Jul 1, 2018

لیمون " Limon "

کاجيى موتوکيرو ۱۹۳۲-۱۹0۱  (ياپون ادبيتى‌نين تاننينميش نوماينده لريندن)  Kacii Motociro  ترجومه‌چى: گونل احمداووا - حاضیرلایان: میارلی

چوخ غريبه و نامعلوم بير آغرى منيم اورگيمى سيخيردى.

هئچ بيلميرم اؤز حيس‌لريمى نئجه ايضاح ائديم؛ مثلا، گونده‌ليک ايچکى ايچن آدام نؤوبتى گون عئينى ساعاتدا ايچمه‌سه ازيت چکير - بير نؤوع داواملى، قورتارماق بيلمه‌ين عذاب- ازيت ايچينده‌سن.

اونلار گلدى. دئيه‌سن، قاييتماق فيکرينده ده دئييلديلر.
اونلارى بورادا ساخلايان، نه هانسيسا ورم خسته‌ليگى، نه منيم پوزولموش عصبلريم، نه ده گونو-گوندن آرتان بورجلاريم ايدى.

اونلارين منيمله قالماسينا سبب قلبيمده داشيديغيم آغيرليق ايدى.

سون زامانلار من يا موسيقيده، يا دا شعيرده نسه بير راحاتليق تاپيرديم، آنجاق بو خوشبختليگين عؤمرو جمعى بير فصيلليک ايدى، اونو قوروماغا صبريم چاتميردى.

هردن، بيله‌رکدن، هر هانسى بير يئره موسيقى دينله‌مک اوچون اوز توتاندا، جمعى بير-ايکى پارچا دينلمه‌ميش قفيل قالخيرديم و اورانى ترک ائديرديم.

ائله دؤزولمز وضعيت يارانيردى کى، دلى آداملارتک کوچه‌لرده سرگردان گزمکدن باشقا چاره تاپميرديم.

همين واختلاردا بوتون گؤزل و اعجازکار شئيلر منى اؤزونه جذب ائديردى.

من سؤکوک-داغينيق خيابان يوللاريندا گزمگى داها اوستون توتوردوم و چيرکلى جاماشيرخانالار، يئرلرده کولگين آخينى ايله گزيشن زيبيللر، اوچوق، باخيمسيز ائولر هر زامان منيم ديقتيمى جلب ائديردى.

منده گونده‌ليک گؤردوگوم بو منظره‌لره قارشى چوخ گوجلو دوغماليق حيسى وار ايدى.

ائله بيليرديم، يئر کوره‌سينده نه قدر ياغيش و کولک وارسا، بو کوچه‌لرين سوواغى اووولوب تؤکولموش ديوارلارينين و اگرى- مايلى خط اوزره دوزولموش ائولرينين باشى اوزريندن اکسيک اولموردو.

بورادا، دئيه‌سن، يئگانه جانلى گؤرسنن اکين ساحه لرى، تارلالار ايدى، بير ده هردن گونباخانلارا و کاننا¹ گوللرينه باخاندا لاپ مفتون اولوردوم.

بعضاً بو يوللا پييادا گئدنده، اؤز-اؤزومو اينانديرماغا چاليشيرديم کى، من داها کيوتودا دئييلم و اوندان يوزلرله رى² آرالى، هاراداسا سئنداى و يا ناقاساکيده دولاشيرام.

من کيوتونو ترک ائديب اوزاقلارا - کيمسه‌نين منى تانيماياجاغى يئرلره قاچماق ايسته‌ييرديم.

نهايت، گئتديگيم يئرده ائله بير گوشه تاپارديم کى، مئهمانخاناسى صحرادا اولسون و ايچريسينده جيريلدامايان چارپاييسى، ميغميغالار اوچون قورولموش مزه‌لى ايگ وئرن تورو، منيم اگنيمده ايسه کراخماللى يوکاتا³.

دوز بير آى اورادا قالاراق چارپاييدا اوزانارديم و باشقا بير شئى حاقيندا دا دوشونمزديم. تأسوف کى، بو دا مومکون دئييلدى.

عوضينده من خياللار عالمينه سوروشه‌رک کيوتونو همين يئر کيمى تصوور ائديرديم و بئينيمده ايکيلى فوتوشکيل جانلانيردى؛ کرنتى ايله بيچيلميش اوتون يئرينده رنگلى، ائنلى زولاق، بير ده همين زولاغين چيرکلى کوچه‌يه چئوريلمه‌سى.

بو مينواللا من اؤز شيرين رؤيالاريمدان آز دا اولسا حظ آلا بيليرديم.

همين گونلرده پاييز فئستيواللارينداکى کيمى اطرافا قيرميزى، پورپور، سارى و ماوى زولاقلار شکلينده ايشيق ساچان آتشفشانليق و ناکايامادئرادا* اولدوزون يئره ائنرکن سون دفعه اؤز پاريلتيسينى عکس ائتديرمه‌سى منده ماراق اوياتميشدى.

اوجونداکى کيچيک حيصه ده پارتلاييش و آتشفشانليق يارادان چوبوقلارين اؤز قوتوسوندا سليقه ايله دوزولوشو و ديگر بو کيمى غريبه شئيلر منى هيجانلانديريردى.

____________

کاننا¹ - تروپيک تورپاقلاردا بيتن قيرميزى، سارى گوللر نظرده توتولور. - ترج.
ري² - ياپون اوزونلوق اؤلچوسودور و 1 رى تخمينن 3،9 کم مسافه‌يه برابردير. - ترج.
يوکاتا³ - يايدا کيمونو کيمى گئييلن نازيک خالات. - ترج.


عئينى شکيلده من شوشه‌نين قيراقلارينداکى مونجوق شکيللى لکلرى و آراسيندا گوللر، باليقلار اولان مرمرى سئير ائتمگى سئويرديم.

