Oct 1, 2016

عزيز نسين همده شاعير ايدى!

بهرام ممدوف - عرب الیفباسنا چئویرن: م. ا. جواد

تورک خالقي‌‌نين بؤيوک اوغلو عزيز نسين‌ين آدي چوخلارينا تانيشدير. کيمي اونو "بؤيوک دئموکرات" کيمي ساتيرا اوستاسي، کيميسي ده "قورخولو آدام" آدلانديريردي. آيري-آيري فردلرين فيکريندن آسيلي اولماياراق بؤيوک تورک خالقي عزيز نسينى سئوير. اونون قلميندن چيخان هر بير کلمه‌ني تبسسومله اوخويور. اينسانلاري دوشوندوره‌رک گولدورن يازيچي- دراماتورق - شاعير عزيز نسين‌ين آنادان اولماسيندان 90 ايل اؤتور.
تورک دونياسي‌‌نين ايکينجي ميرزه جليلي ساييلان عزيز نسين‌ين اؤلوموندن 10 ايل کئچمه‌سينه باخماياراق او، اونودولمور، دؤنه- دؤنه اوخونور.
110 کيتابليق بديعي ياراديجيليق ايرثينه ماليک ادبيات فدايسيني، بوتون دونيادا اولدوغو کيمي، آذربايجاندا دا ياخشي تانيييرلار. اونون رومانلاري، حکايه‌لري بير نئچه دفعه ديليميزه چئوريله‌رک نشر ائديلميشدير. لاکين آذربايجان اوخوجولاري عزيز نسين ياراديجيليغيندا اساسن رومان و حکايه‌لرله تانيشديرلار. اديبين شعر ياراديجيليغي، پوئزييا عالمي آذربايجان مکانيندا گئنيش تبليغ اولونماميشدير. حالبوکي اونون درين ايجتيماعي- سياسي، عئيني زاماندا محبت مؤوضوعسوندا يازيلميش بير-بيريندن گؤزل شعر کيتابلاري واردير.
عزيز نسين‌ين شعر ياراديجيليغيني ديقتله نظردن کئچيرديکده آيدين اولور کي، نثر اثرلرينده موشاهيده اولونان ايکي اوسلوب - شاعيرليک و رومانتيک اوسلوبلار اونون پوئتيک ياراديجيليغيندا دا اؤزونه يئر تاپميشدير.
عزيز نسين اؤز شعرلرينده اؤزونون داخيلي عالميني، تورک خالقينا، تورک ميلتينه اولان سئوگيسيني داها قاباريق شکيلده وئره بيليب:

کرپيج ائتسنيز مني
مکتبلرده ايشله‌دين.
جزا ائولرينده دئگيل.
قلم ائدين مني قلم

شعرلر يازان سئوگي اوستونه.
اؤلوم قراري دئگيل.
اؤلونجه ياشامالييام
دفنه يارپاقلاريندا.
نه ياخشي کي، سيلاحلاردا دئگيل.

عزيز نسين‌دن بونلاري ائشيتمک تاماميله طبيعيدير. چونکي تورک ادبياتي تاريخينده هئچ کيمين يوکسله بيلمه‌ديگي زيروه‌ده دوران بير اينسان، اؤلوموندن سونرا جسديني ده تورک اؤولادينا، تورک ديلينه وصيت ائديرسه، بئله شخصين صميمى‌ليگين، ميلتينه اولان سئوگيسينه اينانماماق اولماز.
عزيز نسين تورک اوچون ياشاديغي حياتدا 3 پرينسيپ موعين‌لشديرميشدي: سئومک، دوشونمک، گولدورمک. اؤزو ده دونياسيني دگيشنه‌دک بو اوچ پرينسيپه صاديق قالدي. گولدوره‌رک دوشوندوردو، سئوه‌رک اؤلدو.
اونون محبت مؤوضوعسوندا يازديغي شعرلري وطن، تورک خالقينا عونوانلانيب. شعرلري‌‌نين هر ميصراعسيندا سئوگي‌‌نين بؤيوکلوگونو، موقدس‌ليگيني، توخونولمازليغيني آنلاتماغا چاليشيب. چاليشيب کي، اونو دويانلار دا، دويمايانلار دا سئوگي‌‌نين نه اولدوغونو درک ائتسينلر. آنلاسينلار کي، دونيادا سئوگيدن عالي حيس يوخدور.

عاغيللانما هئچ، دلي قال،
بؤيومه، ساکين اوشاق قال.
اس، دلي-دلي بئله قال،
سون داملاسيندا سئودانين.
توکن، توز- توز سوورولا قال.
سوچ اوستونده توتاندا اؤلوم
اؤلرکن ده سئودالي قال.

اديبين محبت مؤوضوعسوندا يازديغي شعرلرينده اونا قدر ايستيفاده اولونمايان مجاز نؤوعلرينه، بنزتمه‌لره، ديگر پوئتيک ايفاده واسيطه‌لرينه راست گليريک. او، بعضاً،اينسانين سئوگي آلدانيشلاريني طبيعتده مؤوجود اولان دگيشمه‌لرله، موقاييسه ائدير، بعضاً ده اصيل سئوگي‌‌نين جاوابسيز اولان سئوگي اولدوغو قناعتينه گلير.

سن آغاجلارين ان فاغيري،
من اينسانلارين.
سني آلدادير هاوالار،
مني سئودالار.
هله فيرلانمادان وورور سني قارا يئل،
مني قارا سئودا.
بيز بيلسک ده آلداديلديغيميزي،
نئچه دفعه آلدانميشيق بيز اونلارا.
بيزه پوچ دئيه‌جکلر.
سونو اولماسا دا بو عشقين،
بيز چيچکله‌يک.

عزيز نسين‌ين محبت مؤوضوعسوندا يازيلميش شعرلري ايله ياناشي ايجتيماعي- سياسي مضمونلو ساتيريک شعرلري ده واردير. اونون رومان و پووئستلرينده، حکايه‌لرينده اولدوغو کيمي، ساتيريک شعرلرينده ده تنقيد آتشينه توتولان موفتخورلار، خالقي گئريليگه سوروکله‌ين جاهيللر و ديگر تيپلردير.
بير سؤزله، بؤيوک تورک ميلتينه خيانت ائدن، تورک اؤولادي‌‌نين بؤيوکلوگونو درک ائتمک ايستمه‌ين هر کس اونون ساتيرا گوزگوسونده اؤزونو گؤره بيلر.

No comments: