گونوموزون راديکالى XXعصرين سونو، XXI­عصرين اوؔلى رادیکالی اوچون ائريک فروم ارثی

آلئکساندر تاراسوفون - آذربایجان تورکو الیفباسنه: م. جواد زاده 

بو گونلرده داهی آلمان موتفکيری، سوسیولوق، فیلوسوف، سوسیال پسیخولوق، پسیخوآنالیتیک، «فرانکفورت مکتبی»نین نماینده‌سی، نئوفرويدیزم و فرويدو- مارکسيزمین یارادیجیلاریندان بیری ائريک فرومون ۱۱۱  یاشی تامام اولدو. بو موناسیبتله سایتیمیز روس سوسیولوق و پولیتولوقو آلئکساندر تاراسوفون ۱۹۹۶-۱۹۹۷-جی ایللرده س. کوریوخین آدینا آزاد اونیوئرسيته‌تده‌‌کی «XX عصر اجتماعی فیکری: گونوموزون سیاسی رادیکالی اوچون پراکتیک فايداسی» مؤوضوع‌لو محاضره‌‌لر سئرییاسیندان «XX عصرین سونو–XXI  عصرین اولی رادیکالی اوچون ائريک فروم ارثی» محاضره‌‌سینی تقدیم ائدیر.

ایلک اؤنجه، منیم محاضره‌‌لریمه منتظم اولاراق گلنلره خاطیرلادیرام و ایلک دفعه گلنلره معلومات وئریرم کی، بو محاضره‌‌لر کورسو هانسی‌سا کونکرئت فلسفی دوکترینانین و یا آیری-آیری موتفکيرلرین فیکیرلرینین شرحینه حصر اولونماییب اگر سیز فلسفه‌ده‌ بو و دیگر، استقامت و یا فلسفی، سوسیولوژی، سیاسی فیکیر نماینده‌لری حاقيندا تام معلومات الده ائتمک ایسته‌ییرسینیزسه، او زامان کیتابخانایا گئتمه‌لی و صبیرله اوخومالی‌سینیز. بو – رادیکال فیکیر کورسودور. اجتماعی فیکرین موختلیف ایستیقامتلریندن، موختلیف موتفکيرلرین یارادیجی ارثیندن من کونکرئت حیصه‌لری – «کرپیجلری» سئچیرم کی، شعورلو اولاراق رادیکال رولونو سئچمیش، اطراف موحیطه، مؤوجود قورولوشا، ایداره ائد‌ن رئژیمه قارشی چیخمیش اینسان، یعنی اؤزونو اينقيلابچى کیمى فورمالاشدیرماغا قرار وئرمیش اینسان بو «کرپیجلردن» اؤز دونیا گؤروشونو یارادا بیلر. بو «کرپیجلر» اونا، قروپدا و پارتییادا مقاومت گؤسترمه‌سيندن آسیلی اولمایاراق، مقاومت واحيدی اولماغا ایمکان وئریر. اگر بئله بیر ایمکان یوخدورسا – قروپدا و پارتییادا مقاومت گؤسترمک و یا آکتیو مقاومت گؤسترمک ایمکانی يوخدورسا، اوندا او، تک، اؤز داخيلى عقيده‌سینه اساس‌لاناراق باجاردیغی قدر اوزون مدت داوام گتیره، اجلافا چئوریلمه‌يه بیلر. ایرتیجاع دؤورلری، گئج و یا تئز بیتیر و (اگر عؤمور یئترسه) سیز نه واخت‌سا آکتیو مقاومت واختینا یئتیشه‌جک سینیز.

یعنی سیز نظرده توتمالی‌سینیز کی، من هر فیلوسوفون و یا هر اجتماعی فیکیر موتفکيرلری قروپونون نظریه‌سيندن محض «کرپیجلری» سئچدیگیمه گؤره، طبیعی‌دیر کی، «کرپیجلر» بو ایدئولوقلارین فلسفه‌سینی و یا سیاسی باخیشلارینی عکس ائتدیرمه‌يه بیلر.

مثلاً بوگونکو محاضره‌‌نین پرئدمئتی – ائريک فروم‌دور. فرومون تام اساسلانمیش شکيلده غئیری–اينقيلابچى رئپوتاسییاسی وار ایدی، او، زوراکی اینقیلابین طرفداری دئگيلدی، فروم پسیخوتئراپئوت ایدی و هر پسیخوتئراپئوت کیمی رئفورماتور ایدی، او، همچینین جمعيتی ده تئراپئوتیک مئتودلارلا معالیجه ائتمگه مئیل‌لی ایدی، حالبوکى اینقیلاب معاليجه‌نین جرراحؔیه مئتودلارینا عایید ائدیلیر. بونا گؤره ده فرومون دونیا گؤروشونده‌کی رادیکال ائلئمئنتلر رئفورماتور گئییمی ایله اؤرتولموش، گیزله‌دیلميشدىر. اما ماراقلی‌دیر کی، فروم اؤزو محض رادیکال فیکیر نماینده‌لرینه بؤیوک حؤرمتله یاناشیردی. فرويدیست کیمی (اونو موختلیف جور آدلاندیریرلار: «نئوفرويدیست»، «سول فرويدیست»، «فرويدو–مارکسیست») او، بیر دفعه دئمیشدی کی، مارکس فرويددان داها گؤرکملی‌دیر، بئله کی، فرويد نه‌ده‌ اولسا، رئفوتماتوردور، مارکس ایسه - رادیکال اينقيلابچى‌دیر. رادیکال اینقیلابچی‌نین دونیایا یاناشماسى‌نين دونیانین داها قلوبال، جدی درکی ائدیلمه‌سی اولدوغونون و داها درین یاناشما اولماسى‌نين «اینستینکتیو» آنلاشیلماسی حؤرمت آشیلاییر. فرومون رئفورماتور اولدوغو حالدا، آچیق شکيلده بیرینجی‌لیگی دونیانین درک ائدیلمه‌سی و دگيشديریلمه‌سينده اینقیلابی یاناشمایا وئرمه‌سی - یعنی «اؤزونه قارشی تبلیغاتلا مشغول اولماسی» فروما شرف وئریر.

بیر آز دا ائريک فرومون اؤزو حاقيندا: ۱۹۰۰–جو ایلده فرانکفورت – آم – ماین شهرینده‌ دوغولموش، ۱۹۸۰–جی ایلده ایسوئچره‌ده‌ وفات ائتميشدىر. گؤروندوگو کیمی، اوزون عؤمور سورموشدور. فلسفه تحصیلی آلان فروم هایدئلبئرگ اونیوئرسیته‌تینی بیتیرميشدى، سونرا پسیخوآنالیزله ماراقلانميشدى، مونشن اونیوئرسیته‌تینده‌، سونرا ایسه بئرلین اونیوئرسيته‌تینده‌ (و یا آمئریکانلارین عینادلا یازدیقلاری کیمی، بئرلین پسیخوآنالیز کوللئجینده‌) پسیخوانالیز تحصیلی آلميشدىر. فروم‌دا ماراقلى و سجیه‌وی اولان اودور کی، او، طبیب دئگيل. بیر چوخ پسیخوانالیتیکلرین طيب تحصیلی واردیر (یعنی طبیعت علملری اساسلى)، فرومون ایسه هومانیتار تحصیلی وار (هایدئلبئرگ`ده او، فلسفه ایله یاناشی، پسیخولوگییا و سوسیولوگییانی دا اؤگرنميشدى). یقین کی، محض بو، فروم طرفيندن بئله پارلاق و اؤزونه‌مخصوص فرويدو–مارکسيزم واریانتی‌نین، خصوصی پسیخوتئراپئوتیک دوکترینانین دئگيل، سوسیال فلسفه‌نین و یا داها چوخ – سیاسی‌لشمیش سوسیال فلسفه‌نین یارادیلماسینا سبب اولموشدور. اونون طيب تحصیلی اولسايدی، گومان ائدیرم کی، فروم صيرف کلینیک پسیخولوگییا ایله مشغول اولاردی، یعنی مخصوصی اولاراق پاسیئنتلرین معاليجه‌سی ایله مشغول اولاردی.

۱۹۲۵–جی ایلدن فروم پسیخوانالیتیک کیمی فعالیت گؤسترمگه باشلاییر و ۲۰-جی ایللرین سونونا دوغرو تدریجن، اما دوزگون اولاراق اوندا فرويدین نظریه‌سینه قارشی اینام‌سیزلیق آرتماغا باشلاییر (گؤرونور، یاخشی هومانیتار تحصیل اؤزونو بروزه وئریر). اونونلا قورتاریر کی، فروم ۱۹۲۹-جو ایلده فرانکفورت سوسیال تدقیقاتلار اینستیتوتونا (فرانکفورت مکتبی کیمی معلوم اولان) گلیر. فرانکفورت مکتبی‌نین فرومون باخیشلارینا بؤیوک تأثیری اولور. فرانکفورت مکتبینده ۱۹۳۲–جی ایله کیمی بیلاواسیطه فعالیت چالیشميشدير، ۱۹۳۳-جو ایلده ایسه فاشیست حاکمیتی‌نین برقرار اولماسی ایله، فروم بیر چوخ «فرانکفورت‌لولار» کیمی مهاجرت ائدیر، آبش-آ گلیر و موختلیف قوروملاردا آرتیق پسیخوآنالیتیک و پسیخیاترییا پروفسورو و یا پسیخوانالیز معلمی کیمی فعالیت گؤستریر...

۱۹۶۱-جی ایلده فروم اؤزونون مشهور (ان آزیندان آبش-دا) اثری اولان «مارک‌سین اینسان کونسئپ‌سییاسی» اثرینی نشر ائتدیریر. بو کیتابین چیخماسی اونونلا علاقه‌داردیر کی، فروم بوندان بیر آز اول آبش-این سوسیالیست پارتییاسینا عضو اولور – بئله کیچیک بیر سول (سول‌مارکسیست) تشکیلات وار ایدی. «اینسان کونسئپ‌سییاسی»نی فروم خصوصیله بو پارتییا اوچون یازميشدى، بئله کی، معین ائتميشدى کی، گنج مارکس آبش-دا ترجومه اولونماییب، آبش-دا اونو دئمک اولار کی، تانیمیرلار – حتی اؤزلرینی مارکسیست حساب ائد‌نلر ده. فروم قرار وئردی کی، بو بوشلوغو دولدورماق لازیم‌دیر و او، ایلک آدام ایدی کی، مارکسین ائرکن اثرلریندن بؤیوک حيصه‌لری نشر ائتدیردی (و شرح ائتدی). بونا گؤره ده بیر چوخ متنلر وار کی، اورادا فرومو بیلاواسیطه غرب مارکسیستلرینه عایید ائدیرلر – بو کیتاب («مارکسین اینسان کونسئپ‌سییاسی») مارکسیست فیکیر نماینده‌لرینه و اؤزونو مارکسیست حساب ائد‌نلره بو قدر تأثیر ائتميشدى. سوسیالیست پارتییاسى‌نين رهبرلیگی فروم طرفيندن تکلیف اولونان پروقرامی رد ائتميشدير، بوندان سونرا ایسه فروم پارتییانی ترک ائدیر.

عمومیتله، فروم چوخ تئز (هر حالدا آبش-آ یئنی گلمیش اینسان اوچون) – ۱۹۴۱-جی ایلده «آزادلیقدان قاچیش» اثرینی یازدیقدان سونرا پوپولیارلیق قازانميشدىر.

اما فروما، همین «کرپیجلره» قاییداق.

ایلک «کرپیج» – فرومون «سوسیال کاراکتئر» حاقينداکی نظریه‌سی‌دیر. «سوسیال کاراکتئر» حاقيندا فروم داها چوخ «اینسان اؤزو اوچون» (۱۹۴۷) اثرينده یازميشدى، اما او، بو حاقدا داها بیر نئچه دفعه یازميشدى (فروم ائله مؤلفلره عایید ائدیلیر کی، بیر فیکری بیر نئچه دفعه - داها گئنیش، داها اطرافلى، ایتی شکيلده بیر نئچه اثرله تکرار ائدیر). بو ایدئیایا هم ده «آزادلیقدان قاچیش»، «سئومک صنعتی»، و «ایللوزییالارین اسارتیندن» (بیزده بو کیتاب بو آدلا نشر ائدیلیب - اصلینده ایسه «ایللوزییالارین قانداللاریندان» (بیزده - روسییادا رئد.)) اثرلرينده، همچینین روس دیلینه ترجومه ائدیلمه‌میش اولان «مارکسین نظریه‌سینه هومانیست پسیخوانالیزین تطبیقی» مقاله‌سينده راست گلینیر. بو مقاله «سوسیالیست هومانیزم» مجموعه‌سينده ۱۹۶۵-جی ایلده نیویورک-دا نشر ائدیلميشدى (مجموعه‌نین رئداکتورو – فروم‌دور). بیلدیگیم قدریله، بو مجموعه خصوصی ساخلامادان چیخاریلميشدير، اونا گؤره ده اینگیلیسجه اوخویانلار اونو آسانلیقلا، مثلاً لنین آدینا کیتابخانادا الده ائده بیلرلر. بو مقاله‌ده‌، منیم فیکریمجه، «سوسیال کاراکتئر» کونسئپ‌سییاسی داها دولغون ایضاح ائدیلميشدير.

فروما گؤره، سوسیال کاراکتئر - ان گئنیش اهالی طبقه‌لرینه مخصوص اولان آنلاییش‌دیر (فروم ایلک نؤوبه‌ده‌، «اورتا سینفین»، خیردا بورژوازییانین – روس دیلینده بو سؤزون اولماسیندان ایستیفاده ائد‌رک دئیه‌جگیمیز کیمی – «اوبیواتئلین» «سوسیال کاراکتئرینی» تدقیق ائتميشدير). داها دقیق دئگيلرسه، سوسیال کاراکتئر – داها گئنیش اهالی طبقه‌لرینه عایید ائديلن آنلاییش‌دیر، بئله کی، «سوسیال کاراکتئر» بو طبقه‌یه سیرینميشدى. «سوسیال کاراکتئر» تحصیل سیستئمی، دین، تصدیق ائدیلمیش مدنیت اینستیتوتلاری و بونا علاوه اولاراق – عائله تربییه‌سی ایله یارادیلیر. بو زامان نظرده توتماق لازیم‌دیر کی، اوشاق دا عائله‌ده‌، ایلک نؤوبه‌ده‌، سانکسیالاشدیریلمیش، ایندیکی مدنیت طرفيندن قبول ائدیلمیش، عادی، نورمال، طبیعی ساییلان مئتودلارلا تربییه ائدیلیر. فرومون فیکرینجه، «سوسیال کاراکتئر» – اینسانین یاشادیغی کونکرئت مدنیته، جمعیتین معین تشکیل تیپینه آداپتاسییاسى‌نين نتیجه‌سی‌دیر. فروم اونا معلوم اولان جمعیتلردن هئچ بیرینین اینسانا اؤزونو تام شکيلده ایفاده ائتمگه ایمکان وئرمه‌دیگینی و نتیجه اعتباریله، شخصیتین جمعیتله از‌لی ضدیتده‌ اولدوغونو حساب ائتدیگینه گؤره، «سوسیال کاراکتئر» – شخصیته جزاسیز اولاراق غئيرى – موکمل و اونا دوشمن اولان جمعیتده‌ یاشاماغا ایمکان وئرن مئخانیزم‌دیر. طبیعی کی، بئله آداپتاسییا شخصیتین تحریفی ایله، اونا زیان ووراراق و اونون غئیری–موکمل، پاتولوژی جمعیته تابع ائدیلمه‌سی ایله گئرچکلشیر. فروم «سوسیال کاراکتئر»این تدقیقی زامانی بئله بیر نتیجه‌یه گلميشدىر کی، «سوسیال کاراکتئر» – قورویوجو مئخانیزم‌دیر، فردین (بورادا شخصیت آنلاییشینی ایستیفاده ائتمک دوزگون دئگيل، داها دوزگون «فرد»، «ایندیوید» سؤزودور) فروستراسییا گتیرن وضعیته، اینسانا اؤزونو شخصیت کیمی اینکیشاف ائتدیرمک و اوندا اولان طبیعی ایمکانلاری تام شکيلده ایفاده ائتمک ایمکانی وئرمه‌ين سوسیال موحیطه قارشی جاواب مئخانیزمی‌دیر. پرینسیپجه، طبیعی کی، «سوسیال خارئکتئر»این فورمالاشماسی مئخانیزمی بو «سوسیال کاراکتئر»این آشیلاندیغی هر بیر فرده موناسیبتده‌ رئپرئسیو مئخانیزم‌دیر (معاصر دونیادا، یعنی رئپرئسیو جمعیتده‌). او، هر حالدا آشیلاندیغینا گؤره، «سوسیال کاراکتئر» – فرومون گؤستردیگی کیمی – سوسیال جهتدن ایستابیل‌لشدیریجی عامل‌دیر. یعنی، «سوسیال کاراکتئر»این فردلره آشیلاندیغی آندان اعتباراً، همین فرد اونو احاطه ائد‌ن سوسیال سیستئم اوچون تهلوکه‌سیز (و یا پوتئنسیال اولاراق تهلوکه‌سیز) اولور.

فرومون فیکرینجه، موختلیف جمعیتلره، جمعیتلرده اولان موختلیف صینیفلره اؤز «سوسیال کاراکتئری» خاص‌دیر. ایداره ائدیجی صینیفلرین و طبقه‌لرین آشاغی – بوتؤولوکده جمعیته - اونلارا صرفه‌لی اولان «سوسیال کاراکتئری» نقل ائتمه ایمکانلاری اولدوغونا گؤره، طبیعی کی، اونلار حاکمیته بوراخیلمایان صینیفلره، حؤکمران صینیف و طبقه‌لره صرفه‌لی اولان «سوسیال کاراکتئر» آشی‌لانیر. یعنی، بیزیم ایندی دئیه‌جگیمیز کیمی، یاد صینیف کاراکتئرینین یئریدیلمه‌سی باش وئریر – فروم ساده‌جه بئله سؤزلر ایشلتمیردی، او، پسیخوانالیز تئرمینلری و فرانکفورت مکتبی تئرمینلریندن ایستیفاده ائدیردی (بئله کی، «سوسیال کاراکتئر» تئرمینینی آدورنو دا ایستیفاده ائدیردی). فروم حساب ائدیردی کی، «سوسیال کاراکتئر» واجیب اولان فیلتئر رولونو اویناییر، یعنی کیمه کی «سوسیال کاراکتئر» آشیلانميشدير، پرینسیپجه، اونلار بو «سوسیال کاراکتئر»ه اویغون اولمایان ایدئیا و ایده‌آللاری قبول ائده بیلمیرلر. بو ایده‌آللاری اؤزلرینه یاد اولاراق گؤردوکلری اوچون دئگيل (یعنی، شعورلو اولاراق نظردن کئچیره‌رک)، بو ایدئیالار باشا دوشه بیلمه‌دیکلری اوچون، اونلار تامامیله باشقا تفکوره مالیکدیرلر. یعنی، سن تبلیغاتلا بو اینسانلارا مراجعت ائده بیلرسن، اما اونلار سنی باشا دوشمگه‌جکلر، یعنی «سوسیال کاراکتئر» اونلارا سنی باشا دوشمگه ایمکان وئرمه‌ين، سنین تقدیم ائتدیگین اوبرازلاری، آرقومئنتلری و ایدئیالاری قبول ائتمگی قاداغان ائد‌ن باریئر (آرا کسمه) یاراتميشدير. اگر سن بو باریئردن کئچه بیلميسن‌سه، بونونلا سن «سوسیال کاراکتئر» داشییجی‌سی اوچون دؤزولمز شرایط یاراتمیسان، بئله کی، سن اصلینده اونا باشا سالمیسان کی، او - اجلاف‌دیر. اؤزونو اجلاف کیمی درک ائده‌‌رک یاشاماق چوخ چتین‌دیر. قورویوجو مئخانیزملر ده بئله حادثه‌لرین باش وئرمه‌سینه، کونکرئت فردین بئله ایسترئس یاشاماسینا یول وئرمه‌مک اوچون مؤوجوددورلار – اونا گؤره یوخ کی، بو اونو قیجیقلاندیریر (اونسوز دا فرد جمعیتده‌ کیفایت قدر قیجیقلاندیریلیر)، اونا گؤره کی، بو وضعیت اونو پسیخوز سوییه‌سینه چاتدیریر، یعنی تامامیله نورمال وضعیتیندن یاییندیریر. معین «سوسیال کاراکتئر» زمینینده یارانان ایدئیا و ایده‌آللار ایسه ترسینه، اونو مؤحکملندیریر، اینتئنسیولشدیریر. بئله‌لیکله، «سوسیال کاراکتئر» – یاراندیغی آندان اؤزو اؤزونو دستکله‌ين مئخانیزم‌دیر.

فروم «سوسیال کاراکتئر»این بیر نئچه واریانتینی آشکار ائتميشدىر، دیگر مساله ایسه - بو کلاسیفیکاسییانین و کاراکتئرلره آدلارین سئچیلمه‌سى‌نين نه قدر اوغورلو اولماسی‌دیر. اما اساس اولانی اودور کی، فروم بیر نئچه بازا «سوسیال کاراکتئر»لری آشکار ائتمگه مووفق اولموشدور و گؤرونور، اونلار رئال‌لیق‌دا دا مؤوجوددورلار.

فروم جمعی دؤرد نؤوع «غئیری–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر» آشکار ائتميشدير. «غئیری–پرودوکتیو» – اینسانا سیستئمین چرچیوه‌لریندن کنارا چیخماغا ایمکان وئرمه‌ين، اینسانا آزاد، یعنی اؤزو کیمی اولماغا، اؤزونو شخصیت کیمی رئالیزه ائتمگه ایمکان وئرمه‌ين کاراکتئرلردیر. «پرودوکتیو/غئیری–پرودوکتیو» فرويدیست تئرمینلردیر. اونون ایستحصاللا علاقه‌سی يوخدور. او، یالنیز هر هانسی سوسیال کاراکتئرین اینسانا اؤزونو شخصیت کیمی، اؤز منلیگینی قوروماغا ایمکان وئریب وئرمه‌مه‌سینی گؤستریر.

«غئیری–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر»این ایلک تیپی – رئسئپتیو مئیل‌دیر. فروم دئییر کی، رئسئپتیو مئیل ایله فرقلنن اینسان حساب ائدیر کی، بوتون نعمتلرین منبعی خاریجی دونیادادیر و حساب ائدیر کی، آرزو اولونانی الده ائتمگین یئگانه اوصولو - بو ایسته‌نيلنین خاريجدن آلینماسی‌دیر.

ایکینجی تیپ – ایستیثمارچی مئیل‌دیر. همچینین او دا بئله بیر پوستولاتا اساس‌لانیر کی، بوتون نعمتلرین منبعی خاریجده‌دیر، اینسانین ایسته‌دیگی هر شئیی اؤز گوجو ایله یاراتمالی دئگيل، کناردا آختارمالی‌دیر. رئسئپتیو تیپدن فرقلى اولاراق، ایستیثمارچی تیپ ایسته‌نيلنین هدیه کیمی وئریلمه‌سین الده ائدیلمه‌سینی گؤزله‌میر، اونو گوجله و یا یالانلا آلیر. و بو اینسان فعالیتی‌نین موختلیف ساحه‌لرينده: سئوگی حيسلر ساحه‌سينده مئیدانا چیخیر، مثلاً، ایستیثمارچی مئیل‌لی اینسانلارین اله کئچیرمک و اوغورلاماق مئیللری واردیر، اونلار یالنیز باشقاسى‌نين الیندن آلینا بیله‌جک شئیلره مئیل ائدیرلر؛ اینتئللئکتوال فعالیته موناسیبتده‌ بئله اینسانلار یئنی ایدئیالار دوشونمگه دئگيل، اونلاری اوغورلاماغا سعی گؤستریرلر.

اوچونجو تیپ – توپلاییجی مئیل‌دیر. بیرینجی ایکی تیپدن اونونلا فرقلنیر کی: اونلارین نعمتلرین الده ائدیلمه‌سى‌نين کنار منبع‌لرینه ایستیقامت‌لنیب‌لر، توپلاییجی مئیل ایسه یئنی، کناردان گلن هر شئیه قارشی اینامسیزلیقلا خاراکتئریزه اولونور. بو مئیل‌لی اینسانلارین شعورونداکی تهلوکه‌سیزلیک توپلاماغا و توپلانانین قورونماسینا اساس‌لانیر، عئينى زاماندا صرفیات اونلار طرفيندن تهلوکه کیمی قبول اولونور. بو اینسانلار اؤزلرینی خاریجی دونیادان محافظه ائدیرلر («منیم ائویم – منیم قالام‌دیر») و اونلارین اساس مقصدی – بو «قالانین» داخیلینده مومکون اولدوغو قدر چوخ توپلاماق و مومکون قدر چیخارتماق‌دیر. اونلارداکی بو خسیس‌لیک عئينى درجه‌ده‌، پولا، حيسلره، فیکیرلره ده عایید ائدیلیر... اونلار اوچون سئوگی - الده ائتمک، منیمسه‌مک‌دیر. اونلار اؤز سئوگیلرینی وئرمگه چالیشمیر، اؤز «سئوگی‌لیلرینه» مالیک اولماق ایسته‌ییرلر.

فرومون خصوصیله چوخ دقت یئتیردیگی، تنقید ائتدیگی و اونون فیکرینجه، کاپیتالیزمده‌ اوستونلوک تشکیل ائد‌ن دؤردونجو تیپ – بازار مئیلی‌دیر (بازار مئیلی معاصر کاپیتالیزمده‌، ۲۰-جی عصر کاپیتالیزمینده‌ اوستونلوک تشکیل ائدیر؛ فروما گؤره، داها ائرکن مرحله‌لرده توپلاییجی مئیل اوستون ایدی). بازار مئيلی اونا اساس‌لانیر کی، فرد، ایندیوید (ساتين مالى)، بازاردا دؤور ائد‌ن (ساتين مالى)‌یه چئوریلیر. مووافیق شکيلده، بو شخصیت ده - محض (ساتين مالى) کیمی قیمتلندیریلیر. قیمتلندیرمه پرینسیپی بازار (ساتين مالى)‌لاری اوچون ده، اینسانلار اوچون ده عئينى‌دیر: بیرینده‌ (ساتين مالى)‌لار ساتیشا قویولور، دیگرینده‌ ایسه شخصیتلر، بو مئیل صاحبلرینین نؤقطه‌یی–نظریندن ایسه فرق بؤیوک دئگيل. مووافیق اولاراق، بئله اینسان اؤزونو (ساتين مالى) کیمی فورمالاشدیرمالی‌دیر. فروم دئییر کی، چامادان کیمی اینسان دا بازاردا دبه اویغون اولمالی‌دیر، او بیلمه‌لی‌دیر کی، بازاردا هانسی تیپ اینسانلارا طلب وار. یعنی اینسان دبه یاراماق و اؤزونو ساتماق سعیی نامینه اؤز شخصیتیندن امتیناع ائدیر. باشقا جور دئسک، اینسان بیان ائدیر: «من، سیزین منی گؤرمک ایسته‌دیگینیز کیمی‌ا‌م»، بورادا «سیز» – آلیجیلاردیر. بو اینسان اؤزونو فاحیشه سوییه‌سینه ائندیریر. اونون باشقالارینا موناسیبتی ده اؤزونه موناسیبتیندن فرقلنمیر، بئله کی، دیگرلری ده (ساتين مالى) کیمی گؤرولور و اولدوقلاری کیمی چیخیش ائتمیرلر، طلب اولونان طرفلرینی تقدیم ائدیرلر.

بونلار فرومون تصویر و آییرد ائتدیگی «سوسیال کاراکتئر» فورمالاری‌دیر. رادیکال اولماغا، اؤزونو مقاومتده‌ فورمالاشدیرماغا قرار وئرمیش اینسانین نؤقطه‌یی–نظریندن، فرومون بو کشفی‌ اونا گؤره دگرلی‌دیر کی، فروم طرفيندن کشف ائدیلمیش «سوسیال کاراکتئرلره» اساس‌لاناراق، بو تیپلری اؤیره‌نه‌رک اویغون اولماماق پرینسیپینه اساساً مقاومت گؤسترمک اولار. اؤز حرکتلرینی، حيسلرینی، رئاکسییالارینی بیزیم «غئیری–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر» داشی‌يیجی‌لارینین داورانیشلاری، حيسلری و رئاکسییالاری ایله موقاییسه ائده بیلریک. اگر سیزین داورانیشلارینیز جمعیتین «سوسیال کاراکتئر»لره یئتیردیگی داورانیش تیپلری ایله اوست-اوسته دوشورسه (بو گون – بازار تیپی‌دیر، اما پرینسیپجه، صحبت «غئيرى–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر» تیپلریندن – رئسئپتیو، ایستیثمارچی، توپلاییجی تیپلردن گئدیر) او زامان بو منفی حال‌دیر، بئله داورانیشی ترکیتمک لازیم‌دیر. اگر اوست-اوسته دوشمورسه، دئمه‌لی سیز بو سیستئمده‌ خاریجی دونیایا تابع ائدیلمه‌میسینیز، سیز آرتیق مقاومت گؤستریرسینیز، سیز آرتیق اينقيلابچى‌یا چئوریلیرسینیز (ان آزیندان پوتئنسیال اولاراق).

بو زامان نظرده توتماق لازیم‌دیر کی، اينقيلابچى – موطلق قیام‌چی دئگيل. مساله بوندادیر کی، بازار «سوسیال کاراکتئری» اوچون اساس ماسکالاردان، اساس ایمیجلردن، ساتیلمیش ایپوستاسلاردان بیری کیمی قیام‌چی اوبرازی چیخیش ائده بیلر. قیام‌چی‌یا بازار طلباتی، KİV – ده طلبات وار، قیاما معین قیمت اؤده‌‌نیلیر، اوندان پول قازانماق اولار، اونون رسمینی چکمک اولار، اونو TV - ده گؤسترمک اولار، او، یاخشی (یعنی یاخشی ساتیلان) شکیل‌دیر.

اينقيلابچى ایسه اؤزوندن پول قازانماغا ایمکان وئرمز؛ او، قیامچى‌دان اونونلا فرق‌لنیر کی، اونوامتعه‌يه (ساتين مالينا) چئویرمک اولماز، او، عادتن خاریجی جهتدن گؤزه چارپان دئگيل، KİV - ده نئجه ایشیقلاندیریلدیغی و یا اوبرازینین نه قدر ساتیلیب–ساتیلمادیغی اونا ماراقلى دئگيل. او، اؤزونده تام‌لیق، اؤزونده بوتؤولوک حيسی ایله یاشاییر و اونا ماراقلى اولان شئی بو جمعیتین اساسلارینی داغیتماسی، داغیتماسی و یئنه ده داغیتماسی‌دیر. او، قیامچى‌دان، کوچه ناطیقی‌نین پروفئسیونال کشفیات‌چى‌دان فرقلندیگی کیمی فرقلنیر. کوچه ناطیقی هامی‌نین گؤزو قارشیسیندادیر، او، نئجه رادیکال شوعارلار دئسه ده، معین درجه‌ده‌ اؤزونون داغیدیجی پوتئنسیالینی نویتراللاشدیریر – بیرینجی‌سی، هامی‌یا اونون تکلیف ائتدیگی هر شئی (یعنی دوشمنه پلانلارینی آچیر) آیدین اولور، ایکینجی‌سی، اونو خصوصی آختارماغا احتیاج يوخدور، ایسته‌نيلن آن ضررسیزلشدیرمک مومکوندور. پروفئسیونال کشفیاتچینی ایسه هئچ کیم گؤرمور – اونون پروفئسیونال فعالیتینی هئچ کیم بیلمیر، اما نتیجه‌لری رقیب اوچون فاجیعه‌وی اولا بیلر. او، محض اونونلا تهلوکه‌لی‌دیر کی، سیستئم اوچون گؤرونمزدیر...

حاقيندا دانیشماغی اؤزومه بورج بیلدیگیم، فرومون نظری ترتیبیندن گؤتورولموش ایکینجی «کرپیج» فرومون ائکزیستئنسیال دیخوتومییا آنلاییشی‌دیر. فروم بیر نئچه بئله دیخوتومییانی (یعنی ضدیتی، اونا گؤره ائکزیستئنسیالدیرلار کی، فرومون فیکرینجه، تاریخاً عمله گلمه‌میشلر، ازلدن مؤوجود اولموشلار) آییرد ائدیر، اما بیزیم اوچون ماراقلى اولانی اینسان مؤوجودلوغونون محدود زامانی و بو محدود زاماندا اینساندا اولان بوتون پوتئنسیالی، بیزیم هر بیریمیزین حیاتا کئچیره بیله‌جگیی لاییحه‌لری گئرچکلشدیرمه‌نین غئيرى–مومکونلوگو آراسینداکی دیخوتومییادیر.  ديخوتومييا. ايکى کاملا متضاد فيکير و شئيين آراسينداکى فرق

فروم یازیر کی، اینسان حیاتی‌نین قیسامودتلی‌لیگی اینسانا حتی الوئریشلی شرطلر داخیلینده‌ ده اؤزونو تام رئالیزه ائتمگه ایمکان وئرمه‌يیر. یالنیز اگر اینسانین حیاتی‌نین اوزونلوغو اینسان‌لیغی حیاتینا برابر اولسایدی، یالنیز او زامان اینسان اؤزونو تاریخی پروسئسده‌ گئرچکلشن اینسان اینکیشافیندا رئالیزه ائده بیلردی. من امینم کی – بو چوخ واجیب کشف‌دیر. بیز هامیمیز بیر سیرا شئیلری، ائتمه‌دیگیمیز، بیر سیرا لاییحه‌لری گئرچکلشدیرمه‌دیگیمیز اوچون اذیت چکیریک – بونون اوچون چوخ سببلر وار: خاریجی دونیا مانع اولور، زامان یئتمیر، گوج چاتمیر... – مینلرله سبب اولا بیلر. بیر زامانلار اورسون وئلس – مشهور کینورئژیسور، آکتیور، یازیچی – دئییردی کی، معین آنا قدر، معین یاشا قدر اصل داهی ایدی، سونرا ایسه اونا نه ایسه اولدو، دئیه‌سن جدی خسته‌لیگه توتولدو – و سونرا آرتیق داهی اولمادی. طبیعی کی، اونون بؤیوک ایستعدادی وار ایدی، چوخ مشهور آرتیست اولدو، چوخ شئیه نایل اولدو، اما باشا دوشوردو کی، اؤزونو ایفاده ائده بیلمه‌دی و آرتیق بونو باجارمیر. اونون فیکرینجه، ایستعدادی اؤلدورن شئی خسته‌لیک، پسیخی تراوما، ائولی‌لیک... – بو قبیلدن اولان جدی خاریجی تأثیر گؤسترن ایسته‌نيلن شئی اولا بیلر. اورسون وئلس عؤمرونون سونونا گؤره بو فیکره گؤره اذیت چکیردی کی، داها چوخ شئی ائده بیلر و اؤزونو داها تام ایفاده ائده بیلردی، اما بونو ائتمه‌دی. اورسون وئلس – او اینسان‌دیر کی، تاریخده‌ یالنیز، گؤرکملی رئژیسور، آکتیور و اوریژینال یازيچی کیمی دئگيل، هم ده آمئریکا اهالی‌سى‌نين یاری‌سینی اؤز رادیو وئریلیشی ایله سون درجه قورخوتموش بیر اینسان کیمی قالميشدير. بو، مشهور حادثه‌دیر: ۱۹۳۸-جی ایلده اورسون وئلس رادیودا چالیشارکن هئربئرت وئلسین «دونیالارین ساواشی» اثری اساسیندا تاماشانی گئرچکلشدیرميشدى. لاکین اورسون وئلس حادثه یئریندن رئپورتاژین پارودییاسینی ائتمگی قرارا آلیر: او، حادثه‌لری ایندیکی زامانا، یعنی ۳۰ اوکتیابر ۱۹۳۸ – جی ایله نیوجئرسی‌یه کئچیرميشدى – سانکی نیوجئرسی‌یه مارس‌لیلار يوروش ائتمیشلر و رئپورتاژ «بو فؤوق‌العاده وضعیت» حاقيندادیر. هرچند اورسون وئلس امین ایدی کی، بو اثری هر کس هله یئنی‌یئتمه یاشیندا اوخوموشدو و بو حادثه محض ۳۰ اوکتیابردا (Halloween بایرامی عرفه‌سينده) چیخماسینا باخمایاراق، نتیجه‌لر دهشتلی ایدی: کوتله‌وی پانیکا یاراندی، اون مینلرله اینسانلار اؤز ائولرینی ترک ائتدیلر (خصوصیله ده پرئزیدئنت روزوئلت ین ساکیت‌لیگی قوروماق حاقيندا چاغیریشیندان سونرا)، یوللار قاچقینلارلا دولو ایدی، آمئریکانلار باجاردیقلاری قدر نیوجئرسیدن اوزاقلاشماغا چالیشیردیلار، موتورلو پولیس حيصه‌لری ایله عکسینه، نیوجئرسی‌یه ایستیقامتلندیلر. تئلئفون خطلری ایفلیج وضعیتده‌ ایدی: مینلرله اینسانلار مارس‌لی‌لارین گمیلرینی «گؤرموشدولر» و بو حاقدا حاکمیت اورقانلارینا خبر وئریردیلر. دونانمادا ساحله بوراخیلیشی لغو ائتدیلر. بعضیلری اؤزلرینه قصد ائتمگه چالیشدیلار، بعضیلری ایسه بینوکللاردان (بير گؤزلو دوربون)  «مارس‌لی‌لارین مانهاتاندان برونکس–آ هوجوم ائتدیگینی» «گؤروردولر». اینسانلاری آلتی هفته - باشا دوشورسونوز! – آلتی هفته ایناندیرمالی اولدولار کی، مارس‌لی‌لار – زاد هئچ یئره هوجوم ائتمه‌ميشديلر...

آبش- دا ایکی دفعه بئله حال یاشانميشدى – بیرینجی دفعه او. وئلس ايله، ایکینجی دفعه ایسه کوبادا سووئت نووه باشلیق‌لی راکئتلرین یئرلشدیریلمه‌سی حاقيندا اعلان ائدیلدیگینده‌ (مشهور «کاریب کریزی‌سی»). حالبوکى نووه باشلیق‌لاری - راکئتلردن فرقلى اولاراق – یوخ ایدی، چونکی بیزیم آخماقلار – روس سهل‌انکارلیغی اوجباتیندان – راکئتلری کوبایا چاتدیرميشديلار، باش‌لیق‌لاری ایسه یوخ. یعنی آبش اوچون رئال نووه تهلوکه‌سی یوخ ایدی، آبش-دا ایسه یئنه ده دهشتلی پانیکا وار ایدی: اون مینلرله آمئریکانلار جنوب ایشتاتلاریندا شیمال ایشتاتلارا – روس راکئتلریندن اوزاغا قاچیردیلار. بیر چوخ ایللر عرضینده‌ ایلک دفعه سوپئرمارکئتلرده بوتون ماللار پیشتاختالاردان سوپورولموشدو: آیدین‌دیر کی، نووه محاربه‌سی باشلایارسا – یئمگه هئچ نه اولمایاجاق – بونا گؤره ده آمئریکانلار دئمک اولار کی، بوتون امانتلرینه بؤیوک آلیشلار ائدیردیلر. تکرار ائدیرم: جمعی ایکی دفعه آبش-دا بئله کوتله‌وی پانیکا یاشانميشدى. یعنی اورسون وئلس مدنیت تاریخی و عمومیتله دونیا تاریخینده‌ داهییانه پرووکاسییا‌نين‌ مولیفی کیمی قالميشدير و یئری گلمیشکن، بونونلا دا اورتا آمئریکالی‌نين‌ عقلی سوییه‌سینی، همچینین کیو شعورون مانیپولیاسییاسی و «اورتا اینسانین داورانیشینداکی» رولونو آشکار ائتميشدى.

اما فروما قاییداق. فرومون ائکزیستئنسیال دیخوتومییا آدلاندیردیغی قئید ائدیلمیش ضدیتین اوبیئکتیو مؤوجودلوغونون درک ائدیلمه‌سی ایسته‌نيلن رادیکالا داخيلى ساکیت‌لیک حيس ائتمگه کؤمک ائده بیلر. اگر سیز ائده بیله‌جگینیز هر شئیی گئرچکلشدیره بیلمه‌سه‌نیز – پرینسیپجه بو مومکون دئگيل – دئمه‌لی، بو سیزین فعالیتینیزی ایفلیج ائتمه‌مه‌لی‌دیر و بونا گؤره ناراحات و اومچوق (اومودسوز­ مایوس) اولماق لازیم دئگيل. اؤلومدن قورخماماق اولار – بو چوخ واجیب‌دیر. اؤلوم قورخوسو (اگر، بو دوشونن اینسانا لاییق اولمایان غئيرى-ایرراسیونال، آخماق، جهنم قارشیسیندا، «اؤز گوناهلارینا «او دونیا» قارشیسیندا اولان قورخو دئگيلسه) - اصلینده‌ غئيرى–مؤوجودلوق، یعنی حیاتین اولماماسی قارشیسینداکی قورخودور. سون نتیجه‌ده‌ اینسان حیاتی – مقصدیؤنلو درک ائدیلمیش حرکتلر زنجیری‌دیر. اؤلدوکده‌ سیز بو حرکتلری ائتمکدن محروم اولورسونوز، یعنی اؤلوم معین معنادا سیزین باشا چاتدیریلمامیش (فلسفی معنادا) اولان اوؔلکی حرکتلرینیزی معناسیزلاشدیریر. هم ده بوتون حرکتلر اوغورلو دئگيل، هامیمیز سهو ائدیریک و اؤلوم بیزی بو سهولری دوزلتمکدن، همچینین تکرار سهو ائتمکدن محروم ائدیر. و یالنیز فروم طرفيندن کشف ائدیلمیش دیخوتومییانی باشا دوشه‌رک، سیز اؤزونوزه دئیه بیلرسینیز: قورخماق لازیم دئگيل کی، صاباح حیات دایاناجاق، ایندی ائتمه‌لی اولدوغونوز شئیلری ائتمه‌لی‌سینیز، نه‌یی ایسه ائتمیرسینیزسه، ائتمگه یئتیشمیرسینیزسه - هئچ نه اولماز – سیز اونسوز دا هر شئیی ائده بیلمزسینیز. ایندی فعالیت گؤسترین و قورخمایین، چونکی اؤلوم قورخوسو سیزین رادیکال مئیلینیزی ایفلیج ائده بیلر: «ایندی من بیر شئی ائد‌ه‌جگم، سونرا منی حبس ائد‌ه‌جکلر، حبسخانادا دؤیه‌جکلر، اونا گؤره بونو ائتمگه قورخورام». سن ایسه قورخما، ائت - عکس حالدا بئله بیر منظره یارانا بیلر کی، سن ۹۰، ۱۰۰ یاشینا کیمی یاشایاجاقسان و حیاتدا هئچ نه ائتمه‌میش اولاجاقسان، چونکی قورخوردون. معاصر مئششان جمعیتین بئله داورانیشی – فروم‌دا مووافیق اولاراق «سوسیال کاراکتئر» آدلانیر - هوسلندیریر: او، بو جمعیتی اؤگره‌نیر کی، هانسی سببلره گؤره هارداسا آبخازییادا، هانسی‌سا پئرو قبیله‌سينده، کاشمیرده اینسانلار ۱۰۰ ایل یاشاییرلار. بونون یئرینه ایسه سوروشولمالی‌دیر: «بو اوزون عؤمورلولر نه ائتمیشلر؟» یاخشی، اونلار ۱۱۰ ایل یاشاییبلار، بس خصوصی نه ائدیبلر؟ هانسى‌نين شخصی تجروبه‌سی، شخصی تؤحفه‌سی اینسانلیق اوچون داها واجیب‌دیر – مؤحتشم، گؤرکملی غئيرى–عادی بیر شئی ائدیب ۲۰، ۲۷، ۳۷ یاشیندا وفات ائتمیش اینسانین یوخسا ۱۰۰–۱۱۰ ایل یاشاییب کئچی اوتاران بو اوزون عؤمورلولرین؟ اما باشقا اینسانلار محض بو جور کئچی اوتارا بیلردیلر و بیلیرلر. سوسیال نؤقطه‌یی–نظردن، یعنی سود وئرن، سونرا ایسه بو سوددن پئندیر حاضرلانان و س. بو کئچی سوروسونون مؤوجودلوق ضرورتی نؤقطه‌یی – نظریندن چوبانین ۱۰۵ یوخ‌سا ۱۲ یاشی‌نين‌ اولماسى‌نين، نؤوبتی چوبانین ایسه ۱۲ یاشلی و س. اولماسى‌نين هئچ بیر اهمیتی يوخدور...

اگر فروم طرفيندن کشف ائدیلمیش بو دیخوتومییانی درک ائتسک، اونو اؤز شعوروموزون، دونیا گؤروشوموزون بیر حيصه‌سی ائتسک، بو زامان بیز اؤلومدن، آغری، حیات‌سیزلیق کیمی دئگيل، بیزی حاکم اولمادیغیمیز و بیزه اؤزوموزو تام اولاراق ائتمگه ایمکان وئرمه‌ين مئخانیزمدن اولدوغو کیمی قورخماماغا باشلایاریق. قورخماماغا باشالادینیزسا – دئمه‌لی، اؤزونوزو ایفاده ائتمگه باشلامیسینیز. بورادا باشا دوشمک لازیم‌دیر کی، اگر صحبت تام اؤزونو ایفاده‌دن گئدیرسه، او زامان اینسانین اؤزونو شخصیت کیمی تام ایفاده ائتمه‌سی، یعنی اینسانی اجتماعی قیمت‌لی ائد‌ن پوتئنسیاللارین ایفاده اولونماسى‌نين حیاتا کئچیریلمه‌سی نظرده توتولور، یعنی اونلارین گئرچکلشدیریلمه‌سی اینسانلیغین ترقی‌سینه گتیریب چیخاریر. باشقا جور دئسک، هر هانسی بیر سوبیئکتین دونیادا ان گؤرکملی قومارباز اولماق و یا میلیارد دوللار اودماق و یا کازانووانین دا باجارمادیغی کیمی ان یاخشی باشدان چیخاران، یا دا بؤیوک فاتئح اولوب دونیانین یاری‌سینی فتح ائتمک کیمی پاتولوژی مئیللرینین گئرچکلشمه‌سینی اؤزونو ایفاده آدلان‌دیرماق اولماز. عکسینه، فرومون نؤقطه‌یی–نظریندن، بئله «اؤزونو ایفاده» یالنیز «غئيرى–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر»ین تظاهرو اولا بیلر و نتیجه‌ده‌، اؤزونو ایفاده دئگيل، ساده‌جه - خاريجدن اونا یئریدیلمیش داورانیش مودئللرینین حیاتا کئچیریلمه واریانتی‌دیر کی، بو دا اؤزونه حؤرمت ائد‌ن اینسان اوچون اوتاندیریجی‌دیر.

فرومون سوسیال فلسفه‌سيندن و یا ایسته‌سه‌نیز، سوسیال پسیخولوگییاسیندان گؤتورولموش اوچونجو «کرپیج» – اونون سوسیال نئکروفی‌لییا حاقينداکی تعليمی‌دیر. بو تعلیم «اینسان دئستروکتیولیگی‌نين‌ آناتومییاسی» (۱۹۷۳) اثرينده اینکیشاف ائتدیریلميشدىر. کیتاب روس دیلینده‌ نشر ائدیلميشدير، هیتلئره حصر اولونموش فصیل ایسه «فلسفه مساله‌لری» ژورنالیندا چاپ ائدیلميشدىر. فروم نئکروفی‌لییا حاقيندا سئکسوال پئروئرسییا کیمی دانیشمیردی، او، سوسیال نئکروفی‌لییا حاقيندا دانیشیردی. بو باشقا شئی‌دیر. سوسیال نئکروفیل – ائله اینسان‌دیر کی، او حیاتا دئگيل، اؤلومه مئیل‌لنیر. بو – مومکون خاریجی رادیکال‌لیق‌دا – اونو اصل رادیکالدان فرقلندیرن خصوصیت‌دیر.

فروم یازیردی کی، نئکروفیل مئیل‌لی اینسان جانلی اولمایان، اؤلو اولان هر شئیه: مئییتلره، چورومگه، ناتمیزلیگه، چیرکه، هم ده جانلی اولمایان شئیلرین عکسینه: ایستئریل‌لیگه (ایستئریل تمیز ویترینلر، آوتوموبیل دایاناجاقلاری و س) و مئخانیزملره جان آتیر. فرومون دئدیگینه گؤره، خصوصیله سوسیال نئکروفیلین آشکار تیپی هیتلئر ایدی. هیتلئر داغیدیلمایا حئیران ایدی و اؤلو قوخوسوندان حظؔ آلیردی. اگر اونون اوغرونون ایلک ایللرينده اونون ساده‌جه دوشمن حساب ائتدیکلرینی محو ائتدیگی منظره‌سی یارانیرديسا، «تانریلارین محوی»نین سون گونلری گؤستردی کی، هیتلئر توتال و موطلق داغیدیلمادان – آلمان خالقی‌نين‌، اؤز اطرافی‌نين‌ و اؤزونون محویندن درین ممنونلوق حيس ائدیردی. اصل رادیکال، اصل اينقيلابچى اوچون بو آنلاییش چوخ واجیب‌دیر: اؤلوم، سوسیال نئکروفی‌لییا مئیلی بیزی قاچیلماز اولاراق مغلوبیته، اؤلومه محکوم ائدیر، سیز اولجه‌دن اؤزونوزو باجاردیغینیز قدر چوخ آدامی اؤلدورمگه، سیزین یولداشلارینیزین هامیسى‌نين اؤلدورولمه‌سینی گؤره‌جگینیزه و سیزین اؤزونوزون اؤلدوروله‌جگینیزه حاظيرلاییرسینیز. اصل رادیکال، نه قدر چتین وضعیتده‌ اولماسیندان آسيلى اولمایاراق، او مؤقعدن چیخیش ائتمه‌لی‌دیر کی، اونون وظیفه‌سی غلبه پلانلاری‌نين‌ حاضرلانماسی‌دیر. او، دوشمنه غالیب گلمگه، اونو ازمگه، اونو محو ائتمگه ایستیقامت لنمه‌لی‌دیر. اگر بو ایندی مومکون دئگيلسه، او زامان رادیکال اؤز نومونه‌سينده گؤسترمه‌لی‌دیر کی، رقیبه نئجه، هانسى فورمادا ماکسیمال زیان وئرمک اولار و سئچیلمیش کونکرئت واریانت‌دا سونا قدر گئتمه‌لی‌دیر. یعنی رادیکال اونون آرخاسیندا گلنلره گؤسترمه‌لی‌دیر کی، مقاومتین بو واریانتی غلبه‌یه آپارمیر، اما بونون اوچون بو واریانتی سونونا قدر گئتمک، سونونا قدر توکتمک لازیم‌دیر – اؤزونو قهرامانجاسینا، قهرمان پوزاسیندا هلاک اولماسی اوچون یوخ، سونرا دوستلارینین دئیه بیلمه‌سی اوچون کی:» بلی، بو خط باغلی‌دیر؛ بیز بو یولو سونا قدر گئتمگه جهد ائدرکن قهرمانجاسینا هلاک اولموش اینسانلاری تانی‌ییریق. بیز ایکینجی دفعه دیوارا قارشی گئتمه‌یه‌جه‌ییک، اگر بیز دیوارا قارشی گئتسک ده، بو مئتودون ائفئکتیو اولدوغونو – اما بو مکان دئگيل – دوشونوروکسه، او زامان بیز باشقا پرینسیپلر اوزره و باشقا مکانلار آختاراجاغیق.