تئز-تئز ديليمى سويوق سويا ساليب اويناديرديم، بو دا منه سرينليک وئريردى. صيرف واليدئينلريم منى دانلاسينلار دئيه، اوشاق واختى چيخارتماديغيم اويون قالماميشدى و ايندى بونلارى بوتونلوکده خاطيرلاياندا يئتکينليک چاغى احتياج ايچينده اولان منه بير قدر گوج وئرير. آز دا اولسا، دادى داماغيمدا قاليب، بير شعريت کيمي...

منيم چوخ پولوم اولماديغى اوچون چاليشيرديم قناعتله خرجله‌ييم. آما دئمه‌لييم کى، منده ماراق اويادان هر هانسى بير خيردا اشيا گؤرنده اؤزومو ساخلايا بيلميرديم و اونو موطلق آليرديم.

تخمينن، ايکى يا دا اوچ سئن¹ قييمتى اولار- اولمازدى. اصليند، گؤزل شئيلر منى داها چوخ آرخايينلاشديرير، اؤزونگوون و داخيلى ساکيتليک يارادير، آما بونون آدينا "تنبلليک" دئمزديم.

بو بدبختليک منيم اورگيمى يئييب-بيتيرمه‌ميشدن اول، ان سئوه‌ ‌رک گئتديگيم ماغازالاردان بيرى ده ماروزئن ايدى.

اورادا قيرميزى، سارى اودئکولون شوشه‌لرى، کهربا و نئفريتدن خوصوصى اوسلوبلا حاضيرلانان روکوکو همچنين، کيريکو² شوشه‌لرى اينسانين گؤزونو اوخشاييردى.

تنبه‌کى چوبوقلارى، بالاجا بيچاقلار، سابون و سيقارئتلر ده ساتيليردى.

و من بوتون بو منظره‌نى ساعاتلارلا سئير ائده‌رک گؤزومون قوردونو اؤلدوروردوم، چيخاندا دا يالنيز بير عدد قلم و يا کيچيک سووئنير آليرديم.

ايندى ايسه، من ماغازالارين ويترينلرينه باخاندا ذؤوق آلا بيلميرم، ايگره‌نيرم. درسليکلر، طلبه‌لر، حساب ماکينالارى گؤزلريمين اؤنونده قاراباسمالار شکلينده جانلانير.

بير گون سحر ائشيتديم کى، منيم ان ياخشى دوستوم مووقتى اولاراق باشقا بير دوستوموزون قوناق ائوينده قالير.

من اونونلا آخيرينجى دفعه مکتبى قورتاراندا گؤروشموشدوم، ويداعلاشديغيميز گوندن بو يانا راستلاشماميشديق و سانکى، بو گونه قدر ده اؤزومو بوشلوقدا حيس  ائديرديم.

دويار-دويماز اونون يانينا گئتمگه تلسديم و ظنيمجه، بو، اعلا خبر ايدى.

کوچه بکوچه اوللر سئوديگيم همين چيرکلى خيابانلاردان کئچنده خيردا شيرنيات و ارزاق ماغازالارينين قارشيسيندا بير آز لنگييه‌رک قورودولموش کرئوئتکالارا، ترئسکا³ باليقلارينا، توفويا* باخديم.

آرام-آرام نيجوويا طرف آدديملاياراق تئراماچيدن کئچديم و مئيو - تروز ماغازاسينا چاتاندا يئنه کوتبئيين آداملار کيمى دايانديم.

سون زامانلاردا بو ماغازانى ياخشى تانيديقجا داها دا چوخ سئومگه باشلاميشديم.

اورانى ان ياخشى ماغازا آدلانديرمازديم، لاکين او يئرين مئيو -تروز ماغازالارينا مخصوص تميزليگى و ساده‌ليگى اورک آچان ايدى.

مئيو ‌لرين بعضيلرى قارا رنگله لاکلانميش کؤهنه تاختا لؤوحه‌نين اوزرينه دوزولموشدو.

ماغازادان باييرا يوکسک انئرژى ساچان موسيقى - آللئقرو* ياييليردى.

ماغازانين يانيندان کئچن آداملار مئيو‌لرين دوزولوشون، پاريلتى ساچان رنگين، بؤيوکلوگونه و فورماسينا گؤزوجو نظر سالاندا قورقونا* تيلسيمينه توش گلن تک يئرلرينده بير آنليق داشا دؤنوردولر.

بوندان علاوه ، ماغازادا هله يئتيشمه‌ميش، کال مئيوه‌‌لر، ژئنشئن*، لوبيا چللکلرى، سودا ايسلاديلميش مارانتا* دا اولوردو.

__________

سئن¹ - ياپون ديلينده قپيک-قوروش معناسيندا ايشله‌ديلير. - ترج.
کيريکو² - ياپون ديلينده يونولموش بوللور و يا آلماز شوشه آنلاميندادير. - ترج.
ترئسکا³ - آتلانتيک اوکلئاندا گئنيش ياييلميش، اوزونلوغو 40 - 80 سم اولان باليق نؤوعو - ترج.
توفو* - سويا بيتکيسيندن حاضيرلانان ياپون کسميگى - ترج.
ژئنشئن* - اساسن شيمالى آمئريکادا و اوزاق شرقده بيتن درمان بيتکيسيدير. - ترج.
مارانتا* - يارپاقلارى اوچرنگلى بيتکى نؤوعو. - ترج


ماغازانين گئجه گؤرونتوسو بير باشقا جور اولوردو. تئراماچيده توکيو و اوساکا کوچه‌لرينده‌کي کيمى قايناشما اولماسا دا، بورادا هر کس اؤز ايشى ايله مشغول ايدى.

کوچه‌ده‌کى ديگر شئيلرده ده غريبه توتقونلوق وار ايدى؛ قارانليغين ايچينه دوغرو آخميش ماغازالارين پنجره‌لرينده‌کى دئکوراسييالارين ياييلميش ايشيقلارى کيمى...

کوچه‌نين نيجوو پروسپئکتى ايله کسيشن بير آياغى قارانليقدا داها طبيعى گؤرسه‌نيردى، آنجاق باخيردين کى، ظولمت بعضى قونشو ائولرين ايشيقلارينى بوغا بيلمه‌ميشدى.

منيم يولوم اورادان کئچمه‌سه يدى، چوخ گومان کى، منى او يئره جذب ائدن هئچ نه اولمازدى.

سانکى، بو ائولرين چارداقلارينين چيخينتيلارى ظولمته قارشى ديره‌نيب، قارانليغا قاريشميش قاتران کيمى قاپقارا سما بينالارى سيخيشديراراق اونلارين داملارينا آغيرليق سالير و دوکانلارين کلله‌سى بيچيمسيز شکيلده آشاغييا چؤکوب.

ايشيق سئلينده ماغازالارين قارشيسينى بزه‌ين الکتريک لامپالارين تئللرى بربرلرين ناراضى چاغيريشلارينا اؤز پارلاقليغينى عينادکارجاسينا نوماييش ائتديريردى.

بو آچيق، کيپ بورولموش سپيراللار منيم گؤزلريمى ائله قاماشديردى کى، مجبورن اونلارا ياخينليقدا ايکينجى مرتبه‌ده‌کى دوکانين سوزگجلى شوشه‌سيندن باخمالى اولدوم.

بير سؤزله، تئراماچيده‌کى بو مئيوه  ماغازاسى بعضاً منيم حظ آلديغيم نادير يئرلردن بيرى ايدى.

بير گون من ليمون آلديم. ماغازاداکى ليمونلار غئيرى-عادى ايدى و عوموميتله، ماغازا ديگر مئيوه -تروز ماغازالاريندان فرقلنيردى و ايندييه‌نجن راستلاديغيم ان ذؤوقلو ماغازا اولدوغو اوچون من اوردان بئزمزديم.

بو ليمونلار ساده اولدوغو قدر رنگى ساپسارى، ايگى و فورماسى خوشاگلن اولدوغو اوچون آداما گل-گل دئييردى و من البته، يالنيز بيرينى آلماغا مجبور اولدوم.

داها سونرا بير قدر پييادا گئتديم. خئيلى گئدندن سونرا، آنلاديم کى، بيرينجى دفعه‌يدى بو قدر اوزون يول گئديرديم و خوشبخت ايديم.

همين دقيقه ليمونو برک ديشله‌ديم و حيس ائتديم کى، اورگيمده‌کى آغرى يونگوللشميش و سيلينيب گئتميشدى.

اولا بيلسين، محض بو بالاجا اوبيئکت منى داواملى دئپرئسييادان اوزاقلاشديرميشدى، دوزدور، بو پارادوکسال رئالليق کيمى سسلنسه ده، حقيقت محض بودور. آخى بو ياراماز اورک هميشه سيرلرله دولودور.

بو گونلرده ورم خسته‌ليگى اوجباتيندان هئى بدنيم قيزديرما ايچينده آليشيب- يانيردى و ليمونون سرينليگى، اونون بو اسرارانگيز کئيفيتى موقاييسه ائديلمزدير.

من هردن دوستلاريملا اؤزومو موقاييسه ائدنده تصوور ائديرديم نئجه ايستييم.

نئچه دفعه اولوب کى، اونلارى مجبور ائتميشم اللرينى منه توخوندوروب منيم بدن حرارتيمله اؤزلرينينکى آراسيندا فرقى آنلاسينلار.

ليمونو اليمده سيخاندا اللريمده دويدوغوم راحاتليق حيسينى بير داها خاطيرلاديم و بدنيم، سانکى، سرينليک سيزيب کئچدى.

من ليمونو يئنه بورنوما ياخينلاشديرديم، خياليمدا کاليفورنييا مئيوه  باغلارينين عطرى جانلاندى و منى اوزاقلارا گؤتوردو.

قفيلدن، چين کلاسيکاسى "بايکانشا شيگئن"* بئينيمده جانلاندى، هاوا بورنوما ائله دولدو کى، درين بير نفسله اونو جييرلريمه چکديم، تنگنفس آداملار کيمى...

سانکى، قانيم اوزومه سيچرادى و او آنين حرارتى کئچنه قدر اؤز ساغلامليغيم باره‌ده اونوتموش اولدوم.

بو عادى ليمونون سرينليگينى، اونون رنگى، گؤرونوشو و اهميتينى دويونجا آنلاديم کى، بو گونلرده تاپماغا چاليشديغيم محض بو ايميش؛ اونون سِحرى اوستون گلدى...

آرتيق من اوستوندن آغير بير يوک قالديريلميش تک، هيجانلى و غورور حيسى ايله دولو، يا دا شيق، تکبورلو شاعير کيمى کوچه‌يله يورودويومو دوشونوردوم.

ليمونو کؤهنلميش ال يايليغيملا سيلديم، چاليشديم قابيغى بير آز دا پاريلداسين، سونرا مووقتى پلاشيمين جيبينه قويدوم.

من يالنيز بير شئى حاقيندا دوشونه بيليرديم: اونون اهميتى...

منه قالميش اولسا، من عادتن، بوتون شئيلرين چکيسى، اهميتى ايله اگلنمگى سئويرم.

بيلميرم، بلکه بو سفئه‌ليک کيمى گؤرسنير، لاکين اونو بيليرم کى، بو ليمونون دگرى حاقيندا رئال صؤحبت بو چکيده اولان هر بير ياخشى، گؤزل شئى حاقينداکى صؤحبت کيميدير. بير سؤزله، من خوشبخت ايديم.

ماروزئن ماغازاسى‌نين قارشيسينا چاتاندا عادتن بو يئردن قاچماغا، ايچرى گيرمه‌مگه چاليشيرديم، لاکين بو دفعه آسانليقلا قرارا گلديم کى، گيريم باخيم.

- بوگون ساده‌جه باخماق ايسته‌ييرم. - دئديم و قفيلدن ايچرييه گيرديم.

لاکين آياغيمى آستانادان ايچرييه قويان کيمى بعضى نامعلوم سببلردن اورگيمى ساران خوشبختليک حيسى آخيب اريمگه، يوخ اولماغا باشلادى.

هئچ عطير شوشه‌لرى و قليان چوبوقلارى دا منه تاثير ائتمه‌دى.

اويانميش دئپرئسييا باليغى تله‌يه سالميش تور کيمى اطرافيمدا دولاشماغا باشلادى و من ماغازايا داخيل اولار-اولماز سوستلوق بوتون بدنيمه ياييلدى.

قالاقلا اوست-اوسته ييغيلميش شکيللره دوغرو گئده‌رک ايچريسيندن بيرينى دارتيب چيخارتديم و دوشونورم کى، بونونلا داخيلده آرتان، شيددتلنن انئرژيمى صرف ائتمک ايسته‌ييرديم.

بيرينى چيخارتديم، آرخاسينجا باشقاسينى، سونرا صحيفه لرى آچيب شاققيلدادا-شاققيلدادا ورقله‌ديم، آما آراديغيم حيسلر باش قالديرمادى کى قالديرمادى.

اليمده توتدوغوم کيتاب بير ايشه ياراماديغينا گؤره باشقا بيرينى قامارلاييب گؤتوردوم.

لاکين او دا باشقالارى ايله عئينى ايدى.تئز- تلسيک اونو قايتاريب کؤتويون اوستونه قويدوم. ايندى داها دؤزولمز ايدى و من هله ده چؤله چيخا بيلمه‌ميشديم.

يئنيدن قاييتديم، عئينى شئيلرى ائتمگه باشلاديم، بير کيتابى گؤتوروب او بيرينى قويدوم پيشتاختانين اوستونه.

نهايت، کونجده اوزرينده پورتاغال رسمى اولان بير کيتاب تاپديم. اصلينده، بونو دا او کيتابلارين آراسيندا آتميشديم...

بو، نه بلاديرسا هله ده منى ترک ائتمه‌ميشدى. قوللاريم بوشالميش، يورغونلوق منى هئيدن سالميشدى.

قفيلدن يارانان منظره‌يه باخاندا سيخينتى و بوشلوق يئنه ده منى ياخالادى. قالاقلانميش کيتابلارا مات- مات باخديم.

من نه ائتميشم؟ دويغولار بير-بير منيم يادداشيمدا جانلاندى، چئوريليب اطرافيما بويلانديم، سانکى، اطرافداکيلار منه باخيرديلار، يوخ، هر شئى اؤز آخاريندا ايدى.

هه، ياديما دوشدو، بو دويغولار باياقکى منه ذؤوق بخش ائدن دويغولار ايدى... هارا يوخا چيخميشدى اونلار؟

يئنه باياقکى ليمونو خاطيرلاديم. قالاقلانميش کيتابلارين رنگلرى بير-بيرينه قاتيشميشدى و من همين چالارلارى ليمونلا موقاييسه ائتديم. هه، البته...

باياق کوچه‌ده کئچيرديگيم هيجان و يونگوللوک گئرى قاييتميشدى.

من ايشکافدان ديگر کيتابلارى دا آشاغييا تؤکوب اونلارى قاريشديرديم، اونو تاپانا قدر: قيرميزى و گؤى رنگلرين عجايب قاريشيغى قالاقلانميشدى.
آخيردا اونو گؤتوردوم.

اورگيم چيرپينماغا باشلادى، آنجاق سونونجو تاپشيريغى يئرينه يئتيرمکله ساکيتلشديم. آستا-آستا، قورخا- قورخا ليمونو ايعانه کيمى تورپاغين اوستونه قويدوم. و بونونلا دا تاپشيريغى بيتميش حساب ائتديم.


من باش وئرنلرى تحليل ائتديم. ليمونون ساريسى سورولموش کيمى گؤرسه‌نيردى، پاروسين پارچاتک.

ايندى ماروزئنين توزلو اوزو و بير ده گرگينليک حيسينى گؤتورن ليمون وار...و بير آنليق دونوب يئرينده قالميش من.

قفيلدن ايکينجى ايدئيا عاغليما گلدى – غريبه پلان ايدى و بو، منى قورخوتدو؛ "ائله داوراناجاغام کى، ائله بيل هئچ نه يئمه‌ميشم، ان ياخشيسى چؤله چيخماقدير..."

من سئوينجدن اؤزومو ساخلايا بيلمه‌ديم. "ان ياخشيسى گئديم. بلى، گئده‌جگم". و من جلد چؤله چيخديم.

يولدا قاييدان باشى گولمک منى توتدو، اؤزومو زورلا ساخلاسام دا گولدوم.

يقين کى، بو، دليليک ايدى، آما من ليمونو قويدوغوم يئرده تاماميله نسه باشقا بير شئى تصوورومه گتيرديم؛ ماروزئن ماغازاسينداکى شکافدا قيزيلى رنگده پاريلدايان قورخونج بومبا گؤرموشدوم.

ائله بيلديم بومبانى اورايا قويان اجلاف دا من ايديم و اون دقيقه سونرا اورادا، ماروزئنين اينجه‌صنعت شؤعبه سيند، دوز اورتادا بؤيوک پارتلاييش اولاجاقدى. من بونو ائله شادياناليقلا دوشونوردوم کى...

باخ ائله بو آن ماروزئنده توزاناقدان گؤز- گؤزو گؤرمه‌يه‌جک.

من بو کوچه‌نى بير رسامين فرئسکاسينا باخان تک نظردن کئچيرنده آرتيق کيوقوکونو دا کئچميشديم.
 اوکتيابر، 1924-جو ايل

_____________

ناکايامادئرا* - ياپونييادا موقدس معبدلردن بيريدير و بير نئچه دفعه بو معبده سؤنن اولدوزون دوشمه‌سينى گؤرنلر اولموشدور.
روکوکو* - آوروپادا 1715 - 1750-جى ايللرى احاطه ائتميش ديزاين اوسلوبودور. اون سککيز عصرين 90-جى ايللرده ياپونييايا گلميشدير. بو اوسلوبدان اساسن، اينتئريئر ديزاينين قورولماسيندا ايستيفاده ائديليردى.
آللئقرو* - موسيقى تئرمينيدير، کلاسيک سوناتا و يا سيمفونيک موسيقى نظرده توتولور.
قورقونا* - يونان ميفولوگيياسينا گؤره قورقونالار اوچ باجى اولوبلار - ائوريالا، سفئنو و مئدوزا. باشلاريندا ساچ عوضينه ايلانلار اولان بو قادينلار عئيبه‌جرليک و غدارليغى تجسوم ائتديريرديلر. اونلارين ايچينده ان تانينميشى خوصوصى سِحره ماليک اولان مئدوزا ايدى. کيمه باخسايدى همين آدام او ساعات داشا دؤنردى. اونو اؤلدورن قهرمانين آدى ايسه پئرسئى ايدى.
"بايکانشا شيگئن"* - چينده مينق سولاله‌سى دؤورونده ياشاميش، تانينميش شاعير، عاليم، حربچى لوى جينين اؤز دؤورونون حؤکمدارى حاقدا يازديغى تنقيدى اثرلردن بحث ائديلير.





http://kitabxana.net/files/books/1312716599_2.jpg
Kacii Motociro. "Limon" (Hekayə). Yapon ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsindən maraqlı bir hekayə...

Kateqoriya: Yaponiya
Müəllif: Bələdçi

http://gdb.rferl.org/B4071E7E-839B-4ECF-AC6F-696D8ACD2CCA_mw270_.jpg
 LİMON
(hekayə)


Çox qəribə və naməlum bir ağrı mənim ürəyimi sıxırdı.

Heç bilmirəm öz hisslərimi necə izah edim; məsələn, gündəlik içki içən adam növbəti gün eyni saatda içməsə əziyyət çəkir - bir növ davamlı, qurtarmaq bilməyən əzab-əziyyət içindəsən.

Onlar gəldi. Deyəsən, qayıtmaq fikrində də deyildilər. Onları burada saxlayan, nə hansısa vərəm xəstəliyi, nə mənim pozulmuş əsəblərim, nə də günü-gündən artan borclarım idi.

Onların mənimlə qalmasına səbəb qəlbimdə daşıdığım ağırlıq idi.
  
Son zamanlar mən ya musiqidə, ya da şeirdə nəsə bir rahatlıq tapırdım, ancaq bu xoşbəxtliyin ömrü cəmi bir fəsillik idi, onu qorumağa səbrim çatmırdı.

Hərdən, bilərəkdən, hər hansı bir yerə musiqi dinləmək üçün üz tutanda, cəmi bir-iki parça dinləməmiş qəfil qalxırdım və oranı tərk edirdim.

Elə dözülməz vəziyyət yaranırdı ki, dəli adamlartək küçələrdə sərgərdan gəzməkdən başqa çarə tapmırdım.

Həmin vaxtlarda bütün gözəl və ecazkar şeylər məni özünə cəzb edirdi.

Mən sökük-dağınıq xiyaban yollarında gəzməyi daha üstün tuturdum və çirkli camaşırxanalar, yerlərdə küləyin axını ilə gəzişən zibillər, uçuq, baxımsız evlər hər zaman mənim diqqətimi cəlb edirdi.

Məndə gündəlik gördüyüm bu mənzərələrə qarşı çox güclü doğmalıq hissi var idi.

Elə bilirdim, yer kürəsində nə qədər yağış və külək varsa,  bu küçələrin suvağı ovulub tökülmüş divarlarının və əyri-maili xətt üzrə düzülmüş evlərinin başı üzərindən əksik olmurdu.

Burada, deyəsən, yeganə canlı görsənən əkin sahələri, tarlalar idi, bir də hərdən günəbaxanlara və kanna¹ güllərinə baxanda lap məftun olurdum.
  
Bəzən bu yolla piyada gedəndə, öz-özümü inandırmağa çalışırdım ki, mən daha Kyotoda deyiləm və ondan yüzlərlə ri² aralı, haradasa Senday və ya Naqasakidə dolaşıram.

Mən Kyotonu tərk edib uzaqlara - kimsənin məni tanımayacağı yerlərə qaçmaq istəyirdim.

Nəhayət, getdiyim yerdə elə bir guşə tapardım ki, mehmanxanası səhrada olsun və içərisində cırıldamayan çarpayısı, mığmığalar üçün qurulmuş məzəli iy verən toru, mənim əynimdə isə kraxmallı yukata³.

Düz bir ay orada qalaraq çarpayıda uzanardım və başqa bir şey haqqında da düşünməzdim. Təəssüf ki, bu da mümkün deyildi.

Əvəzində mən xəyallar aləminə sürüşərək Kyotonu həmin yer kimi təsəvvür edirdim və beynimdə ikili fotoşəkil canlanırdı; kərənti ilə biçilmiş otun yerində rəngli, enli zolaq, bir də həmin zolağın çirkli küçəyə çevrilməsi.

