اسير ائللرين شعرينه قيسا باخيش

معصومه قربانى

اسير ائللرين شاعيرى

بی‌نهایت بو گؤیون آلتیندا

بیزه بیر قبّه‌ی فیروزه ده یوخ!

یانار افلاکده مینلرجه چیراق،

بیزه بیر شمع، بیر آویزه ده یوخ!

بو قدر اولدوز آراسیندا بیزه

یئددی گؤیلرده بیر اولدوز یوخوموش!

بؤلدولر قوشلاری عالمده مگر،

بیزه ده چاتدی او آغلار بایقوش؟!

 

قووالارکن منی هر گون محنت

قاپیمی دؤگمه‌ده‌دیر هر گئجه غم.

هامی آزاده ائلین شاعری وار

من اسیر ائللرین، آه! شاعری‌یم.

حبيب ساهير.

اسير ائللرين شعرينه قيسا باخيش

 

 حبيب ساهير ياراديجيليغى باره چوخ يازى لار يازيليب، اصلينده حبيب ساهير ياراديجيليغى باره سينده نه قدر يازى يازيلسا دا آزدير. حبيب ساهير فرقلى شاعيردير، او بيزيم درد و آه شاعيريميز دير. بونو ايدعا ائلمك ده چكينميرم كى ساهيرين " اسير ائللرين شاعيرى" شعرى او قيسا شعرلردن دير كى ايراندا تورك توپلومونون چوخونا دويغوسال اولاراق ائتكى بوراخيب، نَدَن كى او قارانليق ايللرين ديبينده بير شاعير تك و اوز تنهاليغيندا بير اسير ائللينين غريب دويغوسو اولوب. "نيچه" يازى باره سينده دئير كى منيم آرزوم بودور كى بيلديخ لريمى و يازماق ايسته ديك لريمى اون سيطرده يازيب خولاصه ائليم ، اصلينده "اسير ائللرين آه شاعيرى" بو ايشى باشاريب و بو قيسا يازى دا آذربايجانين عمومى حالين ساده و دويغوسال حالدا آيدين ائليب. ساهيرى "اسير ائللرين آه شاعيرى" آدلانديرماق چوخ ياراشيقدير و من بو ايشه جيسارت ائديب و بو شعرى ساهيرين اورگَى كيمى گنيش حالدا آچيب و قيساجا آچيقلاماقا چاليشاجايام.

 

أرسطو دئيب؛ تك ياشايا بيلمك ايچون تانرى و يا اَن ياخچى اولماق گره ك دير. اوچونجون يادان چيخارديب: بيرى گره ك هر ايكى سى ده اولا: فيلسوف .

بت لارين باتماسى/ فردريش نيچه.

 

او زامان كى اينسان لار دوغولماميش دان اونجه، آرزولارى دوغولور. او عصيرده كى هئچ كيمين –باشقاسى لا فرقى يوخدور و هر كسين كپى اولونموش كاراكترى وار كى زمانه تحميل ائديغى كدر و آغرى ايچون داها چوخ لوكس حياتى اولسون ايستير تا كى درد و كدرى بيرآن دا اولسون اونودا بيلسين. او زامان كى كيمسه عاجيزليخ دن و چاره سيزليخ دن تك قالديغيندى آز قالا باغرى چاتلايير. اسير ائللرين آه شاعيرى اوز تكليغينه سيغينير، تك اولماق اصلينده تهله كلى بير دروم دور. "تك ليغ تانرى يا قاليب" مثل لرده دئيرلر. اما اسير ائللرين شاعيرى محزون دور، او خالقينين اسير اولدوغونا او قدر محزون دئيل. يانليش آنلاشيلماسين!  او خالقينين بو اسيرليغه و كوله ليغه( برده ليغه) گونلو اولدوغونان اوره گى سيخيلير، اونون ظنيجه بو درد و آغرى اونون اورگين يئريندن قوپاريير.  او اوجور كى ارك قالاسى تك باشينا تاريخ اوزونلوغوندا يئل و طوفان قاباغيندا تك باشينا ديك دايانيب، اسير ائللرين شاعيرى زمانه سينين آخساقليقلارينا عصيان اولسون تك باشينا بير قلم و كاغيذدان ديك و باشى اوجا دايانير. او زامان كى آزادليخ نه ياساق اولدوغو حالدا، بلكه آزادليخ بير سوچ آلتى اولدوغو زامان ، اسير ائللرين آه شاعيرى آزادليق بايراغين اللرينه آلير و اونو ارك قالاسينين اوستونه آسماق ايستير. بويوك يازار زهتابى دئميشكن: اركين باشينا قانلا قيزارميش قاناديملا بايراق وورارام من. و اسير ائللر ايچون تاريخ   شعر و حكايه يازير او. او بيلير كى اونون يازى لارى اونون ساغليغيندا اوخونوب قيمت قويولموياجاق، او گله جك ايچون يازير، او گورمه ديغى نسيللر ايچون يازير، او تاريخ ايچون يازير، يازير كى تاريخ قارشيسيندا بو اسير خالق بوندان چوخ باش آشاغى اولماسين. او بوندان دولايى يازيب كه گلجك ده دئمسينلر يوخدومو بير عاصى شاعير و يازار كى بو اسير ائللرين حكايه سين يازسين؟ او خالقينين بوندان آرتيق اوتانماسين ايسته مير، او بيلير كى اوتاناجاخ ليق و اسكيحليخ حاكيم خالقلارين سيلاحى دير اسير ائللرى اينكار ائتمك ايچون، اونلارى اينسانليغ دان بوشادماخ ايچون.  و او تك باشينا عصيان ائدير، اونون عصيانينين فلسفى كوك لرى وار. او يازير او حالدا بيلير كى اونون ساغليغيندا يازى سى اوخونموياجاق. اونو او حالدا دوشونورم كى هر گون يورغون يازير اسير ائللرينه ، او حالدا كى اسير ائللرى تهرانان كندلرينه گلنده قالاق لارى گوردوخلرينده دئيلر: اين دينگه – دينگه ها چيه؟ اونون يازديخلاري نه قدر ايللگى مى چكسه ده اما اونون ايراده سى يازماق ايچون منيم داها چوخ ايلگيمى چكير. اونون ايراده سين آنلاماق گره كدير، اونون ايمانين آنلاماق گره كدير او حالدا كى هر كس اوز كوله ليغى ايچون راضى دير و كوله ليغ بير فش حالينا چئوريليب اونون بو كوله ليغين قاباغيندا  نه جور و نه ايچون عصيان ائتديگى آراشديرمالى دير. او زامان كى هر كس كوتلوى اولماق ايچون آخار چايين آخان يونونه قاريشيب و آشير، اونون تك باشينا كيتله نين عكسينه اوزدوغو منيم ماراغيمى چكير. "عاصى" اسير ائللرين آه شاعيرى او حالدا يازير كى يونان اسطوره لرينده سيزيف كيمى هر گون داشى داغا ديغيرادير و بو ايشى مينلرجه دفعه تكرار ائلير. او بيلير اونون يازديخلاري اَن آزى اونون ساغليغيندا بير معجزه يه سبب اولموياجاخ . اما او يازير ، او هر يازديغيندان سونرا يورقون و باتگين  اؤرگينه بير اَل چكيب و بير آه چكرك گوزلرين يومور تا بير آز دينله نسين و تكرار خالقينين روايتين يازسين: آلچاقليقلارا روايتى، حيقارت روايتى، اينكار روايتى و ايستيثمار روايتى.  اونون يازى سى ايلك اول حالدا بير شخصى عصيان دير، بير فلسفى ديره نيش گوردوخلرى آلچاقليقلارا، او اوزنو بو ديره نيش و عصيان ايچون محكوم گورور. عاصى اسير ائللرين آه شاعيرى محكوم دور اوز عصيانى ايچون، اما ايشين ايلگينج يئرى بوردا كى؛ اونو كيمسه محكوم ائتميب.  اونو نه حكومت و نه خالق طرفيندن كيمسه سورغويا چكيب و بو ايشه محكوم ائتميب. اونو او حالدا  تصور ائديرم كى آتاميز بابكين قالاسيندا باشين گويه قاوزايب و آتاميز بابكه سارى دئيب كى: خالقينى اسير گوردوغوم ايچون اوتانميرام آتا، خالقين بئش قوروش پارا و بير بوش تعريف ايچون گونولو كوله ليخ و اسير اولماغى گوردوغوم ايچون اؤزگونم آتا، آدام تاپيب خالقينين دردلرين  كيمسه ديه بيلمه مه غيم ايچون اؤزگونم آتا، اما من كيمسه اولماسا دا تك باشيما عصيان ائدَرَم ، خالقيمين كفاره سين من وئرمه غه حاضيرام آتا.  اونون تك باشينا عصيانى بير خالقين تاريخى اينكار سونودور، اينكار اولونان خالقلار يوخدولار سانارلار، اونلار اوزلرين گورمه زلر، اونلار اوزلرينه آيينه دا و كولگه لرينه  باخديخ لارى زامان  فرقلى آداملارين شكيلنده گورلر قارشيلاريندا. اسير ائللرين آه شاعيرينين  عصيانى بير باش قالديرما كى آلبر كامو دئميشكن: "باش قالديريرام، اويله سه وارام". كوتلوى اولاراق ازيلن ميلتلرده ايلك باش قالديرانلار  تك باشينا اولار، ندن كى بير ازيلميش ميلت پيسخولوژى دورومو گونده ليك اينكار و تحقير ايچون بوزلموش وضعيت ده اولار ، ازيلميش ميلت نورتيك دورمادا ياشاديغى ايچون  ايلك اولده بير سياسى اورگان چئوره سينده بيرلشيب و اكتيو اولا بيلمز، اونسوز كى اوندا اينسانى روح يوخدور كى سياسى بير اورگان چئوره سينده بيرلشيب و اينسانى حاقين ايسته سين . اونون نه فقط جيسمينه، بلكه روحونا گونده ليك تجاوز ائليرلر! ازيلميش خالقلارين اوزون سوره تحقير ايچون نورتيك و عصبى اولوب و حاكيم ميلتين قاباغيندا عجيز و حيقارت چكديخلري ايچون بير – بيرلرينه سالدريب و حاكيم ميلتدن اينتقام آلابيلمه مك ايچون بير- بيرلريندن اينتقام آلارلار. اما بو تيكانليغ و آلاخليقلاردا اسير ائللرين آه شاعيرى بير گول كيمى باش قاوزايير، او عينى تيكانليق دا چيخان تك گول دور، اونون تك اولماغينا باخمايين! او گولدور و اونون اوزليغى تك اولدوغوندادير، اودور كى ازيلميش خالقا روح وئرير. اودور كو يوخلوق و اينكارچيليق طوفانلارينين قاباغيندا وارليغ واريدير دييه باش قالديريب و  ديك دايانير، او يوخلوقون قاباغيندا – وار اولماق داير. او تيكيان لارين آراسيندا گول دور. اسير ائللرين شاعيرى اوزونو محكوم ائديب، او  خلقينين بو اينكارا و تحقيره  ماراقلى اولان لارا عصيان اولسون اوز ويجدانين دا اوزونه محكمه قوروب و اوزونو درد چكمه غه محكوم ائليب. او خالقينين فدايى سى اولاراق اوزونو هر زامان خالقينا بورجلو حيس ائدير. اونون اينسان ليغا سئوگى سى دير كى اونو آياق اوسته ساخلايير، اونون آزادليغا سوگى سى دير كى اونا گوج منبعى اولور، اونون عدالت و برابرليغه سئوگى سيدير كى اونون بو دردلى و كدرلى يولدا چكديغى درد و كدردن ليذتينه باعيث اولور.اونون سئوگى سى، ظاليم حاكيم لرين و حاكيم ميلتين قاندالاريندان گوجلو و محكم دير، بو سئوگى دير كى بيزه آزادليق باغيشلاياجاق، بو سئوگى نين گوجودور كى بيزه گوج باغيشلايب و قاندالارى قيرديراجاق. اسير ائللرين شاعيرينين اؤلومونه بير آن دا اولسون هيچ اينانيرام ، نَدَن كى سئوگى هئچ زامان اؤلمز.

 

كيتاب.

او كيتاب كى ائليه بيلمه سه كيتابلارين اوته سينه آپارا نه ايشه گلر؟

فردريش نيچه/ موتلولارين حيكمتى.

 

يوزلر سبب باعيث اولار كى بير اينسان زمانين و وقتين قويسون تا كى بير يازى و كيتاب خلق ائلسين. قارا قارايف دئير كى؛ "اثر موليفين اولادى دير" ، تاريخ بويو مينلرجه كيتاب و يازى يازيليب، اما چوخ يازى يازيليب چونكو مؤلف اونو يازماق ايستيب، چون موليف يازار اولماق ايسته ييب. اما او يازيلار و كيتاب لار قالارديلار كى اوزلرين موليفه تحميل ائديبلر. موليف يازيب بونا گوره كى اوره گى سيخيلب، بونا گوره كى اسير ائللرينين دردينه بير درمان تاپسين، بونا گوره كى دونيانى دئشيديرمك ايستيب. اسير ائللرين آه شاعيرى يازديغى شعرده اسير ائللرين شعرين اوته سينه آپارير، او بيزى شعرى اوخويوب دا وار اولان دورمو دوشونمك ايچون باغيرير، اونون شعرى بيزى سرخوش يا بوش اوميد وئرمك ايچون دئيل، بلكه اسير ائللرين دوشندورمك ايچون يارانيب. اونون شعرى دير كى ايللر بويو مادى اؤلومونوده سونرا بيزى اينسانليغيميزى، اينسانليغ اوغرو و ايشغاچى لاريندان قايتارماق ايچون عصيانا چاغيرير. اونون ايشغال و اينكار اولدوغو ايچون آغرى و كدرينين سسى دير: اونون شعرلرى. او باغريلتى سس دير كى اوره گيميزى قان ائليب و اينسانليغ مقامينا رجعت ايچون بيزده ايراده و ايمان يارادير. اونون شعرلرى نه جوهردن كى اونون  گوزياشلارى لا و حتى اورگينيين سئوگى اوخولا آخان قانيلا يازيليب تا كى بير اسير ائللى اسير اولدوغون خاطيره سينده ساغ ساخلايا. اونون شعرلرى اسير بير اينسانين  جانيندان  گلديغى ايچون، اسير ائللرين ياداشييندا جان باغلايير. او جوشوب و داشان اسير ائللرين آه شاعيرى بيزيم آزادليق سيمگه ميزدير.

معصومه قربانى