فروم دئییردی کی، نئکروفیللر همیشه کئچمیشده‌ یاشاییرلار و هئچ واخت گله‌جکله یاشامیرلار. سارتره حاقيندا محاضره‌مده دئدیگیم کیمی، اصل رادیکال «گله‌جگه چئوریلميشدير»، ایندیکی و بوراداکی وضعیت اونون اوچون چوخ دگرلی دئگيل،  Bovuarın بوووارین سؤزلری ایله دئسک، جینسل‌لیک حیات یارادا بیلدیگی کیمی، گوج ده اونو محو ائده بیلیر. بورادا صحبت اوندان گئدیر کی، نئکروفیل گوجه دگیشیک‌لیکلری دئگيل، داغیتمانی گئرچکلشدیرمگین یئگانه مئتودو کیمی باخیر. رادیکالین وظیفه‌سی دگیشیک‌لیکلر ائتمک‌دیر، نئکروفیل ایسه داغینتیلار تؤره‌دیر. اونا گؤره او مغلوب اولماغا محکومدور کی، او، اؤزو کیمی داغینتی تؤره‌دنلر ایله موباریزه آپاردیغی زامان غالیب گله و یا مغلوب اولا بیلر – هر شئی گوجلرین بالانسیندان، بختی گتیرمکدن، طرفدارلارین ساییندان و س. آسيلى‌دیر، اما او داغینتی تؤره‌تمگه دئگيل، دگیشیک‌لیکلره ایستیقامتلنمیش اینسانلارلا قارشی قارشییا گلیرسه، او، داها موکمل، داها ائشئلون‌لاشدیریلمیش لاییحه ایله قارشیلاشميشدير. بئله لاییحه‌لرین داشی‌ییجیلاریندا داخیلن، پسیخولوژی، معنوی اولاراق اؤزلری اوچون ائله بیر حيصه قالیر کی، ساواش قورتاردیقدان سونرا، قوروجولوغا، پوزیتیو تفکوره گوج قالسین. اونا گؤره ده طبیعی‌دیر کی، اونلارین گوجو داها چوخدور، اونلاردا نئکروفیللرده اولمایان احتیاط واردیر.

فروم یازیردی کی، نئکروفیل گئجه عاشیقى‌دیر. حیاتی سئون اینسانلار اوچون اساس قوطبلر کیشی و قادین اولدوغو کیمی، نئکروفیللر اوچون تامام باشقا قوطبلر – اؤلدورمه صلاحیتی اولانلارلا بو صلاحیتین وئریلمه‌دیگی اینسانلار واردیر. نئکروفیل اوچون ایکی جینس واردیر: حاکم اولانلار و حاکم اولمایانلار، قاتیللر و اؤلدورولنلر. نئکفوریللر قاتیللره عاشیقدیرلر و اؤلدورولنلره نیفرت ائدیرلر. اصل، آردیجیل رادیکال اؤز وضعیتیندن - اسارتده‌ اولوب اولماماسیندان – آسيلى اولمایاراق رادیکال اولاراق قالیر. اگر او، رقیبین اسارتینده‌‌دیرسه، او، اؤلدوره بیلمیر، او باشا دوشور کی، بو وضعیتده‌ اونو اؤلدوره‌جکلر. سوسیال نئکروفیل ایسه، رادیکال ماسکاسی آلتیندا گیزلنیب سه، اسارتده‌ اولدوغو زامان تسلیم اولماغا محکومدور. اونو، ازمک، جلب ائتمک، یولداشلارینا قارشی چئویرمک اولار. او، موستقیل موباریزه واحيدی دئگيل، او، واسطه‌یه چئوریلیر.

فروم دئییر کی، حیات ایستروکتورلاشدیریلمیش، فونکسیونال آرتیملا خاراکتئریزه اولوندوغو حالدا، نئکروفیللر آرتمایان، مئخانیکی اولان هر شئیی سئویرلر. نئکروفیل طبیعی اولانی غئيرى–طبیعی اولانا چئویرمک طلباتی ایله حرکت ائدیر، حیاتینی دا مئخانیکی بیر شئی کیمی قاوراییر – سانکی اینسانلار اشیالاردیر. فروم دئییر کی، حیاتدان دؤنده‌ریلمیش و یا اونا قارشی چئوریلمیش هر شئی نئکروفيلی جلب ائدیر، نئکروفیل آنا بطنى‌نین قارانلیغینا و یا کئچمیشه غئيرى–اورقانیک و حیوانی حیاتا قاییتماق ایستیردی. او، پرینسیپیال اولاراق، نیفرتله یاناشدیغی و قورخدوغو گله‌جگه دئگيل، کئچمیشه ایستیقامتلنميشدير. گوجلو تهلوکه‌سیزلیک احتیاجی دا بونا یاخین حيس‌دیر.

نئکروفیل تیپیک غضب لنمیش خیردا بورژوادیر. بیر زامانلار لنین­ین آنارخیستلری کاپیتالیزمین دهشتلریندن غضبلنمیش بورژوا کیمی خاراکتئریزه ائتدیگی کیمی، سوسیال نئکروفیل ده - محض غضبلنمیش خیردا بورژوادیر. او، اؤزونو اونا گؤره رادیکال کیمی آپاریر کی، اونو کونجه قیسیبلار، او، هر طرفدن اؤلومجول تهلوکه حيس ائدیر. اونون دگیشیک‌لیگه احتیاجی يوخدور، اونون اؤزونو تهلوکه‌سیزلیکده‌ حيس ائده‌جگی، تهلوکه‌‌نين‌ اولمایاجاغی وضعیتین یارانماسینا احتیاجی واردیر. بو او دئمک‌دیر کی، پرینسیپجه اونو ساتین آلماق اولار. اونا غالیب گلمک، اسیر گؤتورمک و اورادا «سیندیرماق» موطلق دئگيل – اونو آلماق، اؤگرشدیگی موحیط‌دن قوپارماق اولار، اونو اؤزونو راحت حيس ائدیجی یئره گتیریب قونورار، وظیفه، روتبه وئرمک اولار – بودور، او ساتیلدی. اینقیلابی حرکاتلار تاریخینده‌ بئله مثاللار یوزلرله‌دیر. ائله لئیبوریستلری گؤتورک، هانسيلاری کی، واختیله آلوولو نیطقلر سؤیله‌ییردیلر، قورخولو، دهشتلی گؤرونوردولر، سونرا ایسه عادی پارلامئنت پارتییاسینا چئوریلدیلر. مثلاً، زوقانوو (دوغرودور، او خاریجی جهتدن ده رادیکالا اوخشامیر، هم ده نیطقی ده مووافیق‌دیر) احتیاج اولدوغونو و کوتله‌لرین حاضر اولدوغونو، لیدئر اولماق ضرورتینی و س. حيس ائدرسه، اینقیلابی نیطق سؤيله‌یه بیلر. اما لیدئر اولدوقدان و کابینئته مالیک اولدوقدان سونرا – اونون رادیکال‌لیغی یوخ اولاجاق و او هئچ بیر رادیکال آددیم آتمایاجاق (بو اونون نه‌یینه گرکدیر کی؟). اوللر، او حاکمیتدن اوزاقلاشدیریلميشدى، اؤز ضعیف لیگینی حيس ائدیردی، ایندی ایسه تهلوکه‌سیزلیکده‌‌دیر و حیاتدان راضی‌دیر.

نئکروفیلین بیر خصوصیتی ده وار: او، مجبوری – پئدانتیک اینتیظاما عاشیق‌دیر. بو خصوصیت ده اونو محدود، خیردا بورژوا کیمی قلمه وئریر (خاطیرلادیرام کی، مجبوری – پئدانتیک اینتیظام احتیراصی – «سوسیال کاراکتئر»ین توپلاییجی مئیلی‌نين‌ تظاهرودور، توپلاییجی مئیل ایسه بورژوازییانین مؤوجودلوغونون ائرکن دؤورو اوچون خاراکتئریک‌دیر). نئکروفیل هر شئیین اؤز یئرینده‌ اولدوغو، هر کسین (همى ده اؤزونون) اؤز اجتماعی رولونو بیلدیگی نیظام‌لی دونیایا وردیش ائتميشدير. اگر بو دونیا داغیلیرسا و یا کسکین دگیشیرسه، نئکروفیل فعال داورانماغا باشلاییر. اما اؤزو باشقا بیر دونیا یاراتماق اقتداریندا دئگيل: او، آزاد یارادیجیلیغا قادیر دئگيل، اونو نیظام‌سیز حیات سوره‌نلر قیجیقلاندیریر، اونو تصادفلر قیجیقلاندیریر، گؤزلنیلمزلیکلر اونون عصبلرینه توخونور – او، بوتون بونلاردان قورخور. اونون اوچون مئخانیزملرله ایشله‌مک اونا گؤره راحت‌دیر کی، او، حیاتا، ایسپونتان یارادیجیلیغا دئگيل، مئخانیکالی دونیایا مئیللی‌دیر. مئخانیزمله هر شئی آیدین‌دیر: سن اونو ایشه سالیرسان – او ایشله‌ییر، سؤندورورسن – فعالیتینی دایاندیریر. آوتوماتی گؤتورورسن، سورگونو چکیرسن – هر شئی آیدین‌دیر، او ایش قابیلیت‌لی‌دیر. موباریزه یولداشی ایسه - آوتومات دئگيل، اونون سورگوسو يوخدور، چکه بیلمزسن. لعنت شیطانا، بلکه اونون دوزگون تاکتیکا حاقيندا شخصی تصوورو وار. اونا اؤز دوغرولوغونو ثبوت ائتمه‌لی‌سن، اونو ایناندیرمالی‌سان، اونا دئیه بیلمزسن کی: «هه، واسیا، سن البته کی، دوز دئییرسن، اما من داها اؤنده‌یم، بو باتاقلیغا گئده‌ک و اورادا باتاق»

سوسیال نئکروفی‌لییادان بیلاواسیطه اولاراق – چونکی فروم بونو اونا یاخشی معلوم اولان آلمان فاشیزمی فئنومئنی (اؤزو بونو ۱۹۳۳-جو ایله قدر موشاهیده‌ ائتميشدى) اوزرینده‌ ایضاح ائدیردی – فاشیزم کوتله‌وی پسیخولوگییاسینا کئچمک اولار. فروم محض کوتله‌وی پسیخولوگییانی تدقیق ائدیردی. او درک ائدیردی کی، فاشیزم لیدئرلری باشقا - فاشیست کوتله‌نین مالیک اولمادیغی تفکوره مالیک ایدیلر. بوندان باشقا، او درک ائدیردی کی، فعال آنتی‌فاشیست کوتله «فاشیستیندن» فرقلى اولان تفکوره مالیک‌دیر. «کوتلوی فاشیست» فئنومئنی اونو محض تابع اولما فئنومئنی کیمی ماراقلاندیریردی. فروم تصویر ائدیردی کی، (آلمانییا تیمثالیندا) اورتا طبقه‌لرین اینقیلابی، قیامچی خاراکتئر داشییان حرکاتی حاکمیته قارشی قویوردو و بیردن–بیره اؤز داخيلى اینقیلابی پوتئنسیالینی ایتیرمیش همین اورتا طبقه‌لرین کوتله‌وی حرکاتینا چئوریلدی. پسیخوآنالیتیک کیمی (او، پسیخوآنالیز مئتودلاریندان ایستیفاده ائدیردی) فروم بئله بیر نتیجه‌یه گلميشدى کی، بورادا مازوخیست مئیللرین اوستونلوک تشکیل ائتمه‌سیله سادومازوخیست کومپلئکس‌لر ایشه دوشور، یعنی صحبت تابع اولماقدان، منلیگینی ایتیرمکدن آلینان حظؔدن، سنی جزالاندیرماسینا، محدودلاشدیرماسینا باخمایاراق قورویان بیر سیستئمه بیرلشدیریلمکدن آلینان حظؔدن گئدیر. داخيلى آقرئس‌سییا ایسه (فروستراسییانین اینکیشافیندان یارانان) خاریجه کئچیریلیر. بورادا «کئچیرمه» مئخانیزمی ایشه دوشور. نه اوچون معلوم اولدوغو کیمی، فاشیست حرکاتی گئنیش‌لنمگه مئیل گؤستریر؟ نه اوچون اونلار دایما خاریجی محاربه‌لره گیریشیرلر؟ نه اوچون اونلار سونسوز بئین‌الخالق، دؤولتلراراسی موناقیشه‌لره گیریشیرلر، حتی او حاللاردا کی، بو رئژیمین ییخیلماسی (معلومدور کی، ائله بیر محاربه‌یه باشلاماق اولار کی، بوتون گوجلری ایتیرمک اولار، مثلاً اگر رقیبلرین سایی چوخدورسا) تهلوکه‌سی یارادیر؟ اونلار یئنه ده گیریشیرلر – چونکی فرومون نؤقطه‌یی–نظریندن، «کوتله‌وی فاشیست»ین اؤز ایچینده‌ ساخلاماغا مجبور اولدوغو آقرئس‌سییاسینی کئچیرمک اوچون نیفرت اوبیئکتینه احتیاجی واردیر، چونکی او، اؤزونو مازوخیست وضعیتینه سالميشدير. فروم تفصیلاتی ایله فاشیزمین کوتله پسیخولوگییاسینی ایضاح ائتميشدير. بیر چوخ دیگر فرويدو–مارکسیست‌لر - ایلک نؤوبه‌ده‌ ویلهئلم رایش بو مؤوضوع ایله ماراقلانمیشلار، بو باره‌ده‌ نؤوبتی محاضره‌‌لرده دانیشیلاجاق. آیدین‌دیر کی، بو پروبلئمله هاميدان اول آنتی‌فاشیست – مهاجرلر(ائمیقرانتلار)، یعنی بونونلا بیرباشا قارشیلاشان، اونلاری شخصاً موشاهیده‌ ائد‌ن شخصلر ماراقلانمیشلار.

فروم اؤز موشاهیده‌‌لرینی و گلدیگی نتیجه‌لری «آزادلیق‌دان قاچیش» (۱۹۴۱) اثرينده قئید ائتميشدىر کی، بورادا آوتوریتار شخصیت آنلاییشیندان ایستیفاده ائتميشدىر. بو تئرمین – فرانکفورت مکتبی تئرمینی‌دیر. آوتوریتار شخصیت – باشقا جور آدلاندیریلمیش «اورتا اینسان‌دیر»، اورتا طبقه‌نین نماینده‌سی، خیردا بورژوا، اوبیواتئل‌دیر. آوتوریتار شخصیت - آوتوریتئته تابع اولماغا مئیل‌لی شخصیت‌دیر کی، اونون اوچون آوتوریتئت تابع اولماق اوچون یئترلی اولان پسیخولوژی گوجدور، او، ائله بیر شخصیت‌دیر کی، اؤزو آوتوریتئت اولا بیلمز. کئچمیش محاضره‌‌لرده‌کی آنلاشیلمازلیقلارین اولماماسی اوچون خصوصیله قئید ائدیره‌م: «آوتوریتار کاراکتئر» آنلاییشیندا «آوتوریتار» صیفتی «اؤز ایراده‌سینی گوج، حاکمیت حسابینا یئریدن، صلاحیت‌لی» معنالارینی وئرن «آوتوریتار» صیفتی ایله ایدئنتیک دئگيل. عکسینه، آوتوریتار شخصیت آوتوریتئته تابع اولور. بورادا «آوتوریتار» (صلاًحیت‌لی) فرانسیز سؤزونون دیگر معناسی ایشلنميشدير: «موطلق تابع‌لیگه اساس‌لانان».

فروم اورتا آلمان وطنداشی‌نين‌ داورانیشینی تدقیق ائتميشدىر. مساله اوندا دئگيل کی، فاشیست پارتییاسی کوتلوی ایدی (۶۰ میلیونلوق خالقین جمعی ۱ میلیونو)، اوندادیر کی، آلمان اوبیواتئلی فاشیزمی یالنیز آلقیشلامیردی، هم ده اؤزونو اونونلا ایدئنتیفکاسییا ائدیردی. بو باش وئرن آندان فاشیزمین اینقیلابی قیامچی رولوندان، عمومیتله فاشیزمین سوسیال اعتراض حرکاتی اولماسی حاقيندا دانیشماق کیمی معناسیزلاشدی، چونکی فاشیستلرین همیشه قارشی چیخدیغی مئششان (خيردا مولکيتچى) باتاقلیغی‌نين‌ نماینده‌لری اؤزلرینی فاشیزمله عئینى‌لشدیریردیلر - اونلار اؤزلرینی «بورژوا باتاق‌لیغی»ندان آییریر، یارادیجی شخصیتلر کیمی گؤروردولر: بونون اوچون هیتلئرین یازیلارینی و جاوان گئبئلسین شئعیرلرینی و بیتیریلمه‌میش رومانینی اوخوماق کیفایت‌دیر. اونلار اؤزلرینی هئچ بیر حالدا میسکین، یئییب–ایچن، گؤیشویه‌ن اوبیواتئل سوروسو ایله عئینی‌لشدیرمک ایسته‌میردیلر. هر شئی ایسه عکسینه آلیندی: محض بو سورو موفقیتله اؤزلرینی اونلارلا عئینی‌لشدیردیلر و ائرکن فاشیزمده‌ اولان اینقیلابی‌لیگی نئیتراللاشدیردی.

فروم دئییردی کی، آوتوریتار شخصیت کیفایت قدر جسوردور: بو جسورلوق طالعین و بو طالعین نماینده‌سى‌نين – رهبرین گتیردیگی هر شئیه دؤزمکدن عبارت ایدی. «اطاعتله اذیت چکمک – فروم دئییردی – بئله اینسانین مزیتی و خیدمتی بوندادیر. بو اذیتلره سون قویماق و هئچ اولماسا اونلاری آزالتماق ‌دا دئگيل. طالعی دگیشمه‌مه‌لی، اونا تابع اولمالی – آوتوریتار کاراکتئرین قهره‌مان‌لیغی بوندادیر». بو حالدا فروم «آوتوریتار کاراکتئر» آنلاییشینی «آوتوریتار شخصیت»این سینونيمی کیمی ایشله‌دیر. فروم آوتوریتار شخصیت حاقيندا هم ده اونا گؤره خصوصیله بحث ائدیردی، چونکی او، آوتوریتار شخصیتین تأسف کی، مؤوجود جمعیتده‌ اوستونلوک تشکیل ائد‌ن تیپ اولدوغونو دوشونوردو. سونرا ایسه او، آوتوریتار شخصیتین تنقیدینی فاشیزمین تنقیدیندن کاپیتالیزمین تنقیدینه کئچیره‌جکدی و گؤستره‌جکدی کی، پرینسیپجه بورادا جدی فرق يوخدور: بو شخصیته تأثیر مئخانیزملری فرقلى‌دیر، تابع‌لیک مئخانیزملری ایسه عئینی‌دیر. اگر فرومو دقتله اوخوساق، یالنیز تئرمینولوژی فرق گؤزه چارپیر: فاشیست دؤولتلردن بحث ائتدیکده‌ فروم «آوتوریتار شخصیت» تئرمینیندن، معاصر بورژوا نماینده‌لی دئموکراتییالی اؤلکه‌لردن دانیشارکن ایسه «کونفورمیست شخصیت»، «کونفورمیست کاراکتئر» تئرمینیندن ایستیفاده ائدیر. اما شخصیتین حاکمیته تابع ائدیلمه‌سی مئخانیزمی هر ایکی حالدا ایدئنتیک‌دیر. حتی داها چوخو: بعضی حاللاردا «کونفورمیست شخصیت» (یعنی معاصر بورژوا جمعیتینده‌‌کی ياشايان آدام / اوبیواتئل) داها قورخولو، آلچاق، داها میسکین‌دیر، او، اؤزونو فاشیست دؤولتلرينده‌کی اوبیواتئللردن داها رذیل آپاریر: اگر «آوتوریتار شخصیت» اؤزونو ممنونیتله آوتوریتئته تابع ائدیرسه، «کونفورمیست شخصیت» تامامیله بو آوتوریتئت داخیلینده‌ اریییب گئدیر.

فروم بئله بیر نتیجه‌یه گلميشدى کی، «هیتلئر حاکمیته گلندن سونرا اهالی‌نين‌ بؤیوک حيصه‌سى‌نين فاشیست حاکمیتینه لویال‌لیغی علاوه ایستیموللا گوجلندیریلميشدى: میلیونلارلا اینسان هیتلئر حاکمیتینی «آلمانییا» ایله عئینی‌لشدیرمگه باشلادیلار. ایندی دؤولت حاکمیتی اونون الینده‌ ایدی، اونا گؤره ده هیتلئرله موباریزه آپارماق اؤزونو آلمان جمعیتیندن استثنا ائتمک دئمک ایدی؛ دیگر پارتییالار بوراخیلدیقدا و ناسیست پارتییاسی آلمانییا «اولاندا»، بو پارتییانین اوپوزیسییاسی آلمانییانین اوپوزیسییاسینا برابر اولوردو». «اورتا اینسان اوچون – فروم فرض ائدیردی – اؤزونو تنها حيس ائتمکدن، اؤزونو عئینیلش‌دیره بیله‌جگی و اونو قورویا بیله‌جگی بؤیوک بیر قروپا منسوب اولماماقدان آغیر هئچ نه يوخدور»؛ او، خیردا بورژوا – تهلوکه‌سیزلیگه جان آتیر. عمومیتله، پرینسیپجه بورژوا تهلوکه‌سیزلیگه جان آتیر. ایندی، عمومی مؤوضوعدان دئگيل، یالنیز فرويددن اوزاقلاشاراق دئیه بیلرم پولشالی تدقیقات‌چی مارییا اوسووسکایانین - « Moralność mieszczańska » آدلی گؤزل بیر اثری وار، آذربایجانجا «مئششان اخلاقی» و یا «خيردا بورژوا اخلاقی» دئمک‌دیر. بو کلاسسیک تدقیقات اونونلا قیمتلى‌دیر کی، اوسووسکیا ماکس وئبئرین ایزلری ایله گئتميشدير (او، دئییردی کی، کاپیتالیزم پروتئستانتیزم روحوندان دوغموشدور) و گؤسترميشدىر کی، کاپیتالیزمین یارانماسى‌نين پروتئستانتیزمله علاقه‌لی اولماسی، بیر معنادا ایسه اولماماسی جفنگیات‌دیر. و همین کیتابدا او معین ائتميشدىر کی، خیردا بورژوا، مئششان، اوبیواتئل (پرینسیپجه، عمومیتله بورژوا) ایستابیل‌لیگه، تهلوکه‌سیزلیگه جان آتیر - و او (اؤز اینسانی کئیفیتلرینه گؤره) مثلاً، آریستوکراتدان، زاده‌گاندان داها پیس و ماراق‌سیزدیر. آریستوکرات ائتیکاسیندا «شرف» آنلاییشی واجیب رول اویناییر، شرف و شؤهرت اونون اوچون تهلوکه‌سیزلیکدن داها اؤنملی‌دیر. محض بونا گؤره آریستوکرات شرف کیمی آنلاییشلار اوغروندا – یعنی ایده‌آللار اوغروندا اؤز حیاتینی قوربان وئره بیلردی. بورژوانین بئله ایده‌آللاری يوخدور، چونکی ایستابیل‌لیک و تهلوکه‌سیزلیک – ایده‌آللار دئگيل، اونلار معین مؤوجودلوق شرطلری‌دیر.

«آلمانییا وطنداشی – فروم دئییردی – ناسیزم پرینسیپلرینه نه قدر یاد اولسا دا، او، تنهالیق و آلمانییا ایله بیرلیک حيسی آراسیندا سئچیم ائتمه‌لی ایدی، چوخلاری ایسه آلمانییا ایله بیرلیگی سئچدی... تجرید قارشی‌سیندا قورخو و اهالی‌نين‌ اخلاقی پرینسیپلرینین نیسبتن ضعیف‌لیگی پارتییایا اونلارین لویال‌لیغینی قازانماغا کؤمک ائدیر. بو زامان فروم خصوصیله دقت یئتیرميشدى کی، «اورتا صینیف – دوکان‌چیلار، اصنافلار، مأمورلار – ناسیست ایدئولوگییاسینی نئجه حئیران‌لیقلا قارشیلاییر و اؤزلرینی اونلارلا عئینی‌لشدیریردیلر. عئينى زاماندا، آیدین اولدوغو کیمی، مثلاً، روحانیلر و آریستوکراتییا نماینده‌لری (یعنی، جمعیتین بورژوایا قدرکی طبقه‌لری) فاشیزم قارشی‌سیندا بئله حئیران‌لیق حيس ائتمیردیلر، اونلارین نازیلره موناسیبتی یا لاقئید، یا دا منفی ایدی. بئله وضعیت ایشچی صینفی ایله ده یارانیردی. بورادا فروم ایلک دفعه «کریتیک اورتا صینیفدن»، یعنی اوبیواتئل‌دن بحث ائدیر و بوتون تاریخ بویو اونون بعضی خاراکتئریک جهتلرینی گؤستریر: «گوجلویه قارشی سئوگی و ضعیفه قارشی نیفرت، محدودلوق، عداوت، هم حيس‌لرده، هم ده پول‌دا – خسیس‌لیک – خصوصیله ده آسکئتیزم. بو اینسانلار، گؤروشلرین دارلیغی، شوبهه‌چی‌لیک، یادلارا نیفرتله فرق‌لنیرلر، تانیشلار ایسه اونلاردا پاخیل‌لیق حيسی یاراتميشدى، بئله کی، پاخیل‌لیق اونلاردا همیشه حقارت‌لی حیددت کیمی یونگوللشدیریلميشدى؛ اونلارین بوتون حیاتی ایستر اقتصادی، ایسترسه ده پسیخولوژی معنادا – کاسادلیق اوزرینده‌ قورولمو‌دو».

بوندان باشقا فروم قئید ائدیردی کی، آلمانییادا کؤهنه آوتوریتئتلرین داغیلماسی باش وئردی و آوتوریتار شخصیت یئنی آوتوریتئتلره مئیل ائتمگه باشلادی. خصوصیله گنج‌لیک یئنی قورولوشا، یئنی سیستئمه داها یاخشی اینتئقراسییا اولونور، فاشیست پارتییاسینا داها یاخشی جلب اولونوردو. یاشلی نسیل اوؔلکی محاربه‌ده‌ مغلوب اولموش نسیل ایدی، اونلار اؤز کدرلرينده و مایوسلوقلاریندا پاسسیو ایدیلر، گنج‌لیک ایسه فعاللیغا جان آتیردی. گنجلیگین اقتصادی وضعیتی ایسه سارسیلميشدى، هم ده کی، بو بازارین بوتون حيصه‌لرینه، او جمله‌دن، آزاد پئشه‌لره ده عایید ایدی. وئرسال راضیلاشماسینا گؤره وضعیتی یاخشیلاشدیرماق مومکون دئگيلدی. فرومون فیکرینجه، بورادا پسیخولوژی سبب ده وار ایدی – او دئییردی کی، وئرسال راضیلاشماسینا قارشی ناراضی‌لیق اؤزونه «اورتا طبقه‌نین» آشاغیلاریندا دستک تاپیردی؛ هم ده میللیت‌چی احتیراصلار راسیونالیزاسییا ایدی، یعنی شعوردا بعضی ایرراسیونال آنلارین اوز ائدیلمه‌سی – باشقا جور دئسک، اؤزونو آلداتما ایدی. راسیونالیزاسییا خیردا بورژوانین کئچیردیگی سوسیال چاتیشمازلیق حيسینی میللی چاتیشمازلیق حيسی ایله عوض ائدیردی. فرومون گؤستردیگی کیمی، ناسيزمین اصلینده‌ هئچ بیر سیاسی پرینسیپلری یوخ ایدی: «ناسیزمین یئگانه پرینسیپی – او دئییردی – رادیکال اوپپورتونیزم‌دیر». بو چوخ واجیب‌دیر. اگر باشقا جور اولسایدی، ناسیستلر پروقراما اساساً و رسمی اولاراق اؤز دوشمنلری («پلوتوکراتییا») حساب ائتدیکلری ایری بورژوازییا ایله دانیشیقلارا گئتمز و اونلارا ساتیلمازدیلار. باشقا جور اولسا ایدی، اونلار پارتییایا گویا ناسیست ایدئولوگییاسینا یاد اولان بورژوا، مأمور ائلئمئنتلرینی بوراخمازدیلار؛ اونلار پارتییایا «مأمور/غئيرى–مأمور» پرینسیپی اوزره قبول ائتمزدیلر، مأمور پارتییانین عضوو اولا بیلمزدی، بئله کی، او، وئرسال راضیلاشماسینی قبول ائتمیش وایمار حاکمیتینه قوللوق ائدیردی و بئله مأمور - اگر حاکم و پولیس ایدی‌سه - ناسیستلرله موباریزه آپارمالی ایدی. آنجاق بو باش وئرمه‌دی، بو سببدن ده فروم «رادیکال اوپپورتونیزم»دن بحث ائدیر. ناسیزمین، ائل‌جه ده مارکسيزمین بوتون تنقیدچیلرینین گلدیگی کیمی، فروم دا بئله بیر نتیجه‌یه گلميشدى کی، «اورتا صینفین» حرکاتی کیمی مئیدانا چیخمیش فاشیست حرکاتی حاکم صینیفلر طرفيندن ایستیفاده اولونموشدو. او دئییر: «اوستون صینیفلر حساب ائدیردیلر کی، ناسیزم اونلار اوچون تهلوکه‌لی اولان ائموسیونال ائنئرژینی باشقا طرفه یؤنلده‌‌جک و عئینی زاماندا خالقی اؤز اقتصادی ماراقلارینا خیدمت ائتمگه سفربر ائد‌ه‌جک. عمومی‌لیکده‌ اونلارین گؤزله‌مه‌لری دوغرولدو...»

فروم فاشیست حرکاتی‌نين‌ نماینده‌سی کیمی «اورتا اینسان»این تنقیدیندن بیلاواسیطه کاپیتالیزمین «اورتا اینسان»اینا، اینسان–آوتوماتا، آوتوماتلاشدیریلمیش اینسانین تنقیدینه کئچیر. فروم دئییردی کی، «اینسان–آوتومات»این مئیدانا چیخماسی اوچون آوتوماتلاشدیریجی کونفورمیزم مئخانیزمینه، یعنی اینسانین بو جمعیتین رئپرئس‌سییالاریندان (حتی غئيرى–آشکار، ضعیف، پسیخولوژی، رئپرئس‌سییا حده‌سيندن) بو جمعیته تابع اولونماق واسطه‌سیله قاچماسی اوچون پسیخولوژی مئخانیزمه احتیاج واردیر و فروم مثلاً، هیتلئر رئژیمینه اویغونلاشما و یا پارلامئنت‌لی دئمکوراتییایا اویغونلاشما آراسیندا دئمک اولار کی، فرق قویمور. ساده‌جه اولاراق رئپرئس‌سییا داها آشکار و یا داها آز آشکار، داها کوبود و یا داها آز کوبود شکيلده اولور، اما او، یئنه ده مؤوجوددور و گئرچکلشدیریلیر. فرومون رادیکال اوچون واجیب اولان نتیجه‌سی بوندان عبارت‌دیر: توتالیتار رئژیملر و پارلامئنت‌لی دئموکراتییا آراسیندا هئچ بیر پرینسیپیال فرق (پرینسیپیال، یعنی فورمال قانونلار، شوعارلار، فعالیت مئتودلاری، ایندیویده‌ تأثیر مئتودلاری سوییه‌سينده دئگيل، فلسفی قلوبال، کونسئپتوال سوییه‌ده‌) يوخدور.

فروم آوتوماتلاشدیریجی مئخانیزمدن بحث ائدرکن دئییر کی، بو قاچیش مئخانیزمی‌دیر، او بو زامان ماهیتجه بیولوژی اولان تئرمین داخیل ائدیر. آخی قاچیش مئخانیزمی نه اوچون لازیم‌دیر؟ - اؤزو اوچون الوئریشلی اولمایان وضعیتدن قاچماق اوچون. الوئریش‌سیز وضعیته ایکی بازا جاواب مئخانیزمی مؤوجوددور – قاچیش و مقاومت، قاچیش و آقرئس‌سییا. سیز وضعیتدن یا آکتیو شکيلده قاچا بیلرسینیز، یا دا پاسسیو اولاراق – گیزلنه، اویغونلاشا بیلرسینیز. یا دا سیز بو تهلوکه‌یه مقاومت گؤستره بیلرسینیز. رادیکال داورانیش - البته کی، تهلوکه‌یه مقاومت گؤسترمکدیر، خیردا بورژوا اوچون نورمال، طبیعی داورانیش – تهلوکه‌دن قاچماق‌دیر.

فروم دئییر کی، آوتوماتلاشدیریجی کونفورمیزمین کؤمگی ایله ایندیوید ازیجی خاریجی دونیا ایله موقاییسه‌ده‌ اؤز میسکین‌لیگی حيسینه اوستون گلیر – فیکیر وئرین: فاشیست رئژیمی ایله دئگيل، عمومیتله خاریجی دونیا ایله - یا اؤز شخصی من‌لیگی ایله، یا دا باشقالارینین محوی واسطه‌سیله کی، باشقالاری اونا تهلوکه یاراتماسین. یعنی، اینسان یا اؤزوندن ايمتيناععع ائدیر، یا دا اؤزونون یئرینه کیمی‌سه قویور: «کیمی ایسه جزالاندیراجاقلار، ایندی کیمی‌سه دؤیه‌جکلر، من ایسه بو زامان عرضینده‌ گیزلنه‌جگم». فروم دئییر: «ایندیوید آرتیق اؤزو اولمور، او، عمومی قبول ائدیلمیش شابلونا اویغون اولان شخصیت تیپینی (یعنی بدنام «سوسیال کاراکتئر» – آ.ت.) منیمسه‌ییر و باشقالاری کیمی، باشقالارینین اونو گؤرمک ایسته‌دیگی کیمی اولور. شخصی «من» ایله اطراف دونیا آراسینداکی فرق، بونونلا دا – یالنیزلیق و گوجسوزلوک قارشی‌سینداکی درک ائدیلمیش قورخو حيسی ایتیر». بو مئخانیزمی بعضی حیوانلارین قورویوجو رنگلری ایله موقایيسه ائتمک اولار: اونلار اؤز اطرافلارینا او قدر اوخشاردیرلار کی، اوندان دئمک اولار کی، فرق‌لنمیرلر. اؤز «من»ایند‌ن ايمتيناععع ائد‌ه‌رک و بیر نئچه میلیون روبوت کیمی روبوتا چئوریله‌رک اینسان اؤز تنهالیغینی و ناراحات‌لیغینی حيس ائتمیر. اما بونون عوضینی اؤز شخصیتی ایله اؤده‌‌مه‌لی اولور». بونو فروم هله «آزادلیقدان قاچیش»ى یازارکن دئییردی، بو اثر ایسه ایلک دفعه ۱۹۴۱–جی ایلده نشر ائدیلميشدىر. یعنی هله او زامان فروم کونکرئت مئخانیزمین – فاشیزمین – حادثه‌لرینی بوتون دیگر حاللارا، او جمله‌دن بورژوا دئموکراتییاسینا دا عایید ائدیردی. آچیق دئمک لازیم‌دیر کی، بو، او زامان اوچون چوخ جسور آددیم ایدی.

فروم حساب ائدیردی کی، معاصر صینیف‌لی جمعیت – محض صینیف‌لی جمعیت کیمی – احتیاجی اولدوغو «سوسیال کاراکتئر» تیپی یارادیر و اونو اینسانین اؤزوندن ايمتيناع ائتمه‌سی، معین معنادا اؤزونو اؤلدورمه‌سی حسابینا یارادیر. بیر دفعه فروم گؤزل بیر ایفاده ایشلتميشدى: اگر ۱۹-جو عصرین اساس فلسفی پروبلئمی تانرينين اؤلومونون درک ائدیلمه‌سی ایديسه، ۲۰-جی عصرده اساس پروبلئم اینسانین اؤلومودور. فروم بو حاقدا «سئومک صنعتی» اثرينده ده یازميشدى، بو گؤزله‌نیلمز ایدی، چونکی کیتاب تامام باشقا مؤوضوع‌یا حصر اولونموشدو، اما آیدین‌دیر کی، بو مؤوضو اونون اوچون چوخ اؤنملى ایدی، اونا گؤره ده فروم حساب ائدیردی کی، بو باره‌ده‌ هاچان و هارادا فورصت دوشرسه، دانیشماق، یازماق لازیم‌دیر.

فروم «اینسان–آوتومات»ى  معاصر کاپیتالیست جمعیتی‌نين‌ طلباتیندان ایر‌لی گلدیگینی حساب ائدیردی، یعنی اونو ناراحات ائتمیردی کی، «اینسان–آوتومات» کیمی مؤوجود اولماق کونکرئت شخصین فیزیکی مؤوجودلوغونو خلاص ائدیر. اونو ناراحات ائديب تاسف لنديرن، بونون جانسیز اقتصادی ماشین کیمی کاپیتالیزمین طلباتلارینا اویغون اولماسى ایدی، بو دا اینسانی اینسان کیمی، یعنی شخصیت کیمی محو ائدیردی. «معاصر کاپیتالیزم – فروم دئییردی – چوخ سایدا دایانمادان ایشله‌یه بیله‌جک اینسانلارا؛ گئتدیکجه داها چوخ ایستئهلاک ائد‌ن، ذؤوقلری نیوئلیرلنمیش، آسان تأثیر آلتینا دوشن، دگیشیلن اینسانلارا احتیاج دویور. اونلار اؤزلرینی آزاد و موستقیل، هئچ بیر حاکمیت و یا اخلاق پرینسیپلرینه تابع اولمادیقلارینی حساب ائد‌ن، اما بويوروقلار (امرلر) آلماق، اونلاردان گؤزله‌نيلنی ائتمک ایسته‌ین اینسانلارا؛ مجبوریت‌سیز ایداره ائدیله بیلن، سوسیال ماشینا یاخشی اویغونلاشدیریلمیش؛ رهبر اولمادان آردینجا آپارا بیله‌جک اینسانلارا احتیاجلاری واردیر کی، اونلاری مقصدسیز فعالیته هوسلندیره بیلرلر، یالنیز بیر سببدن باشقا: نه ایسه ایستحصال ائتمک، حرکتده‌ اولماق، فعالیت گؤسترمک، هارا ایسه گئتمک. بونا گؤره ده او، دئییر کی، اونلار «اینسان–آوتوماتلار»دیر. «آوتوماتلار سئوه بیلمزلر – فروم دئییر – اونلار ساده‌جه اؤز شخصی کئیفیتلرینی موبادیله ائده بیلر و صرفه‌لی راضیلاشمایا اومید بسله‌یه بیلرلر. محبتین و اؤزلليکله ده نکاحین اؤزگلشمیش کاراکتئری ان پارلاق شکيلده کوماندا ایدئیاسیندا اورتایا چیخیر». یعنی اینسانلار جوت و یا نکاحدا اولدوقدا ائله بیر ایستحصال بریقاداسینا و یا ایدمان کومانداسینا چئوریلیرلر کی، عادتن شخصیتله هئچ بیر علاقه‌سی اولمایان فونکسیونال مساله‌لری حل ائدیرلر. بو «کوماندا» – ساده‌جه مئخانیزم‌دیر، او، پسیخولوژی یاخینلیغا اولان احتیاج نتیجه‌سينده یارانماميشدىر، اؤز عضولرینی ائموسیونال و معنوى باخيمدان اینکیشاف ائتدیرمیر، یالنیز بعضی تئکنیکی مساله‌لرین حلی اوچون یارادیلميشدىر: اطراف موحیطه داها یاخشی نئجه اویغونلاشمالی، اونو و یا بونو الوئریشلی شکيلده هارادان آلمالی، پولو داها یاخشی نئجه قورومالی – ایدمان ساحه‌سينده‌کی کوماندا کیمی. سیزین بو اویونو اویناماق وظیفه‌نیز وار، بونا گؤره سیز بیر–بیرینیزله قارشی‌لیق‌لی علاقه‌ده‌سینیز. اویون قورتاردی – هر کس اؤزو اوچوندور. سیز هئچ بیر گئرچک باغلی‌لیقلا علاقه‌لنمه‌میسینیز، سیزین پسیخولوژی یاخینلیغا احتیاجینیز يوخدور، سیز بیر–بیرینیزله آیریلماز ائموسینال و معنوی بیرلیک حيس ائتمیرسینیز، سیز دوغرودان دا آوتوماتا چئوریلمیسینیز.

فروم فرض ائدیردی، شعورلو اولاراق محض بو اینسان تیپی تربییه ائدیلیر و البته کی، حاقلى ایدی؛ او دوشونوردو کی، بو اینسان تیپی – بو تیپ «سوسیال کاراکتئر»ى اولان و منلیگی ضعیف‌له‌دیلمیش – عصیانا، رادیکال داورانیشا و اؤزونو بئله درک ائتمگه (یعنی اینسان–آوتومات کیمی) قادیر دئگيل. اگر سیز اؤزونوزو درک ائتمه‌یه‌سینیزسه - آرتیق هر هانسى بیر یاریق آچیلميشدىر، سیز آوتومات دئگيلسینیز، سیزینله اوولکی کیمی داورانماق اولماز، سیزه نه اوچون گئتدیگینیز ایضاح ائتمه‌دن و آچیقلامانی عمومی داورانیشا ایستینادلا عوض ائده‌‌رک معین ایستیقامتده‌ یؤنلندیرمک مومکون دئگيل. معاصر کاپیتالیزمده‌ - فروم حساب ائدیردی - اهالی‌نين‌ بؤیوک بیر حيصه‌سی، همچینین مارکسیستلرین عنعنوی اولاراق گووندیکلری ایشچی صینفی ده تأسف کی، بئله آوتوماتلارا چئوریلمیشلر. فروم دئییردی: ایشچی آوتوماتلاشدیریلمیش رهبرلیگین هاواسی ایله اوینایان اقتصادی آتوما چئوریلميشدير. او، نه امک پروسئ‌سى‌نين پلانلاشدیریلماسیندا، نه ده اونون نتیجه‌لرينده ایشتیراک ائدیر...» عئينى زاماندا، فروم دئییردی کی، عئينى وضعیت اونلاری ایداره ائد‌نلرله ده باش وئریر: «رهبر اشیالار، عددلر و اینسانلارلا اؤز فعالیت اوبیئکتی کیمی مانیپولیاسییا ائد‌ن بوروکراتا چئوریلیر. بو مانیپولیاسییانی اینسان موناسیبتلری ساحه‌سی آدلاندیریرلار، حالبوکى رهبر آرتیق آبستراک‌سییایا چئوریلمیش آوتوماتلار آراسینداکی ان غئيرى–اینسانی موناسیبتلرله ایشله‌ییر». فروم «اینسان–آوتوماتلارا» موناسیبتده‌ دینله علاقه‌دار عئينى فیکری ایر‌لی سوروردو: «دین بوش چاناغا چئوریلیب. او، اوغور الده ائتمک اوچون اؤز کئیفیتلرینین یاخشیلاشدیریلماسی واسطه‌سینه چئوریلميشدىر. تانرى بیزنئس اورتاغى (پارتنئرى) اولموشدور».

ان – اینسانی حيس – سئوگی – «اینسان–آوتوماتلار» اوچون ال‌چاتمازدیر و ماسکا، سئوگی‌نين‌ گؤرونتوسو ایله عوض ائدیلميشدىر: «سئوگی ده تاپيلماز حالا چئوریلميشدىر. آوتوماتلار سئوه بیلمیرلر، یادلاشمیش اینسانلار لاقئیددیرلر. سئوگی و نکاح اوزره متخصصلر اینسانلار آراسینداکی موناسیبتلری، بیر–بیریلرینی دوزگون سئچیلمیش تئکنیکا ایله مانیپولیاسییا ائد‌ن پارتنئرلار آراسینداکی موناسیبتلر کیمی تبلیغ ائدیرلر، اونلار اوچون سئوگی – آ ديووخ (ایکی‌لیکده‌) ائقویزم‌دیر، دؤزولمز تنهالیقدان سیغیناجاق یئری‌دیر». بئله‌لیکله، «اینسان–آوتومات» - اشیادیر، فرومون فیکرینجه ایسه اشیا هئچ نه‌دیر. بورادا فروم اساسلى شکيلده سونرالار آلتوسئرین «نظری آنتی‌هومانیزم» آدلاندیردیغی شئیه یاخینلاشميشدى (اما قئید ائدیلمیش هومانیتار فلسفه نماینده‌سی اولدوغوندان سون آدد‌يمی آتماميشدير). آلتوسئر گؤستریردی کی، آیری بیر فرد، آیریجا اینسان سوسیال بوتوون، سوسیومون تدقیقینده‌ پرینسیپ اولا بیلمز. و بو سونرا (بلکه ده تئرمین اوغورسوزدور) «نظری آنتی‌هومانیزم» آدلاندیریلميشدى. فروم اؤزونه گؤره قورخاق اینسان اولوب: او، تکرار‌ن، بیر داها «نظری آنتی‌هومانیزم»ا یاخینلاشميشدى، اوندان طلب اولونان شئی یالنیز سون آددیمی آتماق ایدی – بو سؤزلری دئمک ایدی! اما محض بو سؤزلری دئمگه چکینميشدى.

رادیکال اوچون اؤنملى اولان نؤوبتی «کرپیج» آسکئتیزمین تنقيدی‌دیر. بورادا درک ائتمک واجیب‌دیر کی: البته کی رادیکال مؤقع – هئدونیست مؤقع‌دیر، اما ایستئهلاک‌چی – هئدونیست دئگيل، آسکئت هئدونیزم مؤوقعی‌دیر، یعنی محدودلاشدیریجی، سئچیجی هئدونیزم‌دیر، حیاتی بوتؤو شکيلده، چتین‌لیکلری ایله، آغیرلیق و تهلوکه‌لردن قاچمادان قبول ائتمک، ائموسییا و حرکتلری «خوش – خوشاگلمز» پرینسیپی ایله دئگيل، «یوکسک – آلچاق»، «اینسان‌لیق اوچون اؤنملى – اینسان‌لیق اوچون اؤنم‌سیز» پرینسیپی اوزره آییرماق‌دیر. اگر سیز حیاتینیزی تام شکيلده یاشاییرسینیزسا، هئدونیستلر کیمی غئيرى – هئدونیست اولماقدان قورخمورسونوزسا، سئوینج و اونون یوخلوغوندان قورخمورسونوزسا، یالنیز اوندا سیز اؤلومدن، تهلوکه‌دن قورخمایا بیلرسینیز. اما اگر سیزده ایستئهلاک‌چی هئدونیزمی‌دیرسه، سیز آرتیق «اینسان–آوتوماتا» چئوریلمیسینیز: سیزین اوچون اشیالار سیزین اؤزونوزدن داها واجیب اولموشدور، بئله کی، ایستئهلاک‌چی هئدونیزمی - اصلینده‌ سونسوز ایستئهلاک، اؤزونو اشیالار حسابینا تاماملاماق جهدی‌دیر.

عئينى زاماندا همچینین اینقیلابی جبهه‌ده‌ ده کیفایت قدر یاییلمیش و عنعنوی نظر نقطه‌سی واردیر کی، اينقيلابچى آسکئت اولمالی‌دیر، اونون اجتماعی رولو اونا آسکئت، «راهب» اولماغی دیکته ائدیر. فروم ایلک‌لردن ایدی کی، دقیق و آیدین شکيلده، خصوصیله ده پسیخولوژی سببلره گؤره آسکئتیزمه قارشی چیخدی. او گؤستردی کی، آسکئتلرده آرزولار بوغولموشدور، بئله کی، الده ائتمه ایستئهلاکا مئیلین بوغولماسی جهدی ایله ایندیوید الده ائتمک و ایستئهلاک ائتمک آرزوسونون یوکسک درجه‌سینی نوماییش ائتدیریر. باشقا جور دئسک، آسکئتیزم – ایستئهلاک‌چی هئدونیزمین دیگر اوزودور. اگر سیز بونو درک ائتسه‌نیز، سیز اؤزونوز کیمی اولماقدان چکینمه‌یه‌جکسینیز، ثمره‌لی شکيلده اؤزونو ایفاده طلباتینیزی گئرچکلشدیرجکسینیز کی، بو، عئينى زاماندا، سیزین اینقیلاب قارشی‌سیندا بورجونوزدور – اینسانلیغین ترقی‌سينده ایشتیراک ائتمک بورجونوز. سیز هئدونیزمی ایستئهلاک‌چی کیمی، مئششان‌سایاغی درک ائتمه‌یه‌جکسینیز: «حیاتدان حظ آلما» سیزین شعورونوزدا آراق، یئمک، سئکس، حامام، گئییم، نارکوتیک، پوللا علاقه‌لنمه‌يه‌ه‌جک. یئنی بیر شئی اؤیره‌نمکدن، اؤزونون و دیگرلرینین شعرلریندن آلینان حظله، اینجه‌صنعنت و موسیقیدن، سئودیگین اینسانلارلا و یولداشلارلا اونسیتدن، یارادیجی‌لیقدان، غلبه‌دن و دوشمنه اگیلمه‌ين، هلاک اولان یولداشلارینا گؤره دویدوغون غوروردان آلینان حظله علاقه‌لنه‌جک.

عمومیتله، اصل رادیکال بو و یا دیگر موحیطده‌ بو و یا دیگر واختدا هانسى داورانیشین ایجتیماعیت طرفدن خوش قارشیلاندیغیندان آسيلى اولاراق آسکئت هئدونیست اولمالی‌دیر: یعنی رس‌می آسکئتیزم زامانی او هئدونیست اولمالی، رس‌می هئدونیزم دؤورونده‌ ایسه آسکئت اولمالی‌دیر.

نؤوبتی «کرپیج» – داها اؤنملى – فروم طرفيندن قورولموش مشهور «اولماق» و یا «مالیک اولماق» اوپپوزیسییاسی‌دیر. فروم، طبیعی کی، ایلک اولاراق بو سؤزلری دئمميشدى، اما او بو بارهده‌ کیتاب یازميشدى و بورادا بو سوالی «اولماق یوخ‌سا مالیک اولماق؟» اطرافلى نظردن کئچیرميشدى. بو، بیزیم ائکزیستئنسیالیزم نومونه‌سينده دانیشدیغیمیز شئیلرله عئينى‌دیر: «حقیقی مؤوجودلوق – حقیقی اولمایان مؤوجودلوق». رادیکال مؤوجودلوق - اصل مؤوجودلوق، ائکزیستئن‌سییادیر. فروم باشقا سؤزلردن ایستیفاده ائدیر، او، قصداً بیر دفعه دوزلیش ائدیر کی، بیر دفعه بوتون کیتابی یازیب بیتیردیکدن سونرا سارترین هانسى‌سا اثرلری ایله تانیش اولور و آشکار ائدیر کی، عئينى شئیدن یازیر (و بو دوغرودور). « بو خیردا اثرلردیر، سارترین اساس اثرلری ایله تانیش دئگيله‌م، بونا گؤره ده قاباغا قاچمایاجاغام. بیلمیرم، اما منه ائله گلیر کی، من ده عئينى شئیی دئییرم» – دئیه فروم دقیقلشدیریر. هر شئی دوغرودور: فروم باشقا – فرويدیست – تئرمینولوگییادان ایستیفاده ائدیر، اما اصلینده‌ او دئییر کی، رادیکال اوپپوزی‌سییا مؤوجوددور: «مالیک اولماق» (سارتردا «اولماق») و «اولماق» (سارتردا «مؤوجود اولماق»). یا سیز مالیکسینیز، هر شئیی توپلاییرسینیز (بو زامان سیز ایستئهلاکچیسینیز)، یا دا مؤوجودسونوز. اگر سیز مالیکسینیزسه، سیزین ایتیرمگه نیینیزسه وار، اونو سیزین علینیزدن آلماق اولار. اگر سیز اصل، حقیقی مؤوجودسونوزسا، بونو سیزین علینیزدن آلماق اولماز، چونکی او، سیزین داخيلى مؤوجودلوغونوزدور. اما ائکزیستئن‌سییا ایله حقیقی مؤوجودلوق کیمی بوتون حقیقی اولمایان اطراف دونیایا مقاومت مئخانیزمی کیمی ماراق‌لانان ائکسیزتئنسیالیستلردن فرقلى اولاراق (مثلاً سارتر)، فروم پسیخوانالیتیک کیمی «مالیک اولماق» پوزی‌سییاسى‌نين «اولماق» پوزی‌سییاسیندان، مالیک اولما مودوسونون مؤوجودلوق مودوسوندان فرقلرینین بعضی فرق پارامئترلرینی (طيبی، ایسته‌سه‌نیز پسیخولوژی) گؤسترمگه چالیشميشدىر. مالیک اولما مودوسو، یعنی اوبیواتئلین، ایستئهلاکچی‌نين‌ مؤوجودلوق فورماسی حقیقی اینسانین مؤوجودلوق فورماسیندان نه ایله فرق‌لنیر؟ ایلک نؤوبهده‌، فروم دئییر، بو فعال‌لیق‌دیر. ایستئهلاک مودوسوندا دئگيل، مؤوجودلوق مودوسوندا یاشایان اینسان ایلک نؤوبهده‌، فعال‌دیر. بس فعال اولماق نه دئمک‌دیر؟ فروما گؤره، فعال اولماق اؤز باجاریقلارینین، ایستعدادینین، هر بیر اینسانین بو و یا دیگر درجه‌ده‌ مالیک اولدوغو اینسانی قابیلیتلرین زنگینلیی‌نين‌ اوز چیخماسینا ایمکان وئرمک‌دیر. یعنی، بو اؤز داخيلى پوتئنسیالی‌نين‌ گئرچکلشمه‌سی واسطه‌سیله خاریجه یؤنلمیش فعالیت‌دیر. داخيلى، تکرار ائدیرم، یعنی اؤزونون، خاریجی دونیایا صرفه‌لی اولان یوخ. سیز ساتقین ایمیجی، سوسیال عدالت‌سیز خاریجی دونیانین سیزه سیریدیغی ماسکانی دئگيل، حقیقی اؤزونوزو ایفاده ائدیرسینیز.

فرومون مؤوجودلوق مودوسونون گؤستریجی‌سی و پرئدیکاتی کیمی قئید ائتدیی نؤوبتی شئی پایلاماق، باشقالاری ایله بؤلوشمک، اؤزونو قوربان گتیرمک مئی‌لی‌دیر. بورادا، دوشونوره‌م کی، ایضاح ائتمگه احتیاج يوخدور، چونکی بو اینقیلابچی‌نين‌ تامامیله طبیعی مؤوقئیی‌دیر...

فرومون تصویر ائتدیی نؤوبتی اوپپوزی‌سییا «تهلوکه - تهلوکه‌سیزلیک» دیر. بو حالدا بیزیم اوچون دیرلی و واجیب اولان شئی، ایلک گؤروننین عکسینه اولاراق، ایستئهلاک مودوسو، مالیک اولما مودوسو مؤوجودلوق مودوسوندان داها تهلوکه‌لی‌دیر. ایستئهلاک‌چی، باشقا جور دئسک، بؤیوک تهلوکه شرایطینده‌ یاشاییر. فروم بونو بئله ایضاح ائدیردی: «احتیاط‌لی، مالیک اولمایا مئیل‌لی اینسانلار تهلوکه‌سیزلیکدن حظ آلیرلار، اصلینده‌ ایسه اونلارین وضعیتی چوخ اعتبارسیزدیر. اینسانلار مالیک اولدوقلاریندان: پول، اجتماعی مؤقع... بیر سؤزله، اونلاردان خاریجده‌ اولان شئیدردن آسيلى وزیتددیرلر. بس اینسانلار مالیک اولدوقلارینی ایتیره‌نده‌ نه باش وئریر؟ آخی اصلینده‌ هر کسین مالیک اولدوغو هر شئیی ایتیرمک اولار. مثلاً، اینسان مولکیتینی، بونونلا دا – مومکون‌دور کی، جمعیتده‌‌کی مؤوقئیینی، دوستلارینی ایتیره بیلر، بوندان باشقا تئز و یا گئج بیز حیاتیمیزلا ویدالاشاجاغیق، ایسته‌نيلن آندا اونو ایتیره بیلریک». «اگر من – آردینجا فروم دئییر – مالیک اولدوغوم شئی‌ا‌م‌سه و اگر من مالیک اولدوغومو ایتیریرم‌سه، بس او زامان من کیمه‌م؟ هئچ کیم یوخ، مغلوب اولموش، بوش اینسانام – یالنیش حیات طرزینین میسکین نومونه‌سی». و عکسینه، فروم دئییر، «اینسان مالیک اولماق اوزینده‌ مؤوجود اولماغی ترجیه ائدیرسه، مالیک اولدوغونو ایتیرمک قورخوسونون یاراتدیغی تشویش و امین‌سیزلیک حيسلرینی کئچیرمیر. اگر من – مالیک اولدوغوم دئگيل، ائله مؤوجود اولدوغومام‌سا، هئچ کیم منیم تهلوکه‌سیزلیگی‌می حده‌له‌یه بیلمز و منی ایدئنتیک‌لیک حيسيندن مهروم ائده بیلمز».

بورادا فرومون فیکیرلری سارترین فیکیرلری ایله اوست–اوسته دوشور، باخمایاراق کی، بو آیدین سئزیلمیر. سارتر، یادینیزدادیرسا، دئییردی کی «جهنم – باشقالاری‌دیر». بس سارتر نه‌یی نظرده توتوردو؟ او نظرده توتوردو کی، باشقالاری سیزین اوچون تهلوکه یارادیر (خاطیرلادیرام کی، سارتر اونون معاصری اولدوغو کاپیتالیست جمعیتیندن، یعنی غئيرى–موکمل، پاتولوژی جمعیتدن بحث ائدیر کی، بورادا نزاکت پرده‌سی آلتیندا هامی هامییا قارشی محاربه آپاریر). اما سیز اؤزونوز ده دیگرلری اوچون «باشقالاری»سینیز، نتیجه‌ده‌ سیز ده عئينى درجه‌ده‌ تهلوکلی‌سینیز. نتیجه‌ده‌، اگر سیز اؤزونوزو پاسیو حرکت‌سیزلیگه محکوم ائتمک عوضینده‌ «باشقاسینی» اؤیره‌نمگه، اونونلا علاقه‌یه گیرمگه، اونونلا بیرلشمگه سعی گؤسترسه‌نیز، یعنی اؤزونوزو باشقاسینا وئرسه‌نیز و اوندان دا قارشی‌لیق گؤزله‌سه‌نیز، تهلوکه کسکین شکيلده آزالاجاق. تهلوکه‌یه محل قویماماق، بو قهر‌مان‌لیق – اوبیئکتیو، حقیقی تهلوکه‌سیزلیک‌دیر (بئله کی، ائکزیستئن‌سییانی الیندن آلماق اولمور، مادی مؤوجودلوغو ایسه اولار). سارتر حساب ائدیردی کی، امکداش‌لیق رئپرئسیو خاریجی دونیایا قارشی کوللئکتیو مقاومته ضمانت وئریر. سارتر دوشونوردو کی، یالنیز مقاومتده‌ امکداش‌لیق زامانی حقیقی سئوگی مومکوندور. گؤردوگوموز کیمی، فروم سارتری تانیمادان اؤز تدقیقاتلاریندا دا عئينى نتیجه‌یه گلميشدىر. بو، یئری گلمیشکن، علمی‌ليگین معيارلاریندان‌دیر: اگر سیز باشقاسیندان موستقیل شکيلده، توتاق کی، باشقا مئتودون کؤمک‌لیگی ایله عئينى ماتئریالا اساس‌لاناراق همین نتیجه‌یه گلیرسینیزسه، بو، سیزین الده ائتدیگینیز نتیجه‌لرین اوبیئکیولیگینی و حقیقیلیینی ثبوت ائدیر...

فرومون بحث ائتدیگی نؤوبتی اوپپوزيسییا «همرای‌لیک – آنتوقونیزم» اوپپوزيسییاسی‌دیر. بورادا، باشا دوشدوگونوز کیمی، فرومون فیکیرلری یئنه ده سارترلا اوست–اوسته دوشور. فروم دئییر کی، سئوگی و حئیران‌لیق اوبیئکتینه مالیک اولماق ایسته‌مه‌دن سئومک، حئیران اولماق، سئوینمک – سیزین مؤوجودلوق ایمکانینیزدیر. یعنی، داخیلینیزده، اینسان مؤوجودلوغونون داخيلى معیارلارینا گؤره سیز هر شئیی موطلق، اله کئچیرمگه، تابع ائتمگه و منیمسه‌مگه احتیاج دویمورسونوز. بو پوستولاتی تصدیق ائد‌ن ان اوغورلو مثاللاردان بیرینی فروم حظ آلدیغینیز شئیی الده ائتمگه سعی گؤسترمه‌دن حظ آلماق فئنومئنی حساب ائدیر. بئله کی، بورادا صحبتین موسیقی، رسم اثری، طبیعت منظره‌سی، حادثه و اونسیتدن، سئوگیدن، دوستلوقدان گئتدیگی‌نين‌ اهمیتی يوخدور. فروم دئییر: «کیشی و قادین بیر–بیری ایله اونسیتدن حظ آلا بیلرلر: دیگرینین فیکیرلری، ذؤوقو، ایدئیالاری، تئمپئرامئنتی و یا شخصیتی اونون خوشونا گله بیلر. و یالنیز خوشلارینا گلن شئیه مالیک اولماق ایسته‌ینلر آراسیندا بئله قارشی‌لیق‌لی اونسیت سئوینجی عادتن سئکسوال صاحب اولما ایله موشاییعت اولونا بیلر. مؤوجودلوغا مئیللی اولانلار اوچون ایسه دیگر اینسانلا اونسیت اؤزلوگونده‌ حظدیر و حتی اگر او، سئکسوال جهتدن ده جلب ائدیجی‌دیرسه، تئنسونون دئدیگی کیمی، گوللردن حظ آلماق اوچون اونلاری قوپارماغا احتیاج يوخدور».

فرومون داخیل ائتدیگی نؤوبتی اوپپوزیسییا «سئوینج – حظ» آنتوقونیزمی‌دیر. بو دا آیدین‌دیر کی، چونکی دوغرودان دا آیدین‌دیر کی، سئوینج – داها درین حيس‌دیر، حظ حيسيندن داها جدی کئچیریلن، داها دولو حيس‌دیر. حظ حيسینه دایر نومونه‌نی بورژوا تئله رئکلامی چیه‌لگین یئییلمه پروسئ‌سینی گؤستریر: «یئمک – حظدیر. داددان آلینان حظ». بلی، چیه‌لگین یئییلمه‌سيندن حظ (لذت) آلماق مومکون‌دور (عمومیتله قیدا - بوتون زولال‌لی وارلیقلارین اولدوغو کیمی، بیولوژی غئيرى–موکمل وارلیغین حیات فعالیتینی دستکله‌مک اوچون لازیم اولان کدرلی ضرورت‌دیر: یئمه‌سن اؤل‌جک‌سن؛ بوندان باشقا، یئمکدن آلینان ذؤوق حقیقی حظ دئگيل: اصلینده‌، اوزون زامان اول ثبوت اولوندوغو کیمی، بو آجلیق حيسی ایله یارانمیش نئقاتیو حيسلرین بوغولماسی، لیکو‌داسییاسی‌دیر). اما چتین کی، چیه‌لک یئمکدن سئوینج الده ائد‌سن. هم ده نه قدر چوخ یاشین وارسا، نه قدر چوخ داد امجکلری سیلینمیش‌سه، او قدر آز حظ آلیرسان. سئوینج حيسینی ایسه ایسته‌نيلن یاشدا کئچیرمک اولار.

نؤوبتی «کرپیج» – فرومون «هومانیست پلانلاش‌دیرما» و یا «هومانیست ایداره ائتمه» آدلاندیردیغی تعلیمی‌دیر. فرومون «هومانیست ایداره‌ائتمه» ایله ماراقلى توققوشماسی اولموشدور. فروم محض زوراکیلیغین علئیهه‌داری، گوجله موداخیله‌نین علئیهه‌داری اولموشدور. ایش اونا گلیب چاتیر کی، بعضیلری اونو حتی «هیپپی نظریه‌چی‌سی» کیمی قبول ائدیر (بو، البته کی، سهودیر). و بو «هیپپی نظریه‌چی‌سی» «هومانیست ایداره‌ائتمه» («هومانیست پلانلاش‌دیرما»، یعنی سیاسی حاکمیت فونک‌سییاسی واسطه‌سیله دونیانین اینقیلابی دگيشديریلمه‌سی حاقيندا تعلیم یارادیر. فروم دئییر کی، اینسان سیویلیزاسییاسینی اوغورلو شکيلده اینکیشاف ائتدیرمک اوچون «هومانیست ایداره‌ائتمه»نین تطبیقی واجیب‌دیر. «هومانیست ایداره‌ائتمه» اینسانلیغین آشاغيداکی اوبیئکتیو واختی چاتمیش طلبلرینی گئرچکلشدیرمک اوچون فعالیت گؤستریر: «بئله بیر پروبلئمی حل ائتمک لازیم‌دیر کی، ایستئحصالین تام تمرکوزلشمه‌سی اولمادان، یعنی «فاشیزمه گلمه» و یا «گولر اوزلو تئخنولوژی فاشیزمه» گلمه ریسکی اولمادان صنایعلشمه یولو ایله نئجه گئتمه‌لی. بیر طرفدن عمومی پلانلاش‌دیرمانی، ایکینجی طرفدن یوکسک غئيرى–تمرکوزلشمه درجه‌سی ایله اویغونلاش‌دیرماق لازیم‌دیر. اقتصادی فلاکتدن قاچماق اوچون اقتصادیاتین سئچیجی اینکیشافی خئیرینه اونون محدودیت‌سیز اینکیشافیندان ايمتيناع ائتمک لازیم‌دیر. ائله بیر ایش شرطلری و عمومی مئیل احوال–روحيه یاراتماق لازیم‌دیر کی، بو زامان اساس موتیواسییا مادی وارلانما دئگيل، معنوی پسیخولوژی ممنونلوق اولسون. علمین گله‌جک ترقی‌سی ضروری‌دیر و عئينى زاماندا علمی نایلیتلرین پراکتیکی تطبیقیندن سوی– ایستیفاده تهلوکه‌سى‌نين قارشی‌سینی آلماق لازیم‌دیر. ائله شرطلر یاراتماق لازیم‌دیر کی، بو زامان اینسانلار یالنیز اؤزلرینین حظ طلباتلارینی اؤد‌ه‌مک ایسته‌مه‌سینلر، سئوینج و خوشبخت‌لیک حيس ائتسینلر. فردلرین تام تهلوکه‌سیزلیگینی تامین ائتمک لازیم‌دیر کی، اونلار اؤز اساس طلباتلارینین اؤده‌نیلمه‌سينده جمعیتین بوروکراتیک آپاراتیندان آسيلى اولماسینلار. بیزنئس سفئراسیندا دئگيل، اینسانین گونده‌‌لیک حیاتیندا «فردی تشببوث» شرایطی یاراتماق لازیم‌دیر... »

و بو هله هر شئی دئگيل. فروم کیفایت قدر رادیکال طلبلر سیاهی‌سینی ایره‌‌لی سورور. مثلاً، «صنایع رئکلامیندا و سیاسی تبلیغاتدا ایستیفاده اولونان «بئیین یویولماسی»نین بوتون مئتودلارینی قاداغان ائتمک لازیم‌دیر». و یا «وارلی و کاسیب اؤلکه‌لر آراسینداکی اوچوروم محو ائدیلمه‌لی‌دیر». فروم طرفيندن ایر‌لی سوروله‌ن شرطلرین تام سیاهی‌سی ایله تانیش اولدوقدا آیدین اولور کی، (اما فروم بونو آچیق دئمیر) بو طلبلرین حیاتا کئچیریلمه‌سی اوچون سیاسی حاکمیته احتیاج واردیر. بس سیاسی حاکمیت نه‌یه گرک‌دیر؟ سیز بونو دقیق و آیدین شکيلده درک ائتمه‌لی‌سینیز. اینقیلابین نه‌یه لازیم اولدوغو کیمی. اینقیلاب اؤزو–اؤزلوگونده‌ لازیم دئگيل، او مقصد دئگيل، واسطه‌دیر. اینقیلاب اینقیلابدان سونراکی اجتماعی دگیشیک‌لیکلر لاییحه‌لرینی گئرچکلش‌دیرمک اوچون لازیم‌دیر. اینقیلابدان سونراکی لاییحه‌لری ایسه او زامان گئرچکلشدیره بیلرسینیز کی، سیاسی حاکمیت الینیزده اولسون. یعنی سیاسی حاکمیتین اؤزو–اؤزلوگونده‌ دگری يوخدور – بونا دایر هر اوروئل‌ سایاغی جفنگیاتی بیرینجی غئيرى–علمی، ایکینجی‌سی ایسه پسیخوپاتولوژی سببلردن صرف–نظر ائتمک لازیم‌دیر. آیدین‌دیر کی، «هومانیست ایداره‌ائتمه» لاییحه‌سی او زامان مومکوندور کی، سیز سیاسی حاکمیتی اله کئچیرسینیز و اونو سیزین سیاسی ایراده‌نیزی حیاتا کئچیرمک مئخانیزمی کیمی ایستیفاده ائد‌رک مقصدیؤنلو شکيلده «هومانیست ایداره‌ائتمه»نی رئاللاشدیراسینیز. بئله کی، رئکلامی قاداغان ائتمک – آرتیق رئپرئسییادیر. کاسیب و وارلی اؤلکه‌لر آراسینداکی سرحدی سیلمک (همچینین وارلی و کاسیب صینیفلر آراسیندا) – آرتیق رئپرئسییادیر، بئله کی، وارلیلار بو سرحدلرین سیلینمه‌سینه راضی اولمایاجاقلار، بو، اونلارا صرفه‌لی دئگيل. یعنی، بونو آشکار سؤیله‌مه‌دن، فروم گؤستریر کی، سیاسی حاکمیت مئخانیزمینی ایستیفاده ائتمه‌دن هئچ بیر پارلاق، ان گؤزل اوتوپییانین حیاتا کئچیریلمه‌سی مومکون دئگيل. بلی، البته، اگر او واختا کیمی هامیمیز اؤلمه‌سک، اگر اینسان‌لیق اؤزونو چیخیلماز دالانا سالماسا، اگر بوتون رئسورسلار توکه‌نمه‌سه، بیز صینیف‌سیز، ایستیثمار و زوراکی‌لیق‌سیز جمعیتی گؤره بیلریک، اما بو، «صینیف‌لی جمعیتین ایچینده‌ صینیف‌سیز جمعیت ائلئمئنتلرینین یئتیشمه‌سی» ایله مومکون دئگيل. فروم گؤستریر کی، ان گؤزل، ان هومانیست ایدئیالار، ان هومانیست مقصدلر، اگر صحبت جمعیتین طالعیندن گئدیرسه و رئال‌لیقدان اوزاقلاشماساق، ایستر–ایسته‌مز سیاسی موداخیله طلب ائدیرلر. بشریت یالنیز بیر بئله مئخانیزم تانی‌ییر – سیاسی حاکمیت. هر بیر سیاسی حاکمیت ایسه - زوراکی‌لیق‌دیر.

بحث ائتمک ایسته‌دیگیم نؤوبتی «کرپیج» فرومون تبلیغات و رئکلامین تنقيدی‌دیر. تبلیغات حاقيندا مارکوزئ‌دن بحث ائدرکن دئمیشدیم. خاطيرلاییرسینیزسا، من دئییردیم کی، تبلیغات مئخانیزملری ماهیتجه موستقیل‌دیرلر و پارتلاسان دا اونلاری «یاخشی» (یعنی ائتیک) ائتمک مومکون دئگيل. اونلار، KİV کیمی، داخيلى ماهیته مالیکدیرلر، اونو دگیشمک مومکون دئگيل، اونو ساده‌جه یاخشی و یا پیس مقصدلرله ایستیفاده ائتمک اولار. پرینسیپجه، فروم عئينى شئیی، اما رئکلام حاقيندا دئییر. او گؤستریر کی، رئکلام شعورا دئگيل، حيسلره تأثیر ائدیر، او، هیپنوتیک تلقین کیمی تأثیر گؤستریر. «یاخشی» رئکلام حاضرلاماق مومکون دئگيل، «دوزگون» (یعنی ائتیک) رئکلام حاضرلاماق اولار. یالنیز داها اوغورلو، موفقیت‌لی رئکلام حاضرلاماق اولار و اونو بازار و ایدئولوژی سلاح کیمی ایستیفاده ائتمک اولار، اما او، یئنه ده زیان وئرن، ضررلی سلاح‌دیر، او، سیزین باشینیزی پیلی‌یه‌ر، سیزی باشدان چیخاریر. فروم دئییر کی، اینسانین تنقید باجاریقلاری رئکلام و یا تبلیغات واسطه‌سیله کوتلشیر، اینسانی اونونلا قورخودورلار کی، اوندان یاخشی قوخو گلمیر و یا اونا صابون و یا بیر کؤینک آلان کیمی حیاتیندا خوشبخت دگیشیک‌لیکلر باش وئره‌جه‌گی کیمی دلی‌سوو آرزولار یئریدیرلر. بوتون بو اوبرازلار اؤز اساسینا گؤره ایرراسیونال‌دیر، اونلارین نه امتعه‌نین کئیفیتی، نه ده اینسانین حقیقی طلباتلاری ایله علاقه‌سی يوخدور، اونلار – نئشه و یا هیپنوز کیمی اینسانی خومارلاندیریر، آلیجی‌نين‌ تنقید باجاریقلارینی اؤلدورورلر. بئله رئکلامدا آرزو ائلئمئنتی، «هاوادان قصرلر» وار – بونون حسابینا اینسانا معین ممنونلوق گتیریر. اما عئينى زاماندا دا اونون اهمیت‌سیزلیک و ضعیف‌لیک حيسینی گوجلندیریر. «ماهیتینه گؤره - فروم دئییر – تنقیدی تفکور قابیلیتی‌نين‌ بیهوش ائتمه مئتودلاری، دئموکراتییا اوچون اونا قارشی آچیق هوجوملاردان داها تهلوکه‌لی‌دیر. اینسان شخصیتینه تأثیرینه گؤره ایسه اونلار ادب‌سیز ادبیاتدان داها اخلاق‌سیزدیر. ایستئهلاک‌چی حرکاتلاری آلیجی‌نين‌ تنقید قابیلیتینی، شرفینی و اؤزونه حؤرمتینی برپا ائتمگه چالیشیرلار، اما ایندییه قدر بو اجتماعی حرکات دینج باشلامالاردان کنارا چیخا بیلمه‌ميشدير.

فروم حساب ائدیر کی، باشقا جور اولا دا بیلمز. عئينى شئی سیاسی رئکلام ساحه‌سينده ده باش وئریر. فروم دئییر کی، بوتون بونلار دقیق و آیدین شکيلده اورتا آمئریکالی‌نين‌، اوبیواتئلین شعورونون خصوصیتلری ایله عملیات آپاریر. اوبیواتئل اوچون رئکلامدا یاشاماق نورمال‌دیر، اطرافداکیلاری ایسه کوتلشدیریر. و یالنیز اوبیواتئللر اوچون بو قورخولو دئگيل، اونلار آرتیق کوتدورلر. اونلار اؤز موحیطلرينده، اؤزلری اوچون آیدین اولان دونیالاریندا بوندان حظ آلیرلار. دیگرلرینه موناسیبتده‌ ایسه رئکلام – جینایت‌دیر: اوشاقلاردان باشلایاراق - بئله کی، اونلارین اورتا آمئریکالی کیمی دئگيل، باشقا بیر اینسانلار کیمی اینکیشاف ائتمک ایمکانلاری واردیر – بو رئکلامین قیجیقلاندیردیغی اینسانلارا قدر.

رئکلام – حقیقتن ده جینایت‌دیر. رئکلام ایستئهلاک‌چی‌سی زورلا کوتلشدیریلیر. فروم آمئریکالیلارین مثالیندا بونو چوخ یاخشی ایضاح ائدیر، او دئییر کی، تیپیک رئکلام قهرمانی مولتیپلیکاسییا پئرسوناژی «میکی–ماوس»-دیر کی، غئيرى–رئال تهلوکه‌لر دونیاسیندا یاشاییر، اونو همیشه ایزله‌ییرلر، یئمک، توتماق، محو ائتمک ایسته‌ییرلر، اما او، همیشه، معجزه ایله، هانسى‌سا تصادفلرین و س. کؤمگی ایله اؤلومدن قاچماغا – یئنه ده مؤعجوزوی شکيلده - اؤز دوشمنلرینه ضرر وورماغا مووفق اولور. بو سوژئت، منتظم اولاراق، دفعه‌دن–دفعه‌یه، ایلدن–ایله تکرار اولونور. پسیخی ساغلام اولان هئچ بیر اینسان بونا سون‌سوز اولاراق، اونون واریاسییالارینا، ایلدن–ایله باخماق ایسته‌مز. اگر اورتا آمئریکالی بونا باخیرسا، دئمه‌لی بو سوژئتده‌ جلب ائدیجی ائلئمئنت واردیر، دئمه‌لی، آمئریکالی اؤزونو میکى ماوس-لا عئینی‌لشدیریر، دئمه‌لی او دا اؤزونو دایما تهلوکه‌ده‌، بوغولما وضعیتینده‌ حيس ائدیر، سانکی بؤیوک بیر شئی سنی ایزله‌ییر و سنی اودماق ایسته‌ییر. اورتا آمئریکالی، بئله‌لیکله، اؤز قورخولارینی یئنیدن یاشاییر، بیر داها اؤزونون میسکین‌لیگی حيسینی یاشاییر و سونرا اؤزونه تسلؔی تاپیر: «هر شئیه باخمایاراق، من (=میکى ماوس) یئنه ده خلاص اولدوم! بو دفعه ده من دوشمندن گوجلو اولدوم». و بو زامان اورتا آمئریکالی هئچ درک ائتمیر کی، اونون خلاصی، اونون بختی‌نين‌ گتیرمه‌سی داها چوخ اونون آرادان چیخما قابیلیتیندن و بو ایزله‌ییجینی اونو توتماغا ایمکان وئرمه‌ين موختلیف وضعیت و تصادفلردن آسيلى‌دیر – یعنی، وضعیت آلچالدیجی‌دير.

دانیشماق ایسته‌دیگیم داها بیر «کرپیج» فروم طرفيندن معاصر جمعیتین رئپرئسیو کیمی تصویر ائدیلمه‌سی‌دیر. پرینسیپجه، معاصر جمعیتین رئپرئسیو کیمی قبول ائدیلمه‌سی نئوفرويدیستلر اوچون طبیعی حال‌دیر. اما فروم‌دا بو، چوخ ماراقلى‌دیر کی، ماهیتجه اونون ایراده‌سيندن آسيلى اولمایاراق آلیندی. او، اینسانین اؤز ویجدانی ایله حرکت ائتمگی و سوسیال ماسکاسیندان، یعنی «غئيرى–پرودوکتیو» «سوسیال کاراکتئر»یندن قاچما قابیلیتی باره ده‌ مولاحيظه‌لر یورودوردو. اما بو زامان فروم غفلتن درک ائتدی کی، اگر اینسان اؤز حقیقی ماهیتینی درک ائدیرسه و «سوسیال کاراکتئر»دن قاچیرسا، او زامان او، بونونلا مؤوجود سوسیال سیستئمین فعالیتینی پوزور، بو ایسه قاچیلماز اولاراق اونون دگيشديریلمه‌سی ایستیقامتینده‌‌کی سوسیال حرکتلره، سارترین دئدیگی کیمی – اینقیلابی لاییحه‌یه گتیریب چیخاریر. بونا گؤره ده جمعیت، طبیعی کی، بوتون گوجو ایله اینسانا اؤز داخيلى ماهیتینی درک ائتمگه مانع اولماغا چالیشیر – دقت یئتیرین: قانونلا جزالاندیریلان اینقیلابی حرکتلره دئگيل، اینسان طرفيندن اؤز داخيلى ماهیتی‌نين‌ درک ائدیلمه‌سینه مانع اولور. یعنی بو جمعیت اؤز داخيلى پارامئترلرینه گؤره ایمانئنت اولاراق رئپرئسیودیر. فرومون بو کشفی‌نين‌ رادیکال اوچون نه کیمی اهمیتی وار؟ بئله کی، سیز درک ائتملی‌سینیز: سیز بو جمعیته منسوب اولمادیغینیزی باشا دوشدوگونوز آندا – بو آندان سیز رئپرئسییانین قانونی اوبیئکتینه چئوریلیرسینیز. تکرار ائدیرم، قانونی، اونا گؤره ده شیکایت‌لنمه‌یین کی، سیزینله یاخشی داورانمیرلار، سیز اؤزونوزو پیس حيس ائدیرسینیز، سیز کاسیب یاشاییرسینیز، کاريئرنیز اوغورلو دئگيل، سیزی دؤیوبلر، ایشدنن قوووبلار و س. اگر سیز اؤزونوزو بو جمعیتله عئینی‌لشدیرمه‌ییرسینیزسه - هر شئی دوغرودور، سیزینله ائله داورانمالیدیرلار، اونلار طرفيندن بو تامامیله قانونی رئپرئسییالاردیر، اونلاری ضروری‌لیک کیمی قبول ائتمه‌لی و زوراکیلیغا زوراکی‌لیقلا، تأثیره عکس تأثیرله جاواب وئرمک لازیم‌دیر. یعنی مقاومت گؤسترمک لازیم‌دیر.

و سونونجو «کرپیج» – فرومون نورما حاقيندا تصورودور. خاطیرلاییرسینیزسا، من آدورنو حاقيندا، اونون معاصر سوسیولوگییانین تنقیدیندن و سوسیولوگییانین فلسفی کاراکتئرلی اولماسی طلبیندن دانیشاندا دئمیشدیم کی، آدورنو ایکی نورما آنلاییشی ایر‌لی سورموشدور: اورتا، گئنیش یاییلمیش نورما (او، بونو غئيرى-حقیقی نورمال حساب ائدیر) و شعورلو اینسانین داورانیش مودئلیندن اوزاقلاشان نورما. اگر ایکینجی نورما تطبیق ائدیلیردیسه، آدورنونون معاصر اولان سيؔار سوسیولوگییاسی دگرسیزلشیر، چونکی او اورتا اینسانی، اوبیواتئلی، کوتلوی اینسانی تصویر ائد‌رک اونو نورما اعلان ائدیردی. اصلینده‌ ایسه ائله او، پاتولوگییا ایدی، صونعی اینسان ایدی. فروم دا همین نتیجه‌یه گلميشدى، او درک ائتميشدىر کی، بوتون ائتالونلارین حاکم صینیف طرفيندن طاماحکارجاسینا ایر‌لی سورولدوگو، اینسانلارا «سوسیال کاراکتئر»لرین یئریدیلدیگی و سیزین داخيلى ماهیتینیزین تحریف اولوندوغو کاپیتالیست جمعیتینده‌ سیز بو تحریفلره معروض قالمامیسینیزسا، دئمه‌لی سیزین مؤوجودلوغونوز آرتیق دئفئکتلی‌دیر، اما رسمی اولاراق سیز بو زامان خسته دئگيلسینیز. اگر سیز خسته اولموسونوزسا – سیز آرتیق جمعیت اوچون معین قدر (آز درجه‌ده‌) تهلوکه‌لی‌سینیز. اگر سیز دئفئکت‌لی‌سیز، اما خسته دئگيلسینیزسه، سیز نورماسینیز. اگر دئفئکتین مؤوجودلوغو نورمادیرسا، دئمه‌لی جمعیت ده دئفئکت‌لی‌دیر. فروم – پسیخوآنالیتیک «ساغلام جمعیت» اثرینی یازميشدى، گؤسترمگه چالیشميشدى کی، جمعیتی پسیخوآنالیز مئتودلاری ایله نئجه معاليجه ائتمک اولار. اما فرومون عمومی کونسئپسییاسیندان بو ایر‌لی گلمیر، چونکی اگر جمعیت رئپرئسیودیرسه، اونو ساغالتماق مومکون دئگيل، او، معاليجه جهدلرینه رئپرئسییا ایل جاواب وئره‌جک. بو، سیزین آزغین پسیخی خسته‌نین یانینا گلمگینیزه اوخشاییر. اونون الینده‌ بالتا وار، سیز ایسه اونا دئییرسینیز: «بیلیرسن، «آمینازین» دئیه چوخ یاخشی حبلر وار، سن اونلاری ایچسن – او ساعت ساکیتلشه‌جک‌سن، اؤزونو داها یاخشی حيس ائد‌جک‌سن...» . او ایسه بوتون دونیایا حیرص‌لی‌دیر و آیدین‌دیر کی، سیزین سؤزلرینیزه جاواب اولاراق ساده‌جه اولاراق بالتانی سیزین باشیزینا ووراجاق. پرینسیپجه، اؤز اثرلری ایله فروم دا معاصر آمئریکانی بونا سسله‌ییردی. یعنی او، آمئریکایا – بالتالی دلییه - دئمک ایسته‌ییردی: «سن اؤزونو پیس حيس ائدیرسن، سن اذیت چکیرسن، معاليجه اولون!» – و اونا فیکیر وئرمیردی کی، بوندان اول بو مراجعته جاوابین بالتا ضربه‌سی اولاجاغینی ثبوت ائتميشدى. پرینسیپجه، باشقا جاواب اولا دا بیلمز. اما بیزیم اوچون واجیب‌دیر کی، سوسیولوگییایا دگمه‌دن و آدورنودان موستقیل شکيلده فروم همچینین گؤستریر کی، ایکی نورما مؤوجوددور: صرف ایستاتیستیک اولاراق، پاتولوگییانین گئنیش یایقین‌لیغی اساسیندا ایر‌لی سورولموش اورتالاما نورماسی، «اورتا اینسان» نورماسی و حقیقی مؤوجودلوق اینسا‌نين‌ نورماسی، رادیکالین نورماسی، یعنی حقیقی نورما.

سون اولاراق، گؤرونور، دئمک لازیم‌دیر کی، فروم بیر نئچه خصوصی لاییحه‌لر – «ویجدان سسی» شورالاری، شخصیتلرآراسی اونسیت شورالاری، ایندیویدوال و اجتماعی ساغلاملیغا و اینسانلارین اجتماعی ماراقلارینا اویغونلوغو نؤقطه‌یی نظریندن – ائکولوژی، اقتصادی و س. لاییحه‌لرین، یئنی نؤوع محصول و خیدمتلرین قیمتلندیریلمه‌سی و س. اوچون ائکسپئرت شورالاری و س. کیمی لاییحه‌لر ایشله‌ییب حاضیرلاميشدى. اما بو خصوصی لاییحه‌لر، سؤزسوز کی، جمعیتین اینقیلابدان سونراکی مؤجوودلوغو مرحله‌سی اوچون قیمت‌لی‌دیر کی، بو، آنلادیغینیز کیمی، ایندیکی محاضره‌‌لر تشیکلی‌نين‌ تئماتیکاسی چرچیوه‌لریندن کنارا چیخیر.

ديخوتومييا. ايکى کاملا متضاد فيکير و شئيين آراسينداکى فرق

the difference between two completely opposite ideas or things: the dichotomy between good and evil