Bu minvalla mən öz şirin röyalarımdan az da olsa həzz ala bilirdim.

Həmin günlərdə payız festivallarındakı kimi ətrafa qırmızı, purpur, sarı və mavi zolaqlar şəklində işıq saçan atəşfəşanlıq və Nakayamaderada* ulduzun yerə enərkən son dəfə öz parıltısını əks etdirməsi məndə maraq oyatmışdı.

Ucundakı kiçik hissədə partlayış və atəşfəşanlıq yaradan çubuqların öz qutusunda səliqə ilə düzülüşü və digər bu kimi qəribə şeylər məni həyəcanlandırırdı. 
      
____________
   
Kanna¹ - tropik torpaqlarda bitən qırmızı, sarı güllər nəzərdə tutulur. - tərc.
Ri² - yapon uzunluq ölçüsüdür və 1 ri təxminən 3,9 km məsafəyə bərabərdir. - tərc.
Yukata³ - yayda kimono kimi geyilən nazik xalat. - tərc.


Eyni şəkildə mən şüşənin qıraqlarındakı muncuqşəkilli ləkələri və arasında güllər, balıqlar olan mərməri seyr etməyi sevirdim.

Tez-tez dilimi soyuq suya salıb oynadırdım, bu da mənə sərinlik verirdi. Sırf valideynlərim məni danlasınlar deyə, uşaq vaxtı çıxartmadığım oyun qalmamışdı və indi bunları bütünlükdə xatırlayanda yetkinlik çağı ehtiyac içində olan mənə bir qədər güc verir. Az da olsa, dadı damağımda qalıb, bir şeiriyyət kimi...

Mənim çox pulum olmadığı üçün çalışırdım qənaətlə xərcləyim. Amma deməliyəm ki, məndə maraq oyadan hər hansı bir xırda əşya görəndə özümü saxlaya bilmirdim və onu mütləq alırdım.

Təxminən, iki ya da üç sen¹ qiyməti olar-olmazdı. Əslində, gözəl şeylər məni daha çox arxayınlaşdırır, özünəgüvən və daxili sakitlik yaradır, amma bunun adına “tənbəllik” deməzdim.

Bu bədbəxtlik mənim ürəyimi yeyib-bitirməmişdən əvvəl, ən sevərək getdiyim mağazalardan biri də Maruzen idi.

Orada qırmızı, sarı odekolon şüşələri, kəhrəba və nefritdən xüsusi üslubla hazırlanan Rokoko*, həmçinin, kiriko² şüşələri insanın gözünü oxşayırdı.

Tənbəki çubuqları, balaca bıçaqlar, sabun və siqaretlər də satılırdı.

Və mən bütün bu mənzərəni saatlarla seyr edərək gözümün qurdunu öldürürdüm, çıxanda da yalnız bir ədəd qələm və ya kiçik suvenir alırdım.

İndi isə, mən mağazaların vitrinlərinə baxanda zövq ala bilmirəm, iyrənirəm. Dərsliklər, tələbələr, hesab makinaları gözlərimin önündə qarabasmalar şəklində canlanır.

Bir gün səhər eşitdim ki, mənim ən yaxşı dostum müvəqqəti olaraq başqa bir dostumuzun qonaq evində qalır.

Mən onunla axırıncı dəfə məktəbi qurtaranda görüşmüşdüm, vidalaşdığımız gündən bu yana rastlaşmamışdıq və sanki, bu günə qədər də özümü boşluqda hiss edirdim.

Duyar-duymaz onun yanına getməyə tələsdim və zənnimcə, bu, əla xəbər idi.

Küçəbəküçə əvvəllər sevdiyim həmin çirkli xiyabanlardan keçəndə xırda şirniyyat və ərzaq mağazalarının qarşısında bir az ləngiyərək qurudulmuş krevetkalara, treska³ balıqlarına, tofuya* baxdım.

Aram-aram Nicouya tərəf addımlayaraq Teramaçidən keçdim və meyvə-tərəvəz mağazasına çatanda yenə kütbeyin adamlar kimi dayandım.    

Son zamanlarda bu mağazanı yaxşı tanıdıqca daha da çox sevməyə başlamışdım.

Oranı ən yaxşı mağaza adlandırmazdım, lakin o yerin meyvə-tərəvəz mağazalarına məxsus təmizliyi və sadəliyi ürəkaçan idi.

Meyvələrin bəziləri qara rənglə laklanmış köhnə taxta lövhənin üzərinə düzülmüşdü.

Mağazadan bayıra yüksək enerji saçan musiqi – Alleqro* yayılırdı.

Mağazanın yanından keçən adamlar meyvələrin düzülüşünə, parıltı saçan rənginə, böyüklüyünə və formasına gözucu nəzər salanda qorqona* tilsiminə tuş gələntək yerlərində bir anlıq daşa dönürdülər.

Bundan əlavə, mağazada hələ yetişməmiş, kal meyvələr, jenşen*, lobya çəlləkləri, suda isladılmış maranta* da olurdu.

__________

Sen¹ - yapon dilində qəpik-quruş mənasında işlədilir. - tərc.
Kiriko² - yapon dilində yonulmuş büllur və ya almaz şüşə anlamındadır. - tərc.
Treska³ - Atlantik okleanda geniş yayılmış, uzunluğu 40 - 80 sm olan balıq növü – tərc.
Tofu* – soya bitkisindən hazırlanan yapon kəsmiyi – tərc.
Jenşen* - əsasən Şimali Amerikada və uzaq şərqdə bitən dərman bitkisidir. – tərc.
Maranta* - yarpaqları üçrəngli bitki növü. – tərc


Mağazanın gecə görüntüsü bir başqa cür olurdu. Teramaçidə Tokyo və Osaka küçələrindəki kimi qaynaşma olmasa da, burada hər kəs öz işi ilə məşğul idi.

Küçədəki digər şeylərdə də qəribə tutqunluq var idi; qaranlığın içinə doğru axmış mağazaların pəncərələrindəki dekorasiyaların yayılmış işıqları kimi...

Küçənin Nicou prospekti ilə kəsişən bir ayağı qaranlıqda daha təbii görsənirdi, ancaq baxırdın ki, zülmət bəzi qonşu evlərin işıqlarını boğa bilməmişdi.

Mənim yolum oradan keçməsəydi, çox güman ki, məni o yerə cəzb edən heç nə olmazdı.

Sanki, bu evlərin çardaqlarının çıxıntıları zülmətə qarşı dirənib, qaranlığa qarışmış qatran kimi qapqara səma binaları sıxışdıraraq onların damlarına ağırlıq salır və dükanların kəlləsi biçimsiz şəkildə aşağıya çöküb.

İşıq selində mağazaların qarşısını bəzəyən elektrik lampaların telləri bərbərlərin narazı çağırışlarına öz parlaqlığını inadkarcasına nümayiş etdirirdi.

Bu açıq, kip burulmuş spirallar mənim gözlərimi elə qamaşdırdı ki, məcburən onlara yaxınlıqda ikinci mərtəbədəki dükanın süzgəcli şüşəsindən baxmalı oldum.

Bir sözlə, Teramaçidəki bu meyvə mağazası bəzən mənim həzz aldığım nadir yerlərdən biri idi.

Bir gün mən limon aldım. Mağazadakı limonlar qeyri-adi idi və ümumiyyətlə, mağaza digər meyvə-tərəvəz mağazalarından fərqlənirdi və indiyənəcən rastladığım ən zövqlü mağaza olduğu üçün mən ordan bezməzdim.

Bu limonlar sadə olduğu qədər rəngi sapsarı, iyi və forması xoşagələn olduğu üçün adama gəl-gəl deyirdi və mən əlbəttə, yalnız birini almağa məcbur oldum.

Daha sonra bir qədər piyada getdim. Xeyli gedəndən sonra, anladım ki, birinci dəfə idi bu qədər uzun yol gedirdim və xoşbəxt idim.

Həmin dəqiqə limonu bərk dişlədim və hiss etdim ki, ürəyimdəki ağrı yüngülləşmiş və silinib getmişdi.

Ola bilsin, məhz bu balaca obyekt məni davamlı depressiyadan uzaqlaşdırmışdı, düzdür, bu paradoksal reallıq kimi səslənsə də, həqiqət məhz budur. Axı bu yaramaz ürək həmişə sirlərlə doludur.                             

Bu günlərdə vərəm xəstəliyi ucbatından hey bədənim qızdırma içində alışıb-yanırdı və limonun sərinliyi, onun bu əsrarəngiz keyfiyyəti müqayisəedilməzdir.

Mən hərdən dostlarımla özümü müqayisə edəndə təsəvvür edirdim necə istiyəm.

Neçə dəfə olub ki, onları məcbur etmişəm əllərini mənə toxundurub mənim bədən hərarətimlə özlərininki arasında fərqi anlasınlar.

Limonu əlimdə sıxanda əllərimdə duyduğum rahatlıq hissini bir daha xatırladım və bədənimə, sanki, sərinlik sızıb keçdi.

Mən limonu yenə burnuma yaxınlaşdırdım, xəyalımda Kaliforniya meyvə bağlarının ətri canlandı və məni uzaqlara götürdü.

Qəfildən, çin klassikası “Baykanşa Şigen”* beynimdə canlandı, hava burnuma elə doldu ki, dərin bir nəfəslə onu ciyərlərimə çəkdim, təngnəfəs adamlar kimi...

Sanki, qanım üzümə sıçradı və o anın hərarəti keçənə qədər öz sağlamlığım barədə unutmuş oldum.

Bu adi limonun sərinliyini, onun rəngi, görünüşü və əhəmiyyətini duyunca anladım ki, bu günlərdə tapmağa çalışdığım məhz bu imiş; onun sehri üstün gəldi...

Artıq mən üstündən ağır bir yük qaldırılmıştək, həyəcanlı və qürur hissiylə dolu, ya da şıq, təkəbbürlü şair kimi küçəylə yürüdüyümü düşünürdüm.

Limonu köhnəlmiş əl yaylığımla sildim, çalışdım qabığı bir az da parıldasın, sonra müvəqqəti plaşımın cibinə qoydum.

Mən yalnız bir şey haqqında düşünə bilirdim: onun əhəmiyyəti...

Mənə qalmış olsa, mən adətən, bütün şeylərin çəkisi, əhəmiyyəti ilə əylənməyi sevirəm.

Bilmirəm, bəlkə bu səfehlik kimi görsənir, lakin onu bilirəm ki, bu limonun dəyəri haqqında real söhbət bu çəkidə olan hər bir yaxşı, gözəl şey haqqındakı söhbət kimidir. Bir sözlə, mən xoşbəxt idim.

Maruzen mağazasının qarşısına çatanda adətən bu yerdən qaçmağa, içəri girməməyə çalışırdım, lakin bu dəfə asanlıqla qərara gəldim ki, girim baxım.

- Bugün sadəcə baxmaq istəyirəm. – Dedim və qəfildən içəriyə girdim.
  
Lakin ayağımı astanadan içəriyə qoyan kimi bəzi naməlum səbəblərdən ürəyimi saran xoşbəxtlik hissi axıb əriməyə, yox olmağa başladı.

Heç ətir şüşələri və qəlyan çubuqları da mənə təsir etmədi.

Oyanmış depressiya balığı tələyə salmış tor kimi ətrafımda dolaşmağa başladı və mən mağazaya daxil olar-olmaz süstlük bütün bədənimə yayıldı.

Qalaqla üst-üstə yığılmış şəkillərə doğru gedərək içərisindən birini dartıb çıxartdım və düşünürəm ki, bununla daxildə artan, şiddətlənən enerjimi sərf etmək istəyirdim.

Birini çıxartdım, arxasınca başqasını, sonra səhifələri açıb şaqqıldada-şaqqıldada vərəqlədim, amma aradığım hisslər baş qaldırmadı ki qaldırmadı.

Əlimdə tutduğum kitab bir işə yaramadığına görə başqa birini qamarlayıb götürdüm.

Lakin o da başqaları ilə eyni idi. Tez-tələsik onu qaytarıb kötüyün üstünə qoydum. İndi daha dözülməz idi və mən hələ də çölə çıxa bilməmişdim.

Yenidən qayıtdım, eyni şeyləri etməyə başladım, bir kitabı götürüb o birini qoydum piştaxtanın üstünə.

Nəhayət, küncdə üzərində portağal rəsmi olan bir kitab tapdım. Əslində, bunu da o kitabların arasında atmışdım...

Bu, nə bəladırsa hələ də məni tərk etməmişdi. Qollarım boşalmış, yorğunluq məni heydən salmışdı.

Qəfildən yaranan mənzərəyə baxanda sıxıntı və boşluq yenə də məni yaxaladı. Qalaqlanmış kitablara mat-mat baxdım.

Mən nə etmişəm? Duyğular bir-bir mənim yaddaşımda canlandı, çevrilib ətrafıma boylandım, sanki, ətrafdakılar mənə baxırdılar, yox, hər şey öz axarında idi.

Hə, yadıma düşdü, bu duyğular bayaqkı mənə zövq bəxş edən duyğular idi... hara yoxa çıxmışdı onlar?

Yenə bayaqkı limonu xatırladım. Qalaqlanmış kitabların rəngləri bir-birinə qatışmışdı və mən həmin çalarları limonla müqayisə etdim. Hə, əlbəttə...

Bayaq küçədə keçirdiyim həyəcan və yüngüllük geri qayıtmışdı.

Mən şkafdan digər kitabları da aşağıya töküb onları qarışdırdım, onu tapana qədər: qırmızı və göy rənglərin əcaib qarışığı qalaqlanmışdı.
Axırda onu götürdüm.

Ürəyim çırpınmağa başladı, ancaq sonuncu tapşırığı yerinə yetirməklə sakitləşdim. Asta-asta, qorxa-qorxa limonu ianə kimi torpağın üstünə qoydum. Və bununla da tapşırığı bitmiş hesab etdim.


Mən baş verənləri təhlil etdim. Limonun sarısı sorulmuş kimi görsənirdi, parusin parçatək.

İndi Maruzenin tozlu üzü və bir də gərginlik hissini götürən limon var...və bir anlıq donub yerində qalmış mən.

Qəfildən ikinci ideya ağlıma gəldi – qəribə plan idi və bu, məni qorxutdu; “Elə davranacağam ki, elə bil heç nə yeməmişəm, ən yaxşısı çölə çıxmaqdır...”

Mən sevincdən özümü saxlaya bilmədim. “Ən yaxşısı gedim. Bəli, gedəcəyəm”. Və mən cəld çölə çıxdım. 

Yolda qayıdan başı gülmək məni tutdu, özümü zorla saxlasam da güldüm.

Yəqin ki, bu, dəlilik idi, amma mən limonu qoyduğum yerdə tamamilə nəsə başqa bir şey təsəvvürümə gətirdim; Maruzen mağazasındakı şkafda qızılı rəngdə parıldayan qorxunc bomba görmüşdüm.

Elə bildim bombanı oraya qoyan əclaf da mən idim və on dəqiqə sonra orada, Maruzenin incəsənət şöbəsində, düz ortada böyük partlayış olacaqdı. Mən bunu elə şadyanalıqla düşünürdüm ki...

Bax elə bu an Maruzendə tozanaqdan göz-gözü görməyəcək.

Mən bu küçəni bir rəssamın freskasına baxantək nəzərdən keçirəndə artıq Kyoqokunu da keçmişdim.


_____________

Nakayamadera* - Yaponiyada müqəddəs məbədlərdən biridir və bir neçə dəfə bu məbədə sönən ulduzun düşməsini görənlər olmuşdur.

Rokoko* - Avropada 1715 – 1750-ci illəri əhatə etmiş dizayn üslubudur. XVIII əsrin 90-cı illərdə Yaponiyaya gəlmişdir. Bu üslubdan əsasən, interyer dizaynın qurulmasında istifadə edilirdi.

Alleqro* - musiqi terminidir, klassik sonata və ya simfonik musiqi nəzərdə tutulur.

Qorqona* - yunan mifologiyasına görə qorqonalar üç bacı olublar – Evriala, Sfeno və Meduza. Başlarında saç əvəzinə ilanlar olan bu qadınlar eybəcərlik və qəddarlığı təcəssüm etdirirdilər. Onların içində ən tanınmışı xüsusi sehrə malik olan Meduza idi. Kimə baxsaydı həmin adam o saat daşa dönərdi. Onu öldürən qəhrəmanın adı isə Persey idi.

“Baykanşa Şigen"* - Çində Minq sülaləsi dövründə yaşamış, tanınmış şair, alim, hərbçi Lui Cinin öz dövrünün hökmdarı haqda yazdığı tənqidi əsərlərdən bəhs edilir.
                                                                                                               Oktyabr, 1924-cü il



عرب الفباسیندا متن وارسا بورادا یازین، یوخسا بو سطرلری سیلین

No comments: