ساکنانش، فقط قصر داشت؟

در آتلانتیس افسانه یی

حتی در آن شب که دریا به کامش کشید،

به دریا اُفتادگان، بر سر بَردِگان خود نعره می کشیدند.

.

.

آیا اسکندر جوان، هند را تسخیر کرد؟

به تنهایی؟

قیصر که« گُل » ها را در هم کوبید،

حتی آشپزی هم به همراهش نبود؟

فلیپ اسپانیایی، به هنگامی که ناوگانش

غرق شد، گریست.

جز او، آیا هیچ کس گریه نکرد؟

فردریک دوم در جنگ های هفت ساله پیروز شد.

آیا هیچ کس دراین پیروزی سهم نداشت؟

.

.

بر پیشانی هر ورقی، یک پیروزی.

چه کسی شام پیروزی ها را می پُخت؟

هر ده سال، مردی بزرگ.

چه کسی هزینه ها را می پرداخت؟

.

.

این همه روایت.

این همه پرسش.

برتولت برشت -ترجمه فريدون مشيرى

 

 

 

Who built the seven gates of Thebes?
The books are filled with names of kings.
Was it the kings who hauled the craggy blocks of stone?
And Babylon, so many times destroyed.
Who built the city up each time? In which of Lima's houses,
That city glittering with gold, lived those who built it?
In the evening when the Chinese wall was finished
Where did the masons go? Imperial Rome
Is full of arcs of triumph. Who reared them up? Over whom
Did the Caesars triumph? Byzantium lives in song.
Were all her dwellings palaces? And even in Atlantis of the legend
The night the seas rushed in,
The drowning men still bellowed for their slaves.

Young Alexander conquered India.
He alone?
Caesar beat the Gauls.
Was there not even a cook in his army?
Phillip of Spain wept as his fleet
was sunk and destroyed. Were there no other tears?
Frederick the Greet triumphed in the Seven Years War.
Who triumphed with him?

Each page a victory
At whose expense the victory ball?
Every ten years a great man,
Who paid the piper?

So many particulars.
So many questions. 

Bertolt Brecht

يولداش کوردستان


بو داغلار اوجا باش
اوجا باش داغلارا قانلی چکمەلر یول ‌آچا بیلمز
بو داغين جئیرانی اوزگە اُوچونون  اوخونا گلمز
قولاری باغلانان اسیر بیر اينسان
توتگون آخشاملار دا آغلاماز، گولمز

درەلر دَرین، ائلە دَرین کی
"هژار" دَرینلیکدە انسان بسلە ییب
درەلردە آخان " قزل اوزەن"ین
سویی هم شیرین، هم دە آتشین
ائلە بیر سوکی، بیزیم یوردوموزا چاتاندا بئلە
هدیە گتیریر گئچديگى ائللرين اورەگ آتشین
دوشلر مئشەليک، پالت مئشه لر
آخشاملار قوشور، هر قوش مین دستان
بو لای لای سسیلە آستاجا آستاجا
يوخويا گئدیر، گوزەل کوردستان

دوشلر دن ائنسه ک ، چکیلیب یایلب
قوم گوی زانبق تک ، دوزلر دە توتون
دوزلردە چالشیر اوغلانلار، قيزلار گوندوزو بوتون

یایلاق دا اوبا، اوبا دا چوبان
چوبانين آغزيندا اینجە بیر توتک
سویلەییر ایگیتلر چکن غملری
ائلە بیر غم کی ، 'بیستون' داغندا
ایگیت 'فرهاد'ی بولاییر قانا ائلە بیر غم کی
عصرینین گوزەلی، یوردونون چیچگی
‌آلاگوز شیرینى گتیرر جانا

بو داغلار اوجا باش
اوجا باش داغلارا،قانلی چکمەلر یول آچا بیلمه ز

بۆ داغين جئیرانی اوزگە اوچوونن اوخونا گلمەز
داغلاردا گزرلر، اىری گوز اوغوللار
اورەگلریندە، درین بیر سئوگی
او سئوگی دەن کی ' صلاح الدینين دە گونلون داغلادی
افسانەلر دە كى اينسانلار تکین، آنا یوردون قورماق ایچون

بئلين باغلادی.

بو داغلار قوجا باش، ائلری اوجا باش

هاميیا بیر دوست، بیزلرە قارداش

یانار اودلارلا بیرلیکدە یانان وفالی یولداش
درەلر درین، سولار آتشین
دوزلر توتون لوك، دوشلر مئشه ليك

یایلاق دا اوبا، اوبا دا چوبان

چوبانين آغزيندا اینجە بیر توتک
آخشاملار قوشور هر قوش مین دستان
بورا کوردستان ، بورا کوردستان
خان ' قزل اوزەن' آخان گونەدک
اولدوزلار یرە باخان گونەدک
بول اولسون خلقینن اکدیگی بوستان
وار اولسون بیزیم قارداش کوردستان

======================

  رفيق كوردستان-عليرضا نابدل (اوختاى)

اين كوه‌ها سربلند

چكمه‌هاى خونين را به كوه‌هاى سربلند راهى نيست

آهوان اين كوه‌ها به تير بيگانگان گرفتار نمى‌شوند

دست‌هاى اسيرى كه بسته است

در عصر مه‌انگيز گريان و خندان نمى‌شود

 

دره‌ها عميق

به عمق هژار

قيزيل اوزن روان در اين دره‌ها

آبش هم سرد است و هم آتشين

چنان آبى كه 

وقتى به خانه‌هاى ما مى‌رسد

برايمان هديه‌اى از قلب‌هاى آتشين، انسان‌هاى محل گذرش مى‌آورد

 

گردنه‌ها جنگل

در جنگل‌ها، درختان بيد

در عصرهاى زيبايش

هر پرنده، هزاران داستان مى‌سرايد

و با اين آهسته لالاى

به خواب مى‌رود كردستان زيبا

 

وقتى از گردنه‌ها پايين مى‌آيم

به سان نقاشى گل زنبق است،جلگه‌های توتون.

كار مى‌كنند، پسران و دختران در تمام روز.

در ييلاق چادر

در چادر چوپان

در دهان چوپان نئی

درد و غم مردانش را مى‌سرايد

چنان غمى كه 

فرهاد را به كندن كوه بيستون وا مى‌دارد

چنان غمى كه گل‌هاى سرزمينش را، زيبارويان عصرش را 

و شيرين زيبا را به فغان مى‌آورد

 

اين كوه‌ها، سربلند

به كوه‌هاى سربلند، چكمه‌هاى خونين را راهى نيست

آهوان اين كوه‌ها به تير بيگانگان گرفتار نمى‌شوند

در هنگام غروب آفتاب

صخره‌ها، نغمه‌هاى عصرانه را مى‌خوانند. با صدايى لال گونه و ساكت

 

پسرانى با چشمانى بزرگ در كوه‌هايش مى‌گردند

در قلب‌هايشان عشقى آتشين

آن عشق كه قلب صلاح‌الدين را به آتش كشيد

براى دفاع از سرزمين مادريش

بسان انسان‌هاى افسانه‌اى

كمربندش را مى بندد

 

اين كوه‌هاى كهنسال، ساكنين سربلندش

براى همه يك دوست و براى ما يك برادر

اى آنكه با غم سرزمين آتش (آذربايجان)با هم مى سوزى، ای رفيق وفادار.

دره‌ها عميق، آب‌ها آتشين

كوهپايه‌ها جنگل‌ها، جلگه‌ها توتون

در ييلاق چادر، در چادر چوبان

عصرها هر پرنده، هزار داستان مى‌سرايد

اين‌جا كردستان، اين‌جا كردستان

 

تا قيزيل اوزون سرافراز جارى است

تا ستاره‌ها به زمين مى‌تابد

پر بركت باشد بوستانی  کە خلق کاشتە است

زنده باشد برادر ما، خلق كردستان.