Apr 13, 2019

پیآمد انتخابات محلی در ترکیه

محمد حسین یحیایی
از مدت ها پیش تبلیغات وسیع و گسترده ای پیرامون انتخابات محلی ( شهر ها ، استان ها، بخش و روستا ) از سوی احزاب سیاسی، نهاد های مدنی و صنفی و گروه های روشنفکری و هنری آغاز شده بود که در مقایسه با گذشته بی سابقه بود، زیرا این نخستین انتخابات بعد از تغییر رژیم سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاستی بود که در آن رجب طیب اردوغان با اندکی بیش از 50 درصد به ریاست جمهوری انتخاب شد.با تغییر نوع حکومتی، اردوغان در مقام بالاترین شخص نظام به حق، حقوق و امتیازاتی در تعیین مقامات قضایی، امنیتی و اجرایی دست یافت که از سوی کنشگران اجتماعی و سیاسی به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. آنها بر این باور بودند که تمرکز قدرت در دست بک نفر زمینه دیکتاتوری را فراهم می آورد
و به دمکراسی تازه نفس ترکیه که بعد از گذر از سختی ها و دشواری های فراوان پا گرفته و پیش می رود صدمه می زند. از این رو انتخابات محلی نوعی زورآزمایی بین دو جناح ( موافقان نظام ریاستی و پارلمانی ) از یک سو و پیاده شدگان از قطار حزب عدالت و توسعه از سوی دیگر بود که با گذر زمان و یکه تازی اردوغان از او جدا شده بودند.
اردوغان توانمندی خاصی در تهییج توده ها و تاثیرگذاری عمیقی بر آنها دارد، با زبان مردم سخن می گوید، از شعار ها و گفتار های دینی و مذهبی کمک می گیرد و در اغلب سخنرانی ها، مصاحبه های مطبوعاتی و گفتار با کانال های تلویزیونی از آن چاشنی های مذهبی استفاده کرده حقانیت خود را به شیوه های گوناگون به کرسی می نشاند، بنابرین در همه این سال ها ( از 2003 به این سو ) در انتخابات مجلس ملی، محلی، رفراندوم قانون اساسی و ریاست جمهوری اکثریت آرا را بدست آورده حزب عدالت و توسعه را که خود رهبری آن را بدست دارد پیروز و برنده سیاست در ترکیه کرده است. در این سال ها ثبات سیاسی، رشد مداوم و ممتد اقتصادی، مهار تورم، کاهش بیکاری و حفظ ارزش پول ملی به وی، حزب سیاسی و تیم همراه وی یاری رسانده بود، که در یکی دو سال گذشته گرفتار بحران و تزلزل عمیق شده، به محبوبیت حزب حاکم و رهبری اردوغان لطمه وارد کرده است، در نتیجه اردوغان و تیم همراه وی در حزب، انتخابات محلی را نوعی رفراندوم و سنجش افکار عمومی می خواند، که می تواند راهنما و راهگشای سیاست های اقتصادی و سیاسی در آینده باشد
اردوغان برای پیروزی در انتخابات محلی از چهره های شاخص و برجسته حزبی استفاده کرد، بنالی ییلدریم را از ریاست مجلس ملی به نامزدی شهرداری در استانبول برگزید و دو تن از وزرای سابق را که در تیم اقتصادی شرکت داشتند به نامزدی کلان شهر های آنکارا و ازمیر انتخاب کرد ولی نتایج مطلوبی بدست نیآورد هرچند هنوز بعنوان بزرگترین حزب سیاسی و بیشترین آرا ( 44 درصد ) را در کل کشور به دست آورد ولی نتوانست در شهر های بزرگ و تعیین کننده مانند استانبول، آنکارا، آدنا و آنتالیا اکثریت آرا را بدست آورد و به پیروزی برسد. در ترکیه گفته می شود که هر حزبی شهرداری استانبول را در دست بگیرد سرنوشت سیاسی کشور را در دست خواهد گرفت .بیش از 20 درصد مردم ترکیه در استانبول زندگی می کنند، هر چند آنکارا پایتخت و مرکز سیاسی کشور محسوب می شود ولی قلب تپنده اقتصادی و فرهنگی ترکیه استابول محسوب می شود، مرکز تولیدی، هنری و فرهنگی ترکیه در این کلان شهر ( با بیش از 16 میلیون جمعیت ) قرار دارد.
از مدت ها پیش قطب بندی سیاسی در ترکیه آشکارتر شده ، به نظر می رسد که اردوغان با الگو برداری از سیستم ایالات متحده آمریکا در آرزوی دو قطبی و دو حزبی کردن جامعه ترکیه است، در انتخابات محلی با حزب « حرکت ملی » در شهر های بزرگ ائتلاف کرد و احزاب مخالف نیز به همین روش دست زدند و ائتلاف خود را تشکیل دادند، حزب ه د پ « دمکراتیک خلق » که بیشتر از سوی کرد ها حمایت می شود، در شهر های بزرگ برای حمایت از حزب « جمهوری خواه خلق » کاندیدی انتخاب و معرفی نکرد و به مناطق کرد نشین اکتفا کرد، هر چند از مجموع آرا این حزب در مقایسه با دوره پیش کاسته شد ولی در کلان شهر دیاربکر، وان، ماردین، ایغدیر و.. اداره شهری را در دست گرفت. اغلب این شهر ها با اعلان شرایط فوق العاده از سوی قیم ها اداه می شد که از سوی مرکز گزینش شده بودند و با این انتخابات به کار آنان پایان داده شد.
در انتخابات محلی ترکیه بیش از 57 میلیون نفر ثبت نام کرده بودند که بیش از 85 درصد آنان شرکت کردند. آنکارا، استانبول و برخی دیگر از شهر های بزرگ بعد از 25 سال به دست احزاب مخالف اردوغان افتاد  و اردوغان در سخنرانی خود در پایان انتخابات شکست خود را در این شهر ها پذیرفت و اشاره کرد که باید راه و روش دیگری در پیش گیرند تا مردم را بار دیگر جذب سیاست های خود قرار دهند. در آنکارا « منصور یاواش » و در استانبول « اکرم امام اوغلی » از حزب جمهوری خواه خلق بیشترین آرا را به دست آوردند، این حزب به شدت پایبند اندیشه های آتاتورک و سکولار است و با نظام ریاستی هم مخالفت می کند.
ترکیه 30 شهر بزرگ، 51 شهرستان ( 81 استان ) و چندین بخش و قصبه دارد که اگر جمعیت منطقه ای، به بیش از 5000 هزار نفر برسد، دارای شهرداری مسقل خود می شود. در شرایط کنونی 1397 شهرداری در جغرافیای ترکیه فعالیت می کنند و به زیرساخت های شهری، حمل و نقل عمومی، محیط زیست، زباله، آبرسانی، مدیریت پلیس، آتش نشانی، ترافیک شهری، کفن و دفن، مسکن و خوابگاه، ثبت ازدواج، توسعه تجاری و اقتصادی شهر و... رسیدگی می کنند.در این انتخابات 13 حزب سیاسی شرکت کردند که برخی در انتخابات مجلس ملی با سد 10 درصد روبرو می شوند که مانع از ورود نفرات آنان به مجلس ملی می شود، در نتیجه احزاب قومی و ملی در مناطق خود به پیروزی می رسند که در یکی از شهر ها نامزد حزب کمونیست ترکیه برای بار دوم به پیروزی رسید.
تحلیلگران ترکیه علل شکست حزب عدالت و توسعه و اردوغان را در پیشبرد سیاست متناقض وی در سوریه، گذر از نظام پارلمانی به ریاستی و قطع همکاری با نهاد های بین المللی مانند صندوق بین المللی پول که با تصفیه حساب از سال 2013 همکاری خود را با آن محدود کرده می دانند. ولی آنچه مسلم است بحران اقتصادی و رکود تورمی و مداخله اردوغان در امور اقتصادی و پائین آوردن بهره بانکی بر خلاف خواست بانک مرکزی ترکیه به گسترش بحران دامن زده است، در این مدت ورود سرمایه های خارجی کاهش یافته، رشد اقتصادی در 2018 به حدود یک درصد رسیده، که انتظار می رود در سال 2019 بحران فراگیر تر شود. همسو با آن ارزش پول ملی ترکیه به شدت سقوط کرده، میزان تورم برای نخستین بار بعد از سال ها به بالای 20 درصد رسیده، بیکاری افزایش یافته ( ارقام رسمی 14 درصد ) و سرمایه های زیادی از کشور خارج شده است. در این میان جنگ خانگی با کرد های جدایی طلب و نگهداری و عملیات نظامی در درون و برون مرز ها به اقتصاد ترکیه ضربه زده است
به نظر می رسد، شکست اردوغان در کلان شهر های ترکیه ناخشنودی از اردوغان را در حزب عدالت و توسعه افزایش خواهد داد و زمزمه گذر از اردوغان آغاز خواهد شد، در این راستا عبداله گل ( رئیس جمهور سابق )، علی باباجان، بلند آریکان و دیگران بار دیگر وارد گود سیاست خواهند شد تا برای برون رفت کشور از بحران اقتصادی چاره اندیشی کنند و همزمان مذاکره با کرد ها را که از سال 2015 در« دولما باغچه » قطع شده، پیگیری نمایند.ترکیه ظرفیت های مهم اقتصادی و انسانی دارد، یک قدرت و بازیگر مهم منطقه است، هر تغییراتی در اوضاع اقتصادی و سیاسی آن در منطقه تاثیر خواهد گذاشت، آشتی ملی استفاده از این ظرفیت ها را گسترش می دهد و زمینه های همکاری، همبستگی و رشد سیاسی و اقتصادی را در گستره جغرافیایی منطقه فراهم می آورد....
محمد حسین یحیایی   
mhyahyai@yahoo.se.


No comments: