Nov 30, 2021

"حاکمیت خالقا"

جون لٸنون و یوکو اونو ایله موصاحیبه - طارق علی ابجد اليفباسينا کؤچورن: م.ر.اليف 

 «حاکمیت خالقا» جون لٸنون و یوکو  John Lennone v Yoko Ono اونو ایله موصاحیبه - طارق علی، Robin Blackburn  روبین بلاکبورن ۲۱ یانوار ۱۹۷۱-جی ایلده جون لٸنوندان آلدیغی و یوکو اونونون دا قاتیلدیغی موصاحیبه‌نین کؤستبک ( قيزيل دالغا قيران) (The Red Mole) ژورنالیندا یاییملانمیش‌دیر.

 «تکجه یول ایشچیلرین بدبخت‌لیکلرینین فرقینه وارمالارینی تامین ائتمکله، اطرافلارینی بوروین خیاللاری قیرماقلا اولا بیلر. ماشینلاری و تئلئویزورلاری وار و حیاتدا داها آرتیق شئیلرینین اولا قیسا بیر حیصه‌سی.

لٸنونو « Power to People » (اقتدار خالقا) ماهنی‌سینی یازماغا مجبور ائد‌ن موصاحیبه، قیرمیزی بیلجگینی دوشونمک ایسته‌‌میرلر. قارالارین و ایرلاندییالیلارین ظلمه معروض قالدیقلارینی و بیر سونراکی‌نین اؤزلری اولاجاغینین فرقینه وارمالیدیرلار.»

 طارق علی: سون آلبومونوز و ایجتیمایته وئردیگینیز آچیقلامالار فیکیرلرینیزین گئتدیکجه رادیکاللاشدیغینی و سیاسی‌لشدیگینی گؤستریر. نه زامان‌دیر بو شکیلده دوشونورسونوز؟

جون لٸنون: مؤوجود وضعیته قارشی هر زامان سیاسی اولموشام. سیز ده پولیسین طبیعی بیر دوشمن اولدوغو و یا  اوردونون اینسانلاری هاراسا آپاریب اؤلدوردوگونو گؤرسهیدینیز، سیز ده بئله اولاردینیز. قیساجاسی بو ایشچی سینفینین ایچیندن چیخماقلا علاقه‌لی‌دیر؛ داها سونرا یاشلانیر، بیر عائله صاحبی اولور و سیستئم طرفیندن هضم اولونورسونوز. ۱۹۶۵-۶۶-جی ایللر عرفه‌سینده  معلوم سوپئرايستار آخماق‌لیقلارینا گؤره هئچ سیاسی دگيلدیم. فقط بو ساده‌جه منیم اوچون اؤزومدن قاچماغین بیر یولو ایدی. «حیاتدا بوندان باشقا شئی یوخدورمو؟ شوبهه‌سیز هامی‌سی بو دگيل» دئیه دوشوندوم. لاکین بیر شکیلده همیشه سیاسی اولدوم. یازدیغیم ایکی کیتابدا دا دینله باغلی بیر چوخ ایسماریج وار و بونلارین بیرینه ایشچی ایله کاپیتالیست حاقیندا یازدیغیم بیر اویونو علاوه ائتدیم. اوشاقلیغیمدان بری سیستئمی تنقید ائدیرم. سانکی چیگنیمده علاوه بیر بئیین وارمیش کیمی صینیف تاپشیریقلارینا هر زامان شعورلو یاناشمیشام. چونکی نه اولدوغونو، اوستوموزه گلن صینفی ایستیثمارین نه اولدوغونو بیلیردیم، آنجاق بيتٸلز  Beateles فیرتیناسی تأسف کی، منی بیر مدت حقیقتدن آرالی ساخلادی.

ط.ع: سیزجه یازدیغینیز موسیقینین اوغورلو اولماسینین سببی ندیر؟

 ج.ل: او واختلار ایشچیلرین موباریزه آپاردیقلاری دوشونولوردو.آنجاق ایندی کئچمیشه نظر سالاندا قارالارین آتلئت، بوکسیور و یا شوومئن اولمالارینا ایجازه وئریلدیگی کیمی، بو ایشچیلره ده ساده‌جه معین سوییه‌ده اعتراض ائتمه آزادلیغینین وئریلدیگینی گؤرورم. يٸنهده، بونلارین ایجازه وئردیگی Working Class Hero  آلبوموندا دئدیگیم کیمی: بو گون قاچماغین ان یاخشی یولو پوپ اولدوز اولماق‌دیر"Rolling Stone"  ژورنالینا دا عینی شئیی دئمیشم. اقتدار صاحبی هله ده عینی اینسانلاردیر و سینفی قورولوشو هئچ دگیشمه‌میش سایماق اولار. گؤزل  پالتارلارییلا بیر چوخ اوزون ساچلی، سون دب اورتا صینیف اوشاقلاری اورتالیقدا فیرلانیر. هئچ بیر شئی دگیشمه‌ييب. ساده‌‌جه بیر آز گئییم طرزینی دگیشدیرمیشیک. گؤروندوگو کیمی ده، عینی آلچاقلار هر شئیی ایداره ائتمگه داوام ائدیرلر.

ط.ع: طبیعی کی سینفی ایستیثمار هله آمئریکان روک قروپلارینین دقتیندن کناردا قالان بیر مؤوضوعدور.

 ج.ل: آمئریکان روک قروپلاری هامی‌سی اورتا صینیف و بورژوازییادی. بونو دا بللی ائتمک ایستهمیرلر. ایشچیلردن قورخورلار، چونکی آمئریکاداکی ایشچیلرین سیاسی اولاراق ساغدا اولدوقلارینی و ساده‌جه اؤز منافعلرینی دوشوندوکلرینی ظن ائدیرلر. آنجاق بو اورتا صینفی تمثیل ائد‌ن قروپلار نهلر باش وئردیگینین، سینفی قورولوشون نه‌لره گتیریب چیخاراجاغینین فرقینه واراجاقلاری تقدیرده بوتون بو بورژوا آخماق‌لیقلاریندان جانلارینی قورتارا بیلرلر.

ط.ع: بیر بيتٸلز عضوو اولاراق سیزه یوکله‌نن رولدان سییریلماغا نئجه باشلادینیز؟

ج.ل: بيتٸلزين ان پارلاق زامانلاریندا بئله بونا قارشی چیخماغا چالیشدیم. بیر نئچه دفعه آمئریکایا گئتدیک و بیزه ویئتنام باره‌سینده  هئچ بیر سؤز سؤیلمهمگیمیز تنبئه ائدیلدی. بیر مدت سونرا بیزدن بونو بیر داها ایسته‌دیکلرینده  «محاربه ایسته‌مه‌دیگیمیزی و آبش-این درحال گئری چکیلمه‌لی اولدوغونو» سؤیله‌مگه قرار وئردیک و بو جور ده ائتدیک. او زامانلار اوچون بو چوخ رادیکال بیر حرکت ایدی. اطرافینیزداکی هرکس سیزه سئزار کیمی داورانیب نه قدر مؤحتشم اولدوغونوزو سؤیله‌دیگی زامان «کرال یوخ، گئرچک اولماق ایستهییرم» دئمک چوخ چتین‌دیر. بونا گؤره ده نوماییشگرانه ایکینجی سیاسی موناسیبت «بيتٸلز عیسادان بؤیوکدور» دئمک اولدو. بو مؤوجود اولان منظره‌نی حقیقتن دگیشدیردی. آمئریکادا آز قالسین اؤلدورولهجک ايدیم. بو حادثه بیزیم دینلهییجیلریمیزی بؤیوک بیر تراومایا سالمیشدی. بوندان سونرا بیزدن بئله «حساس» سواللاری جاواب وئرمه‌مگیمیز ایستهنیلدی. بوتون قزئتلری اوخویوردوم، اما اولان شئیلره سیزین ده بیلدیگینیز کیمی سس‌سیز قالیردیم. حادثه‌لری باشا دوشوب دانیشمادیغیما گؤره چوخ اوتانیردیم. بو اویونو آرتیق داوام ائتدیره بیلمیردیم. چونکی، بو منیم اوچون چوخ آغیر ایدی. خصوصاً محاربه داوام ائتدیگینه گؤره آمئریکایا گئتمگیمیز منیم غوروروما توخونوردو. ترویا آتینا دؤنموشدوک.  «افسانوی دؤردلوک»  زیروه‌ده ايدی. نارکوتيک  و سئکس حاقیندا ماهنیلار اوخویوردوق. سونرا داها دا آغیر ماده‌لر ایستیفاده ائتمگه باشلادیم. بونلاردان سونرا آرتیق بیزی دگرسیزلشدیردیلر.

ط.ع: اینقیلابی آمان‌سیزجا تنقید ائدرکن ده سیاسی فیکیرلر داشیییردینیزمی؟

ج.ل: بلی، البتده. «رئوولوسیون.» بو ماهنینین ایکی فرقلی وئرسییاسی وار ایدی، لاکین ایللئقال سول یالنیز «منی اونوت» سؤزلری ایله یایین‌لانان ۴۵-لیکله ماراقلاندی. ماهنینین آلبومداکی اوریگینال وئرسییاسیندا ایسه «منی حسابا قات» سؤزلرینه یئر وئریلمیشدی. سسلرله اینقیلابین شکلینی چکدیگيمی دوشونوردوم. فقط سهو ائتمیشم، بو بیر اینقیلاب دگيلمیش. ۴۵-لیک وئرسییاسیندا «اگر یوخ ائتمکدن دانیشیرسان‌سا منی اونوت» دئییردیم. اؤلدورمک ایستهییردیم. ماٸویستلری چوخ تانیمیردیم یالنیز چوخ آز اولدوقلارینی، اؤزلرینی یاشیلا بویادیقلارینی و پولیسین قارشی‌سیندا دوروب حبس اولونمالارینی گؤزلهدیکلرینی بیلیردیم. گئرچک کومونیست اینقیلابچی‌لارین داها یاخشی تشکیلاتلاندیقلارینی و ساده‌جه اورتالیقدا باغیریب چاغیرمادیقلارینی دوشونوردوم. بئله حيّس ائتمیشدیم، حقیقتن بیر سوال وئریردیم اؤزومه. کاپیتالیست بیر اویونو داوام ائتدیرمگیمه باخمایاراق، ایشچی صینیفی‌نین بیر منسوبو اولاراق هر زامان روسییا ، چین  و ایشچی صینیفینه باغلی هر شئیله ماراقلانیردیم.

 روبین بلاکبورن: یوکو سنین آلبومون مودئرن آوانقارد موسیقی‌سی ایله روک موسیقی‌سینی بیر آرایا گتیریر. بوتون سسلری بیر آرایا گتیریرسن. مثلاً بیر قاتار سسینی موزیکال حالینا سالیرسان. بونونلا نظرده توتدوغون گونده ‌لیک حیاتین ائستئتیک بیر هجمی اولدوغو و صنعتین موزئیلره، قالئرئیالارا حبس ائدلیلمه‌مه‌لی اولدوغودورمو؟  

يوکو اونو: طبیعی کی. یاشادیقلاری تحکیم‌چی‌لیکدن خلاص اولماق اوچون چالیشان و یارادیجی بیرشئیلر اورتایا قویاراق اینسانلاری قیجیقلاندیرماق ایستهییرم. اؤزلرینی یاراتماقدان قورخمامالیدیرلار. تمل اولاراق دونیادا ایکی نؤوع اینسان وار. یاراتماق اوچون لازیمی قابیلیته مالیک اولدوغو اوچون اؤزونه اعتباری اولانلار و اؤزلرینین یارادیجی قابیلیتلری اولمادیغیندان، ساده‌جه وئریلن امرلری یئرینه یئتیره بیله‌جکلری اوچون دئمورالیزه اولان و اؤزلرینه ایناملارینی ایتیره‌نلر. حاکم سیستئم مسولیت گؤتورمه‌ین و اؤزونه حؤرمت ائتمه‌ین اینسانلاری سئویر.

رب: دئیه‌سن ایشچی نظارتی تامامیله بونونلا علاقهداردیر.

ج.ل: بئله بیر شئیی یوقوسلاوییادا سینامادیلارمی؟ روسلاردان آسلی دگيلدیلر. اورا گئدیب نئجه ایشله‌دیگینی گؤرمک ایسته‌يرديم.

ط.ع: بلی، سینادیلار. ایستالینیزمدن قوپماغا چالیشدیلار. اؤزونو محدودلاشدیرمایان بیر ایشچی ایداره‌سینه ایجازه وئرمک یئرینه، یوکسک سوییه‌ده بیر سیاسی بوروکراتییا یاراتدیلار. نتیجه اولاراق ایشچیلرین تشبّوثونو بوغدولار و بوتون سیستئمی فرقلی بؤلگه‌لر آراسیندا یئنی برابرسیزلیکر یارادان بیر بازار مئکانیزمی ایله ایداره ائتدیلر.

ج.ل: بوتون اینقیلابلار بیر شخصیت کولتو ایله سونا چاتیر – حتی چین‌لیلر – بئله بیر آتا فیگورا احتیاج دويدولار. بونون فیدئل و چه ایله بیرلیکده کوبادا اورتایا چیخاجاغینی دوشونورم. غرب طرزی کو‌مونیزم ده بیر آتا فیگور اولاراق آز قالا خیالی بیر ایشچی ایمیجی یاراتماق مجبوریتینده  قالیر.

ر.ب: بو خئیلی ادعالی بیر دوشونجه‌دیر. یعنی «ایشچی صینیفی» اؤز «قهر‌مانی» حالینا گلیر. خصوصیله، یئنی بیر اووندوروجو (تسلی وئریجی) ایللوزییا یاشانمادیغی، حقیقی ایشچی اقتداری اولمادیغی مدت‌ده. کاپیتالیست یا دا بوروکرات حیاتینیزی ایداره ائتدیگی مدت‌ده بو ایللوزیالاری یاشاماق مجبوریتیندهسینیز. یو: اینسانلار اؤزلرینه اینانمالیدیرلار…

ط.ع: بو نقطه اؤنملی دير؛ ایشچی صینیفینه اؤزونه اینام آشیلانمالی‌دیر. بو ساده‌جه تبلیغاتلا اولماز. ایشچیلری حرکته گتیرمه‌لی، فابریکلری اله کئچیرمه‌لی و کاپیتالیستلری قودورانا قدر حیرصلندیرمک لازیم‌دیر. ۱۹۶۸-این ماییندا فرانسادا اولانلار بونا مثال ایدی. ایشچیلر اؤز گوجلرینی حيسسّ ائتمگه باشلامیشدیلار.

ج.ل: لاکین کومونیست پارتییاسی بو یؤنومده دگيلدی، ائله دگيل‌می؟

ر.ب: بلی. تعطیلده‌کی ۱۰ میلیون ایشچی ایله بیرلیکده پاریسین مرکزینده  رئاللاشان نهنگ نوماییشلری حکومت بینالارینین و رسمی اورقانلارین ایشغالینا چئویره بیلر.  De Gaulle "دو گول"ی ییخیب پاریس کوموناسی و یا سووئتلر کیمی مشهور بیر اقتدار قورا بیلردیلر. بو حقیقی بیر اینقیلابی باشلاداردی، لاکین فرانسیز کومونیست پارتییاسی بوندان قورخدو. ایشچیلرین تشببوثوندن ایستیفاده ائتمک و اونلاری جسارتلندیرمک عوضینه یوخاریلارلا کونسئنسوس آختاریشینی سئچدیلر.

ج.ل: بوتون اینقیلابلار؛ فیدئل، مارکس یا دا لئنین کیمی اینتئلئکتواللارین هر هانسی بیرینین، ایشچیلره چاتا بیلدیگی تقدیرده باش وئریر. اؤنملی اینسانلاری بیر آرایا گتیریرلر و ایشچیلر اسارت آلتیندا یاشادیقلارینی آنلاماغا باشلاییرلار. لاکین تام اولاراق فرقینه وارمیرلار و هله آوتوموبیللرین، تئلئویزورلارین پروبلئمین حلی اولدوغونو دوشونورلر. سولچو طلبه‌لرین ایشچیلرله دانیشماسینی، بو اوشاقلارین «قیرمیزی کؤستهبک»له علاقه‌یه گیرمه‌سینی تامین ائتمهلی‌سینیز.

ط.ع: تاریخ بویونجا هئچ بیر سووئرئن صینیف اؤز اقتدارینی کؤنوللو صورتده ییخمامیش‌دیر و بونون دگیشهجگینه دایر بیر دلیل ده یوخدور.

