او محله‌یه یاخین بیر ساحیل وارایدی، آدی "یئنی قاپی" ایدی. اینانیلماز گؤزل منظره‌سی وارایدی. اطرافی اوجوز میخانالار و کازینولارلا دولویدو.
SİDDİQƏ ƏDALƏTİ
İSTANBUL MƏNZƏRƏLƏRİ
O məhəlləyə yaxın bir sahil vardı, adı "Yeni Qapı" idi. İnanılmaz gözəl mənzərəsi var idi. Ətrafı ucuz meyxanalar və kazinolarla doluydu.
İSTANBUL MƏNZƏRƏLƏRİ
O məhəlləyə yaxın bir sahil vardı, adı "Yeni Qapı" idi. İnanılmaz gözəl mənzərəsi var idi. Ətrafı ucuz meyxanalar və kazinolarla doluydu.
باخین، سیزه ایستانبولون بیر بوجاغینی و اورادان خاطیره‌لریمی سؤیله‌یه‌جه‌یم.
من 1984 ایلینده ایستانبولا گئتدیگیمده ایستانبول هله چوخ طبیعی و اورژینال حالی‌نی حیفظ ائدیردی. مثلأ قوجا شهرده یالنیز بیر- ایکی بؤیوک آلیش وئریش مرکزی یا به اصطلاح پاساژ وارایدی. سوپرمارکت هله یاییلمامیشدی و چوخونلوقلا ائله اؤز گلنکسل باققاللاریمیز آلیش وئریش ایشینه باخیردیلار.
او زامانلار بیز آکسارای محله‌سینده صوفی‌لر حامامی‌نین قارشیسیندا کؤهنه بیر ائوده یاشاییردیق. اوچ کیچیک اوتاغلی 80 مترلیک آپارتمانیمیزدا بعضأ 8-9 عائله بیرلیکده قالیردیق. بعضأ ده هر ایراندان یولونو آزان اورادا اوتوراق ائدردی. چوخونو دا هئچ تانیمازدیق. بیر چوخ سحر یوخودان دوروب گئجه ائوده یاتانلارین ساییسی‌نین نئچه قات چوخالدیغینی گؤروردوم. اوستلریندن کئچمه‌مک اوچون بؤیوک زحمته دوشردیم.
منیم ایلک اونیوئرسیته ایلیم کی بغاز-ایچی ده اینگیلیسی اوخوردوم، او ائوده کئچدی. الله بیلیر و من بیلیرم کی تئز تئز دییشن 30-40 نفرلیک موسافیرخانادا، کی اوندا دا من ائوین تک قادینی ایدیم و هر شئی مندن گؤزلنیردی، نئجه درس اوخونوردو.
او محله‌یه یاخین بیر ساحیل وارایدی، آدی "یئنی قاپی" ایدی. اینانیلماز گؤزل منظره‌سی وارایدی. اطرافی اوجوز میخانالار و کازینولارلا دولویدو. او زامانلار مشهورودو دئیردیلر ائولریندن و شهریستانلاردان قاچان گنج قیز و اوغلانلاری گتیریب اورادا ایشلدیردیلر. من اورانی چوخ سئوردیم اما منیم آتام اورادان نفرت ائدردی و منیم هله تک باشینا اورایا گئتمه‌می و حتی اورادان کئچمه‌می هئچ ایسته‌مزدی.
یئنی قاپیدا ساحیل کناریندا کیچیک کیچیک بالیقچی قاییقلاری وارایدی. گوندوز چوخ ساده بالیق تورلاری ایله بالیق توتاردیلار او یاشلی بالیقچیلار. توتدوقلاری بالیقلارین بیر قیسمینی ائله، ائله‌سینه ساتاردیلار و بعضی‌سینی ده ائله دنیزدن توتدوقدان سونرا قارنینی سؤکوب دنیز سویوندا یویوب، بیلمیرم نه یاغی ایله قیزاردیب اورادان کئچنلره ساتاردیلار. آخشاملاری دا ییرتیق یاماق چادیرلارینی قوراردیلار، کیچیک بیر اود یاندیراردیلار، آچاردیلار بیر شوشه راکی، حوزونلو حوزونلو سسلر ایله شارقی اوخویاردیلار. اونلارین سسی، میخانالاردان گلن حیجران قوخویان موسیقی سسی ایله بیرلشیب، دنیزین دالغاسی‌نین سسینه قاریشاردی. بعضأ ده آخشام اوستو یئل سسی اونلارین سسینه سس وئرردی...
منیم آتام ائشیکده یئمک یئمک و هله او بالیقچیلاردان بالیق آلیب یئمکدن نفرت ائدردی. من ان چوخ آتامین قویدوغو قوراللارا عوصیان ائتدیگیم گونلرده گئدیب او بالیقچیلاردان بالیق آلاردیم: دادینی هیچ سئومزدیم اما او منیم اوچون آدم حوانین یاساق آلماسی ایدی، لذتله اونو یئیردیم.
چوخ دونیادان کوسوب حوزونلندیگیمده بعضأ گئجه‌لری گونش باتدیغیندا، میلت اؤز ایشینه مشغول ایکن ائودن قاچیب، قورخا قورخا وطن جاده‌سی‌نی کئچیب، طیلیسمه توتولموش بیریسی کیمی یئنی قاپی‌یا طرف اوچاردیم. ساحیله ائنن بیر بوجاغدا سویوق بتون اوستونه اوتوروب آیاقلاریمی یاواشجا آشاغی ساللاییب، چادیرلارین دالیندان، گیزلین گیزلین او بالیقچیلارا باخاردیم. بیر طرفدن ائوده‌کی‌لر منیم یوخلوغومو آنلاییب، منی آختارماغا چیخاجاقلار دییه قورخودان تیترردیم و بیر طرفدن ده یاشلی بالیقچیلارین او ساده و حوزونلو یاشامالاریندان مست اولاردیم.
ایندی ده گینه هر حوزونلندیگیمده منیم اورگیم اوچار او یاشلی بالیقچیلارین یانینا، او یئنی قاپی‌یا گئدر. هله ده اگر حیاتی آنلاتماق ایسترسم دئیه‌رم: حیات، بیر گونشین باتیشیندا یئنی قاپیدا دنیزه باخان بیر بوجاقدا اوتوروب، ساحیلده بالیقچی قاییقلاری‌نین یانیندا کیچیک و کؤهنه چادیرلارین آرخاسیندا گوندوز توتولان و ساتیلامایان بالیقلاری اود اوستونده قیزاردارکن، بیر طرفدن ده راکی ایچیب حزین حزین شارقی سؤیله‌ین، یاشلی بالیقچیلارین حوزونلو سسی‌نی دینلمکدیر.
او زامان یاشاماق نه قدر حوزونلودور دییه دوشونوب گوله‌جکسن... سن ده ایچرمیشجه‌سینه، بالیقچیلارین سسی قولاغیندا، دومانلی گؤزلرله او گونشین ضعیف ایشیغینین توتوق قیرمیزییا چالان رنگی‌نی و دورمادان دییشین یووارلاق شکلینین دنیزین دالغالاریلا اویناماسینا و دئییشمه‌سینه دالیب، اؤزونو اونوداجاقسان. سونرا بیر اؤزونه گلیب، بو آجی حیاتا دؤنوب «هیچ ده خوش گلمه‌دیم» دییه‌جکسن...
من 1984 ایلینده ایستانبولا گئتدیگیمده ایستانبول هله چوخ طبیعی و اورژینال حالی‌نی حیفظ ائدیردی. مثلأ قوجا شهرده یالنیز بیر- ایکی بؤیوک آلیش وئریش مرکزی یا به اصطلاح پاساژ وارایدی. سوپرمارکت هله یاییلمامیشدی و چوخونلوقلا ائله اؤز گلنکسل باققاللاریمیز آلیش وئریش ایشینه باخیردیلار.
او زامانلار بیز آکسارای محله‌سینده صوفی‌لر حامامی‌نین قارشیسیندا کؤهنه بیر ائوده یاشاییردیق. اوچ کیچیک اوتاغلی 80 مترلیک آپارتمانیمیزدا بعضأ 8-9 عائله بیرلیکده قالیردیق. بعضأ ده هر ایراندان یولونو آزان اورادا اوتوراق ائدردی. چوخونو دا هئچ تانیمازدیق. بیر چوخ سحر یوخودان دوروب گئجه ائوده یاتانلارین ساییسی‌نین نئچه قات چوخالدیغینی گؤروردوم. اوستلریندن کئچمه‌مک اوچون بؤیوک زحمته دوشردیم.
منیم ایلک اونیوئرسیته ایلیم کی بغاز-ایچی ده اینگیلیسی اوخوردوم، او ائوده کئچدی. الله بیلیر و من بیلیرم کی تئز تئز دییشن 30-40 نفرلیک موسافیرخانادا، کی اوندا دا من ائوین تک قادینی ایدیم و هر شئی مندن گؤزلنیردی، نئجه درس اوخونوردو.
او محله‌یه یاخین بیر ساحیل وارایدی، آدی "یئنی قاپی" ایدی. اینانیلماز گؤزل منظره‌سی وارایدی. اطرافی اوجوز میخانالار و کازینولارلا دولویدو. او زامانلار مشهورودو دئیردیلر ائولریندن و شهریستانلاردان قاچان گنج قیز و اوغلانلاری گتیریب اورادا ایشلدیردیلر. من اورانی چوخ سئوردیم اما منیم آتام اورادان نفرت ائدردی و منیم هله تک باشینا اورایا گئتمه‌می و حتی اورادان کئچمه‌می هئچ ایسته‌مزدی.
یئنی قاپیدا ساحیل کناریندا کیچیک کیچیک بالیقچی قاییقلاری وارایدی. گوندوز چوخ ساده بالیق تورلاری ایله بالیق توتاردیلار او یاشلی بالیقچیلار. توتدوقلاری بالیقلارین بیر قیسمینی ائله، ائله‌سینه ساتاردیلار و بعضی‌سینی ده ائله دنیزدن توتدوقدان سونرا قارنینی سؤکوب دنیز سویوندا یویوب، بیلمیرم نه یاغی ایله قیزاردیب اورادان کئچنلره ساتاردیلار. آخشاملاری دا ییرتیق یاماق چادیرلارینی قوراردیلار، کیچیک بیر اود یاندیراردیلار، آچاردیلار بیر شوشه راکی، حوزونلو حوزونلو سسلر ایله شارقی اوخویاردیلار. اونلارین سسی، میخانالاردان گلن حیجران قوخویان موسیقی سسی ایله بیرلشیب، دنیزین دالغاسی‌نین سسینه قاریشاردی. بعضأ ده آخشام اوستو یئل سسی اونلارین سسینه سس وئرردی...
منیم آتام ائشیکده یئمک یئمک و هله او بالیقچیلاردان بالیق آلیب یئمکدن نفرت ائدردی. من ان چوخ آتامین قویدوغو قوراللارا عوصیان ائتدیگیم گونلرده گئدیب او بالیقچیلاردان بالیق آلاردیم: دادینی هیچ سئومزدیم اما او منیم اوچون آدم حوانین یاساق آلماسی ایدی، لذتله اونو یئیردیم.
چوخ دونیادان کوسوب حوزونلندیگیمده بعضأ گئجه‌لری گونش باتدیغیندا، میلت اؤز ایشینه مشغول ایکن ائودن قاچیب، قورخا قورخا وطن جاده‌سی‌نی کئچیب، طیلیسمه توتولموش بیریسی کیمی یئنی قاپی‌یا طرف اوچاردیم. ساحیله ائنن بیر بوجاغدا سویوق بتون اوستونه اوتوروب آیاقلاریمی یاواشجا آشاغی ساللاییب، چادیرلارین دالیندان، گیزلین گیزلین او بالیقچیلارا باخاردیم. بیر طرفدن ائوده‌کی‌لر منیم یوخلوغومو آنلاییب، منی آختارماغا چیخاجاقلار دییه قورخودان تیترردیم و بیر طرفدن ده یاشلی بالیقچیلارین او ساده و حوزونلو یاشامالاریندان مست اولاردیم.
ایندی ده گینه هر حوزونلندیگیمده منیم اورگیم اوچار او یاشلی بالیقچیلارین یانینا، او یئنی قاپی‌یا گئدر. هله ده اگر حیاتی آنلاتماق ایسترسم دئیه‌رم: حیات، بیر گونشین باتیشیندا یئنی قاپیدا دنیزه باخان بیر بوجاقدا اوتوروب، ساحیلده بالیقچی قاییقلاری‌نین یانیندا کیچیک و کؤهنه چادیرلارین آرخاسیندا گوندوز توتولان و ساتیلامایان بالیقلاری اود اوستونده قیزاردارکن، بیر طرفدن ده راکی ایچیب حزین حزین شارقی سؤیله‌ین، یاشلی بالیقچیلارین حوزونلو سسی‌نی دینلمکدیر.
او زامان یاشاماق نه قدر حوزونلودور دییه دوشونوب گوله‌جکسن... سن ده ایچرمیشجه‌سینه، بالیقچیلارین سسی قولاغیندا، دومانلی گؤزلرله او گونشین ضعیف ایشیغینین توتوق قیرمیزییا چالان رنگی‌نی و دورمادان دییشین یووارلاق شکلینین دنیزین دالغالاریلا اویناماسینا و دئییشمه‌سینه دالیب، اؤزونو اونوداجاقسان. سونرا بیر اؤزونه گلیب، بو آجی حیاتا دؤنوب «هیچ ده خوش گلمه‌دیم» دییه‌جکسن...
SİDDİQƏ ƏDALƏTİ
İSTANBUL MƏNZƏRƏLƏRİ
Baxın, sizə İstanbulun bir bucağını və oradan xatirələrimi söyləyəcəyəm.
Mən 1984 ilində İstanbula getdigimdə İstanbul hələ çox təbii və orijinal halını hifz edirdi. Məsələn qoca şəhərdə yalnız bir- iki böyük alış veriş mərkəzi ya be-istilah pasaj varıdı. Suprmarket hələ yayılmamışdı və çoxunluqla elə öz gələnəkəsel baqqallarımız alış veriş işinə baxırdılar.
O zamanlar biz Aksaray məhəlləsində Sufılər hamamının qarşısında köhnə bir evdə yaşayırdıq. Üç kiçik otağlı 80 metrlik apartmanımızda bəzən 8-9 ailə birlikdə qalırdıq. Bəzən də hər İrandan yolunu azan orada oturaq edərdi. Çoxunu da heç tanımazdıq. Bır çox səhər yuxudan durub gecə evdə yatanların sayısının neçə qat çoxaldığını görürdüm. Üstlərindən keçəməmək üçün böyük zəhəmətə düşərdim.
Mənim ilk universitə ilim ki Boğaz-İçi də ingilisi oxurdum, o evdə keçdi. Allah bilir və mən bilirəm ki tez tez dəyişən 30-40 nəfərlik müsafirxanada, ki onda da mən evin tək qadını idim və hər şey məndən gözlənirdi, necə dərs oxunurdu.
O məhəlləyə yaxın bir sahil vardı, adı "Yeni Qapı" idi. İnanılmaz gözəl mənzərəsi var idi. Ətrafı ucuz meyxanalar və kazinolarla doluydu. O zamanlar məşhurudu deyərdilər evlərindən və şəhrıstanlardan qaçan gənc qız və oğlanları gətirib orada işlədirdilər. Mən oranı çox sevərdim amma mənim atam oradan nifərt edərdi və mənim hələ tək başına oraya getməmi və hətta oradan keçəməmi heç istəməzədi.
Yeni Qapıda sahil kənarında kiçik kiçik balıqçı qayıqları vardı. Gündüz çox sadə balıq torları ilə balıq tutardılar o yaşlı balıqçılar. Tutduqları balıqların bir qismini elə, eləsinə satardılar və bəzisini də elə dənizdən tutduqdan sonra qarnını söküb dəniz suyunda yuyub, bilmirəm nə yağı ilə qızardıb oradan keçənlərə satardılar. Axşamları da yırtıq yamaq çadırlarını qurardılar, kiçik bir od yandırardılar, açardılar bir şüşə rakı, hüzünlü hüzünlü səslər ilə şarqı oxuyardılar. Onların səsi, meyxanalardan gələn hicran qoxuyan musıqı səsi ilə birləşib, dənizin dalğasının səsinə qarışardı. Bəzən də axşam üstü yel səsi onların səsinə səs verərdi...
Mənim atam eşikdə yemək yemək və hələ o balıqçılardan balıq alıb yeməkdən nifərt edərdi. Mən ən çox atamın qoyduğu qurallara üsyan etdigim günlərdə gedib o balıqçılardan balıq alardım: dadını heç sevməzdim amma o mənim üçün adəm həvvanın yasaq alması idı, ləzzətlə onu yeyərdim.
Çox dünyadan küsüb hüzünləndigimdə bəzən gecələri günəş batdığında, millət öz işinə məşqul ikən evdən qaçıb, qorxa qorxa Vətən caddəsini keçib, tilismə tutulmuş birisi kimi Yeni Qapıya tərəf uçardım. Sahilə yenən bir bucağda soyuq beton üstünə oturub ayaqlarımı yavaşca aşağı sallayıb, çadırların dalından, gizlin gizlin o balıqçılara baxardım. Bır tərəfdən evədəkilər mənim yoxluğumu anlayıb, məni axtarmağa çıxacaqlar deyə qorxudan titrərdim və bir tərəfdən də yaşlı balıqçıların o sadə və hüzünlü yaşamalarından məst olardım.
İndı də yenə hər hüzünləndigimdə mənim ürəyim uçar o yaşlı balıqçıların yanına, o Yeni Qapıya gedər. Hələ də əgər həyatı anlatmaq istərsəm deyərəm: həyat, bir günəşin batışında Yeni Qapıda dənizə baxan bir bucaqda oturub, sahildə balıqçı qayıqlarının yanında kiçik və köhnə çadırların arxasında gündüz tutulan və satılamayan balıqları od üstündə qızardarkən, bir tərəfdən də rakı içib həzin həzin şarqı söyləyən, yaşlı balıqçıların hüzünlü səsini dinləməkdir.
O zaman yaşamaq nə qədər hüzünlüdür deyə düşünüb güləcəkəsən... sən də içərmişəcəsinə, balıqçıların səsi qulağında, dumanlı gözlərlə o günəşin zəif işığının tutuq qırmızıya çalan rəngini və durmadan dəyişən yuvarlaq şəklinin dənizin dalğalarıyla oynamasına və deyişməsinə dalıb, özünü unudacaqsan. Sonra bir özünə gəlib, bu acı həyata dönüb «heç də xoş gəlmədim» deyəcəksən...
İSTANBUL MƏNZƏRƏLƏRİ
Baxın, sizə İstanbulun bir bucağını və oradan xatirələrimi söyləyəcəyəm.
Mən 1984 ilində İstanbula getdigimdə İstanbul hələ çox təbii və orijinal halını hifz edirdi. Məsələn qoca şəhərdə yalnız bir- iki böyük alış veriş mərkəzi ya be-istilah pasaj varıdı. Suprmarket hələ yayılmamışdı və çoxunluqla elə öz gələnəkəsel baqqallarımız alış veriş işinə baxırdılar.
O zamanlar biz Aksaray məhəlləsində Sufılər hamamının qarşısında köhnə bir evdə yaşayırdıq. Üç kiçik otağlı 80 metrlik apartmanımızda bəzən 8-9 ailə birlikdə qalırdıq. Bəzən də hər İrandan yolunu azan orada oturaq edərdi. Çoxunu da heç tanımazdıq. Bır çox səhər yuxudan durub gecə evdə yatanların sayısının neçə qat çoxaldığını görürdüm. Üstlərindən keçəməmək üçün böyük zəhəmətə düşərdim.
Mənim ilk universitə ilim ki Boğaz-İçi də ingilisi oxurdum, o evdə keçdi. Allah bilir və mən bilirəm ki tez tez dəyişən 30-40 nəfərlik müsafirxanada, ki onda da mən evin tək qadını idim və hər şey məndən gözlənirdi, necə dərs oxunurdu.
O məhəlləyə yaxın bir sahil vardı, adı "Yeni Qapı" idi. İnanılmaz gözəl mənzərəsi var idi. Ətrafı ucuz meyxanalar və kazinolarla doluydu. O zamanlar məşhurudu deyərdilər evlərindən və şəhrıstanlardan qaçan gənc qız və oğlanları gətirib orada işlədirdilər. Mən oranı çox sevərdim amma mənim atam oradan nifərt edərdi və mənim hələ tək başına oraya getməmi və hətta oradan keçəməmi heç istəməzədi.
Yeni Qapıda sahil kənarında kiçik kiçik balıqçı qayıqları vardı. Gündüz çox sadə balıq torları ilə balıq tutardılar o yaşlı balıqçılar. Tutduqları balıqların bir qismini elə, eləsinə satardılar və bəzisini də elə dənizdən tutduqdan sonra qarnını söküb dəniz suyunda yuyub, bilmirəm nə yağı ilə qızardıb oradan keçənlərə satardılar. Axşamları da yırtıq yamaq çadırlarını qurardılar, kiçik bir od yandırardılar, açardılar bir şüşə rakı, hüzünlü hüzünlü səslər ilə şarqı oxuyardılar. Onların səsi, meyxanalardan gələn hicran qoxuyan musıqı səsi ilə birləşib, dənizin dalğasının səsinə qarışardı. Bəzən də axşam üstü yel səsi onların səsinə səs verərdi...
Mənim atam eşikdə yemək yemək və hələ o balıqçılardan balıq alıb yeməkdən nifərt edərdi. Mən ən çox atamın qoyduğu qurallara üsyan etdigim günlərdə gedib o balıqçılardan balıq alardım: dadını heç sevməzdim amma o mənim üçün adəm həvvanın yasaq alması idı, ləzzətlə onu yeyərdim.
Çox dünyadan küsüb hüzünləndigimdə bəzən gecələri günəş batdığında, millət öz işinə məşqul ikən evdən qaçıb, qorxa qorxa Vətən caddəsini keçib, tilismə tutulmuş birisi kimi Yeni Qapıya tərəf uçardım. Sahilə yenən bir bucağda soyuq beton üstünə oturub ayaqlarımı yavaşca aşağı sallayıb, çadırların dalından, gizlin gizlin o balıqçılara baxardım. Bır tərəfdən evədəkilər mənim yoxluğumu anlayıb, məni axtarmağa çıxacaqlar deyə qorxudan titrərdim və bir tərəfdən də yaşlı balıqçıların o sadə və hüzünlü yaşamalarından məst olardım.
İndı də yenə hər hüzünləndigimdə mənim ürəyim uçar o yaşlı balıqçıların yanına, o Yeni Qapıya gedər. Hələ də əgər həyatı anlatmaq istərsəm deyərəm: həyat, bir günəşin batışında Yeni Qapıda dənizə baxan bir bucaqda oturub, sahildə balıqçı qayıqlarının yanında kiçik və köhnə çadırların arxasında gündüz tutulan və satılamayan balıqları od üstündə qızardarkən, bir tərəfdən də rakı içib həzin həzin şarqı söyləyən, yaşlı balıqçıların hüzünlü səsini dinləməkdir.
O zaman yaşamaq nə qədər hüzünlüdür deyə düşünüb güləcəkəsən... sən də içərmişəcəsinə, balıqçıların səsi qulağında, dumanlı gözlərlə o günəşin zəif işığının tutuq qırmızıya çalan rəngini və durmadan dəyişən yuvarlaq şəklinin dənizin dalğalarıyla oynamasına və deyişməsinə dalıb, özünü unudacaqsan. Sonra bir özünə gəlib, bu acı həyata dönüb «heç də xoş gəlmədim» deyəcəksən...
No comments:
Post a Comment