فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش سوم

محمد حسین یحیایی

قوام السلطنه دولت ائتلافی خود را با چینش هدفمند به سرعت تشکیل داد ( 3 بهمن ماه سال 1324 تا 5 دیماه 1326 ) و مجلس چهاردهم بعد ها به آن رای اعتماد داد، در پی آن تلگراف هایی به روسای دولت های متفق فرستاد و تمایل خود را به دیدار از مسکو و مذاکره با مقامات شوروی بیان داشت که مورد استقبال قرار گرفت، در نتیجه قوام با گروهی از همراهان خود با هواپیمای اختصاصی شوروی وارد مسکو شد. پیش از سفر سفارش های لازم را به مظفر فیروز حقوقدان و تحصیل کرده انگلستان که مدتی هم در وزارت امور خارجه خدمت کرده بود در رابطه با برقراری ارتباط با برخی از سران فرقه و یا حکومت ملی آذربایجان گوشزد کرد. احمد قوام بعنوان منشی « امین الدوله » در تبریز کار کرده و مورد توجه محمد علی میرزا که ولیعهد قرار گرفته بود در نتیجه با آذربایجان آشنایی داشت، پیشه وری سال ها پیش در روزنامه « آژیر » برای شناساندن قوام نوشته بود:

جميل حسنلى- ۲۱ آذر وقايعى (کيتاپ)

جميل حسنلى 

جنوبى آذربايجان دا  شوروى- آمريکا- انگليس قارشى دورماسى   ۱۳۲۰- ۱۳۲۵

کیتابی بوردا اخویون

 

جان میردال، وجدان روشنفکری سوئد

نوشته، عبدالله گورگون  * - ترجمه، علی قره جه لو

زندگی جان میردال یک داستان است.  در سال 2020 ، نود و سه سالگی خود را پشت سر گذاشته بود.  تا آخرین لحظه پشت میز خود می نوشت.  از سن هفده سالگی که در روزنامه سوئدی Värmlands Folkblad ابتدا به روزنامه نگاری و سپس ستون نویسی آغاز کرد، هفتاد و شش سال می گذشت.  داستان زندگی که مملو از مبارزه، نوشتن، خواندن، و تولید بود.  زندگی یی که بدون شکستن و سرخم کردن، نمادی برای انقلابیونی بود که مصممانه علیه امپریالیسم مقاومت کردند.  با تاسف که نتوانستیم باندازه کافی نوشته ها و آثار این متفکر بزرگ را به ترکی ترجمه کرده و بشناسانیم.  امیدواریم این نوشته هرچقدر هم کوچک، بتواند او را بخواننده بشناساند.  جان میردال را در سی اکتبر از دست دادیم. 

ایواز طاها جنابلارئنا، حؤرمت‌له

ممدعلی

بو یازئ ایواز طاها جنابئنا یازئلارکن، اُنو شخصی بیر مکتوب  دا سایماماق اُلار.

 بیر آی زاد بوندان قاباق سایتلاردا قُیولموش آذربایجان دیلینده سؤزلوک آدلئ کیتابا گؤره یازئلان بیر مقاله اوچون گؤنده‌ریلن تفسیر و یُرمالارئن ایچینده، ایواز طاها آدئندا بیر جنابئن دا نِچه سطرلیک سؤزو یازئلمئشدئ.

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش دوم

محمد حسین یحیایی

با انتشار بیانیه 12 شهریور ( مراجعتنامه ) که سند راهبردی فرقه بود زمینه حکومت ملی آذربایجان فراهم آمد، پیشه وری در اولین شماره روزنامه « آذربایجان » نوشت: فرقه فعالیت خود را آغاز کرد، بیانیه 12 شهریور مورد با استقبال گرم و گسترده مردم روبرو شد، آنان با ابراز احساسات باز شدن راه بسوی سعادت و آزادی را حس کردند و در مقاله دیگری با عنوان « حرف آخر ما بر سر دو راهی » نوشت: ما با تمام توان خود برای حفظ دمکراسی و آزادی سوگند خورده ایم... آذربایجان توان اداره کردن خود را دارد... حکومت تهران باید بفهمد که بر سر دو راهی قرار گرفته و آذربایجان راه خود را انتخاب کرده است،به آزادی و دمکراسی و اصول آن وفادار خواهد ماند.جشن و شادی از این نوشتار و گفتار و امید به آینده در مردم آذربایجان که در بدترین شرایط اقتصادی به سر می بردند

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش نخست

محمد حسین یحیایی

سرمای شدید و گاهی استخوان سوز در روز های پایانی پائیر که بیشتر خود را در بلندی های آذربایجان نشان می دهد یاد آور قیام بزرگ مردم در 21 آذر است که در آن آذربایجان یک پارچه به پا خواست تا مبارزه خود را برای آزادی و رهایی از ستم، غارت، ارتجاع و خائنین به میهن و مردم به پیش ببرد و مسیر پیشرفت و ترقی که از سوی استبداد و ارتجاع مسدود شده بود، صاف و هموار سازد، در این راستا فرقه دمکرات آذربایجان که خود را وارث جنبش های پیشین در آذربایجان می دانست از سوی روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان، ملی گرایان ترک آذربایجان و... تشکیل شد، البته زمینه تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان از سال ها پیش با مشروطه خواهی، جنبش خیابانی و تحرک های گوناگون اجتماعی آماده شده بود که با استبداد رضاخانی گرفتار سرکوب وقفه شده و با کناره گیری وی از قدرت باردیگر جان تازه ای گرفت، ولی این بار نیز با میراث داران همان استبداد که با تمرکز قدرت اقتصادی و سیاسی در مرکز و همکاری با ارتجاع داخلی و خارجی قدرتمند شده بود و خود را باز یافته بود روبرو شد. 

حقیقت بالاتر از هر تعداد رأی دهنده است

خادمان علم و مدنیت آذربایجانی

اعتراض خادمان علم و مدنیت آذربایجانی دارنده نشان لژیون دونور فرانسه

به موضع مغرضانه فرانسه

ما(خادمان علم و مدنیت آذربایجانی)، دارندگان نشان لژیون دونور فرانسه در سالهای مختلف، مفتخر به داشتن این نشان هستیم،- زیرا این نشان سمبُل کشوری است که این همه زیبایی به جهان اهدا کرده است- و داهیانی نویسنده و فیلسوف مانند رابله، مولیر، هوگو و ... داشته، که نمایندگان ادبیاتی هستند که در راه شرف و افتخار، برابری، صلح و عدالت و ایده‌های متعالی و مفاهیم عمده مبارزه کرده‌اند وما همیشه آنرا به خاطر داشته‌ایم.

مخصوصاً باید بگوئیم که احترام ما به این ارزشها تصادفی نبوده، بلکه اصول عدالت و برابری، احترام صلح و  افتخار و حفظ لیاقت در آذربایجان سنگ بنای طرز زندگی است.

جنگ قره باغ و ایده آل ارمنستان بزرگ

علی قره جه لو

"ایده آل ارمنی"، و تشکیل "ارمنستان بزرگ"، "از رود کر تا رود فرات"، و به زبان دیگر، "از دریای سیاه تا دریای سفید" (مدیترانه) توسط نظریه پردازان ارمنی در اواخر قرن نوزدهم پرداخته شد.  رهبران ارمنی، در هر دوره ای از تاریخ معاصر، تصورات و خیالپردازی های خود در این زمینه را پرورش داده و بسط  دادند، و با  تبلیغات و مغزشویی بی وقفه این ایده را به مردم ارمنی نیز تزریق نمودند.  نهایتا به این نتیجه "منطقی" رسیدند که هر جا یک ارمنی زندگی می کند و یا هر جا یک کلیسای ارمنی وجود دارد آنجا خاک ارمنستان است!  حتی به این هم قانع نشده بلکه با تکیه به افسانه های تاریخی خود ساخته، دایر بر وجود پادشاهان مقتدر ارمنی و حکمرانی بر سرزمین های تاریخی وسیع ارمنستان، به سیاست توسعه طلبی که هیچ زمانی، قصد توقف در هیچ زمان و مکانی را نمی شناخت، روی آوردند.