ی.او: اما بیلیرسن شدت یالنیز نظری بیر شئی دگيل. ویئتنامدان قاییدان گنج عسگرلرله باغلی بیر پروقرام گؤردوم، بیرینین بئلدن آشاغی حیصه‌سی یوخ ایدی. اصلینده  یالنیز بیر ات پارچاسی اولماسینا باخمایاراق «گومان ائدیر‌م کی، باشیما گلن ان یاخشی بیر تجروبه ایدی» دئییردی.

 ج.ل: حقیقتله اوزلشمک ایسته‌میر و بوتون یاشادیقلارینین بوش بیر شئی اولدوغونو دوشونمک ایسته‌میردی.

 ر.ب: لاکین یوکو ظلمه قارشی موباریزه آپارانلار، اؤزلرینی هئچ بیر شئیین دگیشمه‌مه‌سینده  منفعتلری اولانلار و اؤز اقتدار و ریفاهلارینی، قوروماق ایسته‌ینلر طرفیندن هوجوما معروض قالارکن تاپیرلار. شیمالی ایرلاندییاداکی "Bogsi"  و "Falls Road"آ باخ.

حقوقلارینا گؤره آکسییا ائتدیکلری اوچون  خصوصی پولیسین وحشیجه‌سینه هوجومونا معروض قالیرلار. ۱۹۶۹-جو ایلین آوقوست گئجه‌لرینین بیرینده   یئددی آدام وورولاراق اؤلدورولدو و مینلرله اینسان ائولریندن محروم اولدو. بو اینسانلارین اؤزلرینی مدافعه حقوقلاری بئله یوخ ایدی.

ی.او: ائله بونا گؤره ده بو پروبلئملره بنزر وضعیتلرله قارشیلاشمازدان اول موباریزه آپارماق لازیم‌دیر.

ر.ب: اساس تهلوکه، اینقیلابی وضعیت بیر دفعه یارادیلدیغیندا یئنی موحافیظهکار بیر بوروکراتییانین درحال اونون اطرافینی فورمالاشدیرماغا گیریشمه‌سی‌دیر. اینقیلاب ایمپئریالیزم طرفیندن تجرید ائدیلمیش‌سه و مادی یوخسوللوقلار دا وارسا، بو تهلوکه آرتان تئمپ‌ده اینکیشاف ائدیر.

 ج.ل: یئنی گوج فورمالاشماغا باشلادیقدان سونرا، فابریکلری و قاتارلاری ایشلک حالدا ساخلاماق اوچون یئنی بیر وضعیت یاراتماق مجبوریتینده دیرلر.

ر.ب: بلی اما، کاپیتالیست دئموکراتییا فابریک و قاتارلاری ایشچیلرین اینقیلابی دئموکراتییا سیستئمینده  ایشلده بیله‌جکلریندن داها یاخشی ایشلتمه‌یه‌جک! اینگیلتره‌ده کوتله‌لر طرفیندن نظارت ائدیلن و کوتله‌لرین طلاباتینا جاواب وئره بیله‌جک یئنی بیر مشهور اقتدار یارادا بيلريک. بورادا صحبت ساده‌جه ایشچیلرین اقتداریندان گئدیر. بو سببدن اینقیلابی جبهه‌نین اؤن سیراسینا قوشولمالی‌ییق. بورژوا دؤولتینی آنجاق حقیقتن درین کؤکلره مالیک بیر ایشچی اقتداری یوخ ائده بیلر.

ی.او: بونا گؤره ده یئنی نسیل ایشی اله آلاندان سونرا چوخ شئی دگیشه‌جک.

ج.ل: ظنیمجه گنج‌لیگی بورا جلب ائتمک پروبلئم دگيل. اونلاری اونیوئرسیتئتلرده چوخ ایش گؤرموش  طلبه‌لر کیمی یئرلی بیرلیکلره و مکتب مودیریتلرینه هوجوم ائتمکده سربست اولدوقلارینی حيّس ائتمه‌لرینی تامین ائده بیلرسینیز. بو اونسوز دا اولور. اینسانلار داها چوخ یان-یانا   گلمهلی‌دیرلر. قادینلار دا، چوخ واجیبدیرلر. قادینلار اولمایان و اونلاری موستقیللشدیرمه‌یه‌جک بیر اینقیلاب اولا بیلمز. کیشی اوستونلوگونون سیزه اؤگرتدیگی یول چوخ حیله‌گر بیر یولدور. منیم کیشی‌لیگیمین بعضی ساحه‌لرینین منی یوکویا  باغلادیغینین گؤرمک منیم چوخ واختیمی آلدی. من ساده‌جه اونون، طبیعی ظن ائدرکن اصلینده  سهو یولدا اولدوغومو گؤسترمکده خئیلی جلد داورانان قیرمیزی، رادیکال بیر آزادلیق‌چی اولدوغونو گؤردوم. بو سببدن رادیکال موداخیله‌چی اولماق ادعاسیندا اولان اینسانلار هر زامان دقتیمی چکیب.

ر.ب: کیشی شووینیزمی سولدا هر زامان داها چوخدور. قادینلارین موستقیللشمه حرکاتینین دوغوشو بونون یوخ ائدیلمه‌سینه کؤمک ائد‌هجک. ج.ل: آخماق‌لیق‌دیر. اینسانلاری و خالقی ایکییه بؤله‌رک خالقین اقتداریندان دانیشا بیلمزسن.

ی.او: برابر مؤقعده اولمادیغین بیرینی سئوه بیلمزسن. بیر چوخ قادین کیشیلره قورخو و اعتبارسیزلیقلارینا گؤره باغلانماق مجبوریتینده  قالیر و بو سئوگی دگيل. بو ساده‌جه قادینلارین کیشیلردن نیفرت ائتمه‌لرینین اصل سببی‌دیر.

ط.ع: سنجه اینگیلتره‌ده‌کی بو کاپیتالیزمی نئجه ییخا بیلریک جون؟

ج.ل: منجه بونون تک یولو ایشچیلرین بدبخت‌لیکلرینین فرقینه وارمالارینی تامین ائتمک، اطرافلارینی بوروین خیاللاری قیرماق اولا بیلر. مؤحتشم، اینسانلار اؤزلرینی سربست ایفاده ائتدیکلری بیر اؤلکه‌ده یاشادیقلارینی گومان ائدیرلر. ماشینلاری و تئلئویزورلاری وار و حیاتدا داها آرتیق شئیلرینین اولا بیلجگینی دوشونمک ایستهمیرلر. اوشاقلارین مکتبده سیرایا دوزولدوگونو گؤرمک، مودیرلرین اونلاری ایداره ائله‌مه‌لرینی آسانلاشدیریر. اؤزلرینین بئله اولمایان، باشقالارینین یوخولارینی گؤرورلر. قارالارین و ایرلاندییالیلارین ظلمه معروض قالدیقلارینی و بیر سونراکی‌نین اؤزلری اولاجاغینین فرقینه وارمالیدیرلار. بوتون بونلاری حيسّ ائتمگه حقیقتن باشلادیقلاریندا نسه ائتمگه ده باشلایاجاقلار. ایشچیلر رهبرلیگه عصیان ائتمگی آنجاق بئله باجارا بیلرلر. عٸينی ايله مارکسین دئدیگی کیمی: «هر کسه احتیاجی قدر». منجه بو بورادا چوخ گؤزل ایشله‌یر. اما اوردویا دا نفوذ ائتملیيیک. چونکی هامیمیزی اؤلدورمک اوچون چوخ یاخشی تعلیم آلمیش وضعیتدهدیرلر. بوتون بونلارا معروض قالدیغیمیز یئردن باشلامالی‌ییق. اؤز احتیاجلارین حدسیز اولا-اولا باشقالارینا نه ایسه وئرمگين بیر سهودیر، و چوخ سطحی‌دیر. فیکیر ساده‌جه اینسانلارین راحت‌لیغینی تامین ائتمک، اونلاری یاخشی حيسّ ائتدیرمک اوچون دگيل، ترسینه اونلارین داها دا پیس حيّس ائتمه‌لرینی تامین ائتمه‌لی‌دیر. اینسانلارین مواجیب دئدیکلری شئیی الده ائتمک اوچون خیانت ائدیلدیکلری و آلچالدیلدیقلاری داواملی اولاراق وورغولانمالی‌دیر.


ابجد اليفباسينا کؤچورن: م.ر.اليف 


No comments: