Nov 22, 2012

نوامبرین ییرمی بئشی

اولوسلارآراسی قادینا یؤنه‌لیک شیددتی آرادان قالدیرما گونو
Noyabrın İyirmibeşi
Sürgündə Güney Azərbaycan (İran) Qələm Əncüməninin Bəyaniyyəsi

‏25 نوامبر گونو تاریخی باخیمدان بوتون دونیادا قادینلارین دیکتاتورلوغا، حاقسیزلیغا و ظولمه قارشی موجادیله‌لرینین ‏سیمگه‌سی اولاراق تانینیر. بوگون ، 1960 ایلینده دومینیک جومهوری‌سینین دیکتاتورو تراخیونون علئیهینه آپاردیقلاری ‏موباریزه نتیجه‌سینده گیزلی پلیس طرفیندن یاخالانان، ایشکنجه‌یه و تجاووزه اوغرادیقدان سونرا اؤلدورولن اوچ باجی: ‏پاتریا مرسدسی، مینروا و ماریا ترزا میرابالینی آنما گونودور. بوگونون وورقولادیغی باشقا اؤنملی موضوع دا میرابال ‏باجی لارینین دیکتاتورلوغا قارشی گؤستردیکلری جسارت، اؤزگورلوک و اینسان حاقلاری اوغروندا وئردیکلری ‏ساواش، قادینلارین علئیهینه راییج اولان بیرچوخ اؤن یارغیلاری چوروتمکده دیر‎.‎

ایلک دفعه 1981 ایلینده 25 نوامبر گونونده لاتین آمریکا و کاراییب فمینیست‌لری کلمبیا بوگوتارا دا بیر آرایا گلیب، بو ‏گونو قادینلارا شیددته قارشی موباریزه گونو اولاراق دگرلندیردیلر. بو توپلانتی‌نین آنا نوکتاسی «قادینلارا یؤنه‌لیک هر ‏نوع شیددتی، ایستر خصوصی یاشاییشدا اولسون، ایستر دؤولت طرفیندن قادینلارا اویغولانسین» قیناماق و محکوم ‏ائتمکدی. تؤپلانتی‌نین سونوندا 25 نوامبر گونو میرابال باجیلارین و شیددت قوربانی اولان قادین و قیزلارین آنما گونو ‏اولاراق اعلام ائدیلدی. ‏

‏15 دسامبر 1999 تاریخینده بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی 83 اونجو ایجلاسیندا 79 اؤلکه‌نین تمثیلچی‌سی‌نین قاتیلیمی ایله ‏‏25 نوامبر گونونو رسمی اولاراق «اولوسلارآراسی قادینا یؤنه‌لیک شیددتی آرادان قالدیرما گونو» اعلام ائتدی. عئینی ‏ایلین 22 دسامبریندا بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی «قادینلارا یؤنه‌لیک شیددتی آرادان قالدیرماق» بیلدیریشی‌نی تصویب ‏ائتدی. بو بیلدیریشده «قادینا یؤنه‌لیک شیددت» بو شکیلده تعریف ائدیلیبدیر:‏

‏"قادینلارین خصوصی یاشاییشلاریندا و توپلومدا جینسیتلریندن اؤترو معروض قالدیقلاری هر نوع شیددت کی ‏قادینلارین جیسمی، جینسی و یا روحی باخیمدان ضرر گؤرمه لرینه سبب اولور، حتی اؤزگورلوکلرینین قیسیتلانماسینا ‏یول آچان فاکتورلار و دؤولت طرفیندن اویغولانان تدبیرلر قادین علئیهینه شیددت ساییلیر."‏

بیرلشمیش میللتلر تشکیلاتی‌نین بئله بیر گونو دگرلندیرمکدن هدفی بوتون دونیادا قادینلارین علئیهینه یایغین اولان ظولمه و ‏شیددته قارشی اینسانلارین دیققتینی چکمکدیر.‏

اینسان حاقلاری تشکیلاتی قادین حاقلارینی اینسان حاقلارینین آیریلماز بیر پارچاسی کیمی ساییب، قادینلارین و ‏کیشی‌لرین آراسینداکی ائشیتسیزلیگی قادینا یؤنه‌لیک شیددتین ان بلیرگین و آیدین نیشانه‌سی اولاراق گؤرور: ‏

‏"قادینا اویغولانان شیددت، قادین اؤزگورلوگونون و اساس حاقلارینین ایخلالی دیر و قادینلارلا کیشیلرین آراسینداکی ‏ائشیتسیزلیگه و آییریمجیلیغا یول آچار، بو دا کیشیلرین حاکیمیتی نین ایدامه سینه، توپلومدا باریشین و قادینلارین ‏ایره‌لی‌له‌مه‌لرینه مانع اولار." ‏

قادینلار و کیشیلر موساوی حاقلارا صاحیب اولمازلارسا قادینلارین اؤزگولوگوندن سؤز ائتمک عبث بیر بحث اولار، ‏نییه کی توپلومدا قادینلارین کیشی‌لردن داها آشاغی وضعیتده اولمالاری اونلاری کیشیلره باغلی وارلیقلار حالینا گتیرر.‏

اولوسلارآراسی تشکیلاتلارین و قادین حاقلاری چالیشانلارینین چابالامالارینا رغمن هله ده دونیانین دؤرد بوجاغیندا ‏قادینلارهر نوع شیددته و ظولمه معروض قالیرلار. رسمی ایستاتیستیکلره گؤره دونیاداکی قادینلارین یوزده یئتمیشی هر ‏گون شیددتله اوزاوزه دیر. ساواشلارین و اؤلکه‌لرده‌کی ایچ چاتیشمالارین ان چوخ قوربانلاری قادینلار و قیز ‏اوشاقلاریدیرلار. دونیا ساغلیق تشکیلاتی نین وئریدیگی آمارا گؤره هر 18 ثانیه‌ده بیر قادین شیددته معروض قالیر و ‏هر 10 قادین قورباندان اوچو قادین عائله لرینین کیشی‌لری طرفیندن اؤلدورولور. امنستی اینترنشنالین وئردیگی ‏ایستاتیستیکلره گؤره شیددت نتیجه‌سینده اؤلن قادینلارین ساییسی سرطان و تصادوفده اؤلنلرین ساییندان داها چوخ آرتیق ‏دیر. ‏

ایراندا مخصوصأ ایسلام جومهوری‌سی‌نین قورولوشو ایله قادینا یؤنه‌لیک شیددت قانونلاشدیریلیبدیر. ایران ایسلام ‏جومهوری‌سی‌نین آنا یاساسی قادین و کیشی آراسینداکی ائشیتسیزلیگی رسمیته تانیماقلا بیر طرفدن مدنی و جزایی ‏قانونلارینداکی قادین علئیهینه اولان قانونلاری مشروعلاشدیریبدیر، باشقا طرفدن ده کیشی حاکیمیتی‌نین ایدامه‌سینه و داها ‏دا گوجلنمه‌سینه سبب اولوبدور. بئله‌لیکله ایراندا قادینا یؤنه‌لیک شیددت تکجه قادینلارین خصوصی یاشامالاریندا دئییل، ‏توپلومدا و دؤولت طرفیندن ده اویغولانیب، دستکلنیب و گوجلندیریلیر. ‏

ایراندا تورک قادینلاری وار اولان قانونلاردان ایکی قات ضررگؤرموشلر و هله ده گؤرمکده دیرلر. بیر طرفدن ‏جینسیتلریندن اؤتورو خصوصی یاشاملاریندا و توپلومدا دورمادان هر نوع شیددته معروض قالیرلار، باشقا طرفدن ده ‏غئیری فارس میللتینه باغلی اولدوقلاری اوچون ان اساس اینسانی حاقلاریندان یعنی اؤز وارلیقلارینی اؤزگورجه اعلام ‏ائتمک، اؤز آنا دیللرینده تعلیم تربیت آلماق و ان اؤنملیسی اؤز موقدراتلارینی تعیین ائتمه حاققیندن یوخسول ‏بوراخیلمیشلار. بو فاکتورلار اونلارین توپلومدا یالنیز کیشیلرله دئییل، فارس قادینلاری ایله ده ائشیتسیز بیر رابیطه ده ‏اولمالارینی ساغلاییر. بو دوروم قادینلاریمیزین یالنیز دواملی شکیلده هر نوع شیددته معروض قالمالارینا و ‏ایرهلی‌له‌مه‌لری‌نین انگللنمه‌سینه یول آچماقلا قالماییب، اؤلکه ده قادینلار آراسینداکی بیرلیک و دایانیشمانی بؤیوک ‏اؤلچوده آزالدیر. ‏

گونئی آذربایجان قلم انجومنی هر نوع آییریمجیلیغی و شیددتی، مخصوصأ قادینلارا یؤنه‌لیک قابالیغی محکوم ائدیب، ‏ایراندا:‏

‏- آییریمجیلیغا و شیددته دایانان حاکیمیت شکلی‌نین رد ائدیلمه‌سی‌نی،
‏- قادینا یؤنه‌لیک هر نوع شیددتی و آییریمجی‌لیغی اورتادان قالدیرماق اوچون بونلاری دستکله‌ین و تبلیغ ائدن عنعنه‌لر و ‏قانونلارلا جیددی شکیلده موباریزه ائدیلمه‌سینی،
‏- قادینلا کیشینین ائشیتلیگینی اساس آلان یئنی یاسالار و قانونلارین وضع ائدیلمه‌سینی، ‏
‏- قادین حاقلارینین دستکلنمه‌سی و شیددتین اؤنلنمه‌سی اوچون قادین تشکیلاتلاری نین قورولماسی‌نی،
دستکله‌ییب و طلب ائدیر.‏
سورگونده گونئی آذربایجان (ایران) قلم انجومنی ‏
http://www.un.org/documents/ga/res/48/a48r104.htm

No